Brief regering : Reactie op het verzoek van het lid Ploumen, gedaan tijdens de Regeling van Werkzaamheden van 14 maart 2019, over het bericht ’Bulten en littekens: tientallen bedrijven zetten illegaal lipfiller’

Nr. 401 BRIEF VAN DE MINISTER VOOR MEDISCHE ZORG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 9 april 2019

Uit de Regeling van werkzaamheden van donderdag 14 maart kwam het verzoek van lid
Van Brenk (50PLUS) voor een brief aan de Kamer over de berichtgeving1 dat tientallen bedrijven illegaal lipfillers zetten (Handelingen II 2018/19, nr.
63, item 5).

Hierover zijn tevens Kamervragen gesteld door het lid Van den Berg (CDA) en leden
Ploumen en Kerstens (beiden PvdA) (Aanhangsel Handelingen II 2018/19, nrs. 2234 en 2235). De antwoorden op deze vragen zijn gelijktijdig met deze brief aan uw Kamer gezonden.

Voorbehouden handeling

Het injecteren van fillers is een voorbehouden handeling als bedoeld in artikel 36
van de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG). Voorbehouden
handelingen mogen alleen door een daartoe bekwame en bevoegde BIG-geregistreerde beroepsbeoefenaar
of in opdracht en onder toezicht en verantwoordelijkheid van een bevoegde BIG-geregistreerde
beroepsbeoefenaar door een niet zelfstandig bevoegde worden uitgevoerd. Hierbij moet
wel worden voldaan aan de vereisten zoals deze door de wet zijn vastgesteld. Dat praktijken,
zoals uit de berichtgeving naar voren komt, niet voldoen aan deze eisen vind ik zorgelijk.

Per 1 april 2019 is een wetswijziging Wet BIG in werking getreden. Met de wijziging
van de Wet BIG is verduidelijkt dat óók behandelingen met een cosmetisch doeleinde
onder de Wet BIG vallen. Er kan nu geen misverstand meer over bestaan dat niet alleen
medische, maar ook cosmetische ingrepen onder het tuchtrecht vallen, en dat de betreffende
zorgverleners moeten voldoen aan de eisen zoals vastgelegd in de Wet BIG. Het injecteren
van fillers is voorbehouden aan daartoe aangewezen beroepsbeoefenaars.

Cosmetische behandeling minderjarigen

Ik vind het schokkend dat er in Nederland kennelijk nog steeds fillers worden toegediend
aan jongeren onder de 18 jaar. Cosmetische behandelingen zonder medische noodzaak
zijn verboden bij minderjarigen. Dit is vastgelegd in een veldnorm waar de IGJ op
toeziet en handhaaft.

Toezicht IGJ

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) besteedt in haar risicotoezicht aandacht
aan dit onderwerp, want fillers plaatsen bij patiënten onder 18 jaar is niet toegestaan,
behalve als het een medische noodzaak betreft. Het toezicht op het uitvoeren van cosmetische
ingrepen, waaronder het zetten van fillers, vindt risicogestuurd (proactief) en op
basis van meldingen en signalen plaats.

De IGJ heeft vijf signalen van cosmetische ingrepen onder de 18 jaar en twee meldingen
ontvangen. In zes gevallen was er sprake van het toepassen van fillers. Een van de
twee meldingen heeft na onderzoek geleid tot het vragen om verbetermaatregelen, de
andere melding is in behandeling.

Het is belangrijk dat patiënten zich melden bij de IGJ op moment dat zij schade hebben
ondervonden van een behandeling of anderszins vermoeden dat er niet binnen wet- en
regelgeving gewerkt wordt. De IGJ kan vervolgens onderzoek doen en indien nodig handhavend
optreden. Meldingen kunnen gedaan worden bij het Landelijk Meldpunt Zorg.

Kwaliteitskader Cosmetische Geneeskunde

Een belangrijke ontwikkeling voor de kwaliteit van cosmetische ingrepen is de ontwikkeling
van het Kwaliteitskader Cosmetische Geneeskunde. Het Zorginstituut heeft eind 2018
de verantwoordelijkheid voor de realisatie van het Kwaliteitskader Cosmetische Geneeskunde
overgenomen conform haar wettelijke doorzettingsmacht2. Het kwaliteitskader beschrijft wat wordt verstaan onder goede cosmetische zorg en
de bekwaamheidseisen voor het mogen uitvoeren van cosmetisch geneeskundige behandelingen.
Het injecteren van fillers valt onder de reikwijdte van dit kwaliteitskader. Naar
verwachting wordt dit kwaliteitskader rond de zomer door de Kwaliteitsraad vastgesteld
en aangeboden voor opname in het Register van het Zorginstituut.

Voorlichting

Het is belangrijk dat mensen zelf een goede en bewuste keuze maken wanneer ze nadenken
over een cosmetische ingreep. Om een goede keuze te maken kunnen mensen vooraf informatie
vragen aan hun behandelaar. Zoals ik u eerder heb laten weten in de brief over de
patiëntveiligheid van implantaten (Kamerstuk 32 805, nr. 65) ondersteun ik de campagne «Samen beslissen, 3 goede vragen» van de Patiëntenfederatie
Nederland en de Federatie Medisch Specialisten van harte.

De campagne stimuleert het goede gesprek tussen arts en patiënt. Patiënten krijgen
het advies 3 vragen te stellen; Wat zijn mijn mogelijkheden?; Wat zijn de voor- en
nadelen van die mogelijkheden?; Wat betekent dat in mijn situatie?

In aanvulling op deze campagne heb ik een hulptool voor cosmetische ingrepen laten
ontwikkelen om mensen bewust te maken van de mogelijke risico’s en verder te ondersteunen
bij het stellen van de juiste vragen voorafgaand aan een eventuele behandeling. Daarnaast
kunnen mensen op de website van de rijksoverheid (www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/cosmetische-ingrepen) betrouwbare informatie vinden over cosmetische ingrepen.

De Minister voor Medische Zorg,
B.J. Bruins