Brief regering : A-brief project ‘Multi Ship Multi Type (MSMT) Helikopters’

Nr. 264 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 17 oktober 2018

Inleiding

Het goed functioneren van het Defensie Helikopter Commando (DHC) en de operationele
ondersteuning die het DHC levert aan eenheden van de krijgsmacht, vereisen goed getrainde
helikopterbemanningen. Defensie is daarom voornemens om met een hoogwaardige en tactische
missie-simulator, te weten het Multi Ship Multi Type (MSMT) concept, de gereedstelling van de Apache- en de Chinook-helikopterbemanningen
te verbeteren. Met deze A-brief informeer ik u over de behoeftestelling van dit project
dat deel uitmaakt van het investeringsprogramma van de «Defensienota 2018 – Investeren
in onze mensen, slagkracht en zichtbaarheid» (Kamerstuk 34 919, nr. 1).

Behoefte

Door een bezuinigingsmaatregel uit 2001 is het aantal helikoptervlieguren met twintig
procent gereduceerd. De simulatiebehoefte die dit moest compenseren, is door financiële
krapte niet ingevuld.

Met de huidige simulatoren voor de Apache en de Chinook is het trainen in tactisch
en gecombineerd helikopteroptreden in complexe scenario’s niet mogelijk. Het enkel
trainen met live vlieguren is hiervoor niet doelmatig, want dit is relatief kostbaar en vergt veel
van het personeel en het materieel. Verder zijn door de beperkte beschikbaarheid van
helikopters de trainingsmogelijkheden schaars. Training in een hoogwaardige en tactische
missie-simulator biedt het voordeel dat verschillende noodsituaties en een verhoogde
dreigingsomgeving onder uitdagende meteorologische omstandigheden veilig en tegen
lagere kosten op realistische wijze nagebootst kunnen worden. Door versterking van
de trainingscapaciteit met een hoogwaardige en tactische missie-simulator te combineren
met live vlieguren kan de gereedheid van de benodigde helikopterbemanningen op het noodzakelijke
niveau gebracht worden en het voortzettingsvermogen worden gegarandeerd.

Door deze simulatiecapaciteit aan te schaffen geeft Defensie ook in belangrijke mate
invulling aan een van de aanbevelingen van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OvV)
in het rapport «Draadaanvaring Apache-helikopter tijdens nachtvliegen» (Kamerstuk
34 775 X, nr. 140) van 7 september jl. In dat rapport deed de OvV de aanbeveling om op korte termijn
geavanceerde missiesimulatoren aan te schaffen waarin militairen realistisch kunnen
trainen zonder daadwerkelijk gebruik van helikopters en op deze wijze de behoefte
aan voldoende trainingsuren te waarborgen. In de beleidsreactie op dit rapport zal
ik hierop voor het eind van dit jaar in gaan.

Het MSMT-concept biedt Apache- en Chinook-bemanningen een gecentraliseerde trainingsomgeving
waarin met meerdere typen helikopters hoogwaardige tactische training gepland, uitgevoerd
en geëvalueerd kan worden.1 Onderdeel van het concept is het centraliseren van de Apache- en Chinook-simulatoren
en de gerelateerde activiteiten in één simulatiecentrum. Het simulatiecentrum heeft
als beoogde effecten een centrale aansturing, het ontlasten van de operationele squadrons,
een doelmatige inzet van personeel en het bundelen van kennis en expertise. Binnen
de hier gestelde behoefte is de benodigde infrastructuur en gekwalificeerd personeel
gebudgetteerd, waarmee de simulatiecapaciteit wordt geprofessionaliseerd.

De uitvoering van het concept tussen 2020 en 2023 is opgedeeld in drie fasen. Binnen
het project «Multi Ship Multi Type Helikopters» worden fase 1 en fase 2 vervuld. Fase 1 (2020–2023) bestaat uit de aanschaf
van extra Apache en Chinook-simulatoren die training bieden aan de vliegers, en de
oprichting van het simulatiecentrum. Fase 2 (2021–2023) bestaat uit de verdere uitbreiding
van de Apache en Chinook-simulatoren waarmee onder andere training wordt geboden aan
de gehele bemanning van de Chinook-helikopter.

In fase 1 en fase 2 worden de Apache-simulatoren onderling en de Chinook-simulatoren
onderling aan elkaar gekoppeld. In fase 3 heeft de koppeling tussen de twee typen
en de aanschaf en koppeling van het Tactical Control Center (TCC) plaats. Deze laatste fase is geen randvoorwaarde voor de invulling van fase 1
en 2, maar is wel onderdeel van het MSMT-concept. De in deze brief geformuleerde behoefte
is de invulling van fase 1 en 2. Voor Fase 3 wordt mogelijk te zijner tijd een separaat
traject opgestart, mede afhankelijk van de ervaringen in de twee voorgaande fasen.

Internationale samenwerking

De mogelijkheden voor internationale samenwerking op het gebied van simulatorgebruik
worden onderzocht. In Europa gebruiken Griekenland, Italië, Spanje en het Verenigd
Koninkrijk een van de twee of beide typen helikopters. Daarnaast gebruiken de in Europa
geplaatste eenheden van de Amerikaanse landmacht (US Army) beide toestellen.

Gerelateerde projecten

Het project «Multi Ship Multi Type Helikopters» heeft relaties met de projecten «Apache Remanufacture» en «Vervanging en Modernisering (V&M) Chinook». De verworven simulatoren in deze
projecten worden geïntegreerd in het MSMT-project.

Kenmerken

Met het MSMT-concept integreert Defensie de huidige Apache en Chinook-simulatoren
met de te verwerven simulatoren vanuit het MSMT-project. De koppeling van de simulatoren
is hierin essentieel en dit is mede bepalend voor de keuze van de simulatoren.

Financiële aspecten

Met het project «Multi Ship Multi Type Helikopters» aangaande fase 1 en 2, is een investering gemoeid tussen de € 25 en
€ 100 miljoen. Deze investering komt in de periode 2019 tot en met 2023 ten laste
van het investeringsbudget van Defensie. De implementatie van MSMT zal leiden tot
veranderingen van de materiële en personele exploitatiekosten. Deze veranderingen
worden geaccommodeerd binnen de huidige exploitatiebegroting van het Commando Luchtstrijdkrachten
(CLSK), zonder dat er verdringingseffecten zullen optreden.

Vooruitblik

Eind 2023 is het programma gereed en is de MSMT-simulatorcapaciteit tot en met fase
2 beschikbaar. Gedurende de realisatie van deze fasen wordt de koppeling tussen de
Apache en de Chinook-simulator onderzocht en voorbereid. De koppeling tussen de twee
typen en de aanschaf en koppeling van het TCC, worden in het MSMT-concept aangeduid
als fase 3. Deze fase zal met een afzonderlijke behoeftestelling worden geïnitieerd,
die vanwege technologische ontwikkelingen in tijd en kosten nog nader wordt onderzocht.
Deze laatste fase is dan ook nog niet in het DLP opgenomen.

De invulling van fase 3 geeft Apache- en Chinook-bemanningen de gelegenheid joint missies te trainen met beide helikoptertypes. Daar waar, na de afronding van fase
2, Apaches en Chinooks niet in dezelfde simulatie omgeving kunnen trainen, kan dat
wel na afronding van fase 3. Hiermee wordt de volledige Multi Ship Multi Type helikoptersimulator capaciteit beschikbaar wat extra trainingscapaciteit biedt voor
de helikopterbemanningen.

Naast een succesvolle uitrol van fase 1 en 2 van het MSMT-concept vanaf eind 2023,
is personele vulling alsmede de beschikbaarheid van toestellen tijdens de transitieperiode
van de «Apache Remanufacture» (Kamerstuk 27 830, nr. 209 en Kamerstuk 27 830, nr. 234) en de «Chinook Vervanging en Modernisering» (Kamerstuk 27 830, nr. 135) ook van invloed op de toekomstige gereedstelling van helikopterbemanningen en het
garanderen van het voortzettingsvermogen van het DHC.

In de toekomst wordt bekeken of koppeling van overige simulatoren aan de MSMT wenselijk
is. De professionalisering van de trainingscapaciteit is een belangrijke randvoorwaarde
om deze koppelingen in de toekomst mogelijk te maken. Het vervullen van deze randvoorwaarde
binnen dit MSMT-project is hierin een eerste stap.

Ten slotte

Gezien het projectbudget van minder dan € 100 miljoen ben ik voornemens de Defensie
Materieel Organisatie te mandateren het project uit te voeren. De Tweede Kamer zal
over de voortgang van dit project worden geïnformeerd door middel van de begroting,
het departementale jaarverslag en het Materieelprojectenoverzicht.

De Staatssecretaris van Defensie, B. Visser