Mededeling (uitstel antwoord) : Uitstel beantwoording vragen van het lid Rooderkerk over de berichten 'Door kabinet beloofd onderzoek naar doorstroomtoetsen blijkt niet te bestaan' en 'Scholen die overstapten op andere doorstroomtoets scoren flink beter'

Mededeling van Staatssecretaris Paul (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) (ontvangen
11 juli 2025)

Vraag 1

Bent u bekend met de artikelen «Door kabinet beloofd onderzoek naar doorstroomtoetsen
blijkt niet te bestaan»1 en «Scholen die overstapten op andere doorstroomtoets scoren flink beter»?2

Vraag 2

Klopt het dat er door het College voor Toetsen en Examens (CvTE) geen onderzoek wordt
gedaan naar specifiek de verschillen tussen de doorstroomtoetsaanbieders zelf, en
dus niet verschillen tussen vaardighedenniveaus of digitaal/papier, ondanks dat dat
meermaals aan de Kamer is beloofd?

Vraag 3

Klopt het dat er tot op heden géén gericht onderzoek is gestart naar specifiek de
verschillen in toetsscores tussen toetsaanbieders, zoals uit navraag bij het CvTE
blijkt?

Vraag 4

Herinnert u zich dat u in de zomer van 2024 heeft toegezegd dat er een grondig onderzoek
zou komen naar de opvallende verschillen in resultaten tussen de doorstroomtoetsen
van verschillende aanbieders?

Vraag 5

Wat is er exact terechtgekomen van uw claim in uw brief van augustus 