Uitgelicht : De vergaderregels voor de Tweede Kamer

In het Reglement van Orde staan de vergaderregels die gelden in de Tweede Kamer. Het geeft bijvoorbeeld antwoord op de vraag wanneer een Kamerlid het woord mag nemen en hoe het vragenuur verloopt. Daarmee bepaalt het reglement in belangrijke mate de dagelijkse parlementaire praktijk. Sinds woensdag 31 maart 2021 werkt de Tweede Kamer met een nieuw Reglement van Orde. Wat is er zoal veranderd?

Vragenuur en stemmingen

Kamerleden kunnen tijdens het wekelijkse mondelinge vragenuur op dinsdag direct in debat met een bewindspersoon. De regel dat een Kamerlid eerst een vraag mag stellen en pas na het antwoord eventuele vervolgvragen, is afgeschaft. Stemmingen vinden zo veel mogelijk plaats op vaste momenten: in principe stemt de Kamer op dinsdagmiddag. Indien nodig kunnen stemmingen nog wel op andere tijdstippen in de week worden ingepland.

Sterkere commissies

Om de volle plenaire agenda te ontlasten, is het commissiewerk van de Tweede Kamer in het nieuwe reglement verstevigd. Nieuw is bijvoorbeeld dat Kamerleden die brieven opvragen bij het kabinet, dat voortaan alleen in een commissievergadering kunnen doen. Voorheen werden die verzoeken om informatie voornamelijk in de plenaire zaal gedaan. Uitzonderingen vormen brieven die betrekking hebben op een actueel plenair debat. Het ‘algemeen overleg’ – de meest voorkomende vorm van overleg in een commissie – heet nu ‘commissiedebat’. Daarnaast is er een vaste commissie voor Digitale Zaken ingesteld en de commissie voor de Rijksuitgaven is teruggekeerd.  

Meer transparantie

Toezeggingen die bewindslieden doen tijdens openbare vergaderingen, worden vastgelegd in een register. Dit register is voor iedereen in te zien.

Procedurevergaderingen

Procedurevergaderingen hebben een eigen regeling van werkzaamheden. Tijdens deze regeling wordt de vergaderagenda vastgesteld van de commissie en kunnen Kamerleden verzoeken indienen. Alle procedurevergaderingen zijn live te volgen via de livestream van de Tweede Kamer. De procedurevergaderingen die plaatsvonden per videoverbinding, zijn terug te kijken via Debat Gemist en de app Debat Direct. Later dit jaar komt de mogelijkheid van terugkijken beschikbaar voor alle procedurevergaderingen. 

Beheersbare lijst van debatten

In het reglement staat dat de toekenning voor het voeren van een debat na twaalf weken vervalt. Zo wordt voorkomen dat een debat zeer laat na toekenning plaatsvindt en op de lange lijst van nog te voeren debatten blijft staan. Als het debat is toegekend, heeft het Kamerlid dat het debat heeft aangevraagd nog de mogelijkheid om het verzoek tot twee keer toe te verlengen.

Motie-ondersteuning niet langer uitgesproken

De vraag ‘Wordt de indiening van deze motie in voldoende mate ondersteund?’ komt niet terug in de nieuwe vergaderregels. Bij de herziening van het reglement bleek namelijk dat deze motie-ondersteuning – ooit ingevoerd om te voorkomen dat Kamerleden te lichtvaardig moties indienen – in de praktijk geen drempel vormt.

Werkgroep Van der Staaij

Het reglement is herzien door een werkgroep onder voorzitterschap van SGP-Kamerlid Kees van der Staaij. De werkgroep heeft het hele reglement doorgenomen en inhoudelijke verbeteringen van het Kamerwerk voorgesteld. Ook maakte zij taalkundige aanpassingen om de leesbaarheid van het reglement te bevorderen. De Kamer stemde op 25 februari 2021 in met de voorstellen. Een algehele herziening van de vergaderregels gebeurt gemiddeld eens per 20 tot 25 jaar.

Verbeteringen van het Kamerwerk

 
Na de voorstellen voor een nieuw Reglement van Orde, heeft een nieuwe werkgroep onder voorzitterschap van Kees van der Staaij een rapport gemaakt over verbeteringen van het Kamerwerk. Dit is op 16 december 2021 overhandigd aan Kamervoorzitter Vera Bergkamp. In dit rapport is een concrete en praktische werkagenda opgenomen waarmee de Kamer haar medewetgevende en controlerende taken beter kan uitvoeren. Ook doet de werkgroep suggesties hoe de betrokkenheid van burgers bij het parlementaire proces kan worden vergroot en hoe de Kamer haar informatiepositie kan versterken.