Brief regering : Eerste resultaten informatieplicht energiebesparing

Nr. 688 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 12 september 2019

Hierbij informeer ik uw Kamer over de eerste resultaten van de informatieplicht energiebesparing.
In de Nationale Energieverkenning 2017 (NEV 2017) is geconstateerd dat de al lang
bestaande energiebesparingsplicht uit de Wet milieubeheer onvoldoende is nageleefd
om de energiebesparingsdoelen te realiseren (Kamerstuk 30 196, nr. 559). Met de Uitvoeringsagenda 2018 (Kamerstuk 30 196, nr. 573) is daarom de informatieplicht energiebesparing aangekondigd. Deze informatieplicht
is een afspraak tussen VNO-NCW/MKB Nederland, de VNG en de rijksoverheid in het kader
van het Energieakkoord. Het heeft als doel het bedrijfsleven te ondersteunen bij het
voldoen aan de energiebesparingsplicht. Ik heb in overleg met deze partijen de informatieplicht
uitgewerkt, de bijbehorende Erkende Maatregelenlijsten (EML) geactualiseerd en een
digitaal loket bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) ingericht. Tegelijkertijd
heb ik de methode om de terugverdientijd te berekenen van energiebesparende maatregelen
bij individuele bedrijfsvestigingen verduidelijkt en opgenomen in de Activiteitenregeling.
Dit om de discussieruimte in te perken tussen bevoegd gezag en individuele bedrijven
die de EML-systematiek niet willen gebruiken. Hiermee geef ik ook invulling aan de
motie van de leden Van der Lee en Jetten om de energiebesparingsplicht uit de Wet
milieubeheer te verbeteren en aan te vullen (Kamerstuk 34 775 XII, nr. 71).

Stand van zaken

Tot en met 20 augustus hebben 27.426 bedrijfsvestigingen via het digitale loket van
RVO.nl laten weten welke energiebesparende maatregelen zij hebben uitgevoerd. Op basis
van een schatting houdt het Rijk op dit moment rekening met maximaal tussen de 50.000
en 60.000 bedrijfsvestigingsrapportages die voor 1 juli 2019 ingediend hadden moeten
worden. Op basis van deze inschatting heeft inmiddels 46%–55% van de bedrijfsvestigingen
die per 1 juli moeten rapporteren dit ook daadwerkelijk gedaan.

Met de introductie van de informatieplicht wordt het de maatschappelijke norm om te
voldoen aan de energiebesparingsplicht. Ik verwacht door het inzetten van verdere
communicatie-inspanningen en additionele middelen waarmee het bedrijfsleven ondersteund
wordt bij het voldoen aan deze wettelijke verplichtingen, dat het percentage dat voldoet
aan de informatieplicht verder oploopt. Ik ga hieronder verder in op deze inzet. Uiteindelijk
zal er mogelijk een kleine groep overblijven waar handhaving nodig is.

Aan de slag met energiebesparing

De meeste rapportages komen uit de agrarische sector, de kantoren en de detailhandel.
Dit zijn ook relatief de grootste bedrijfstakken met de meeste inrichtingen. De rapportages
geven inzicht in de energiebesparende maatregelen die per bedrijfstak uitgevoerd zijn.
De rapportages zijn vaak met zorg ingevuld. Er wordt namelijk bij alle bedrijfstakken
regelmatig gebruik gemaakt van de mogelijkheid om in het digitale loket een toelichting
te geven of een alternatief te omschrijven. Over alle bedrijfstakken worden erkende
maatregelen als ledverlichting, toepassen van thermostaatkranen en uitschakelen van
de verwarming en de verlichting het meest uitgevoerd. In de industriële bedrijfstakken
worden vaak snelsluitende bedrijfsdeuren of loopdeuren toegepast. In de utiliteitssectoren
(o.a. kantoren) wordt vaak isolatie van de gebouwschil toegepast.

Ook uit de markt ontvang ik geluiden dat adviesbedrijven en installateurs het druk
hebben met energiebesparing. Door het moeten voldoen aan de informatieplicht krijgen
ondernemers een drijfveer om over energiebesparing na te denken. Steeds meer bedrijven
en instellingen gaan hier actief mee aan de slag.

De informatieplicht heeft ervoor gezorgd dat bedrijven nu weten welke maatregelen
zij nog moeten treffen om dit energiebesparingspotentieel in te vullen. Op deze manier
hopen we de doelstelling voor eind 2020 te halen.

Bevoegd gezag

De informatieplicht verduidelijkt niet alleen voor bedrijven en instellingen op welke
wijze invulling kan worden gegeven geven aan de energiebesparingsplicht, maar versterkt
ook de informatiepositie van het bevoegd gezag. Het bevoegd gezag kan informatie-gestuurd
de prioriteiten voor handhaving en toezicht bepalen. Voor het bevoegd gezag ligt de
prioriteit in de eerste plaats bij die inrichtingen die nog niet gerapporteerd hebben
en daarmee niet aan de informatieplicht voldoen.

Om gebruik te kunnen maken van de gegevens uit het digitale loket van RVO.nl moeten
gemeenten of gemandateerde omgevingsdiensten toegang aanvragen bij RVO.nl. Op dit
moment hebben 237 van de 355 gemeenten hun toegang, al dan niet via hun omgevingsdienst,
tot het digitale systeem geregeld. Ik ga de achterblijvende gemeenten nogmaals wijzen
op het belang om hun toegang tot het digitale systeem te regelen.

Intensieve communicatie en voorlichting

Het introduceren van de informatieplicht heeft voor veel extra aandacht voor energiebesparing
gezorgd. De rijksoverheid heeft een actieve communicatiecampagne gevoerd om bedrijven
en instellingen te informeren over de informatieplicht en de energiebesparingsplicht.
Zo is er een website gelanceerd (www.rvo.nl/informatieplicht) met informatie, animaties, een digitaal stappenplan met korte beschrijvingen van
erkende maatregelen en praktijkverhalen. Ook zijn er diverse communicatiemiddelen
te vinden die bijvoorbeeld door brancheorganisaties, bevoegde instanties en externe
adviseurs gebruikt zijn. Er zijn twee webinars gehouden, die goed bekeken zijn. Bij
RVO.nl is daarnaast speciaal een klantcontactteam opgeleid om vragen uit het bedrijfsleven
over energiebesparing en de informatieplicht te beantwoorden. Ik heb verder 44.000
brieven aan bedrijven en instellingen gestuurd die mogelijk onder de energiebesparings-
en informatieplicht vallen, om hen te helpen te voldoen aan deze verplichtingen. Ook
hebben alle gemeenten en omgevingsdiensten meerdere brieven met informatie ontvangen
om hen voor te bereiden op de informatieplicht. Vanuit RVO.nl zijn verder regelmatig
digitale communicatiekanalen ingezet om bedrijven en instellingen te informeren over
de informatieplicht.

Samen met MKB-Nederland ben ik bovendien een voorlichtingstraject gestart. Naast de
vele bijeenkomsten van de rijksoverheid, organiseerden zij voorlichtingsbijeenkomsten
gericht op de verschillende branches. Ook heeft MKB-Nederland een eigen website over
de informatieplicht ontwikkeld (www.wattjemoetweten.nl), diverse verhalen geschreven over bedrijven die actief zijn met energie besparen
en radiospotjes laten uitzenden. Om de branches en het bedrijfsleven hierbij te ondersteunen
heb ik € 1,8 miljoen beschikbaar gesteld.

Vervolg

Ik ben voornemens de communicatiecampagne na de zomer voort te zetten om het indienen
van de rapportages voor de informatieplicht verder te stimuleren. Ondernemingen met
een energie-audit volgens de EED hebben namelijk tot 5 december 2019 uitstel van de
informatieplicht. Op basis van een schatting houdt het Rijk er op dit moment rekening
mee dat de informatieplicht, vanaf 5 december 2019, geldt voor totaal tussen de 70.000
en 90.000 bedrijfsvestigingen. De communicatie zal zich dus in het najaar, naast de
huidige doelgroep, ook richten op ondernemingen met een energie-auditplicht EED.

Ik heb met MKB-Nederland afgesproken dat ook vanuit de branches actief gecommuniceerd
blijft worden over de informatieplicht, onder andere via de radio en online. MKB-Nederland
ondersteunt hiermee het bedrijfsleven bij het voldoen aan de informatie- en energiebesparingsplicht.
Ik heb hiervoor € 306.000 aan additionele middelen vrijgemaakt.

Met de additionele € 5 miljoen die beschikbaar is in het kader van de uitvoering van
het Urgenda-vonnis («maatregel Versterking en ondersteuning van de uitvoering energiebesparingsverplichting»),
kunnen bevoegde instanties de ontbrekende bedrijven en instellingen in hun gebied
beter in kaart brengen en hen ondersteunen bij het voldoen aan de informatie- en energiebesparingsplicht.

In mijn ogen heeft het bevoegd gezag een belangrijke rol bij het realiseren van energiebesparing
in de Wet milieubeheer-doelgroep. Ik heb hen opgeroepen om actief aan de slag te gaan
met de informatieplicht en zal dit blijven doen. Met de informatieplicht is het voor
bevoegd gezag en bedrijfsleven duidelijk wat er verwacht wordt om te voldoen aan de
energiebesparingsplicht. Het niet naleven van de energiebesparings- of informatieplicht
is een overtreding met mogelijk een dwangsom tot gevolg.

Ik heb er vertrouwen in dat de komende maanden nog meer bedrijfsvestigingen gaan voldoen
aan de informatieplicht. Samen met alle betrokken partijen kunnen we dankzij de informatieplicht
werk maken van energie besparen en de doelstellingen van het Energieakkoord en het
Klimaatakkoord dichterbij brengen.

De Minister van Economische Zaken en Klimaat, E.D. Wiebes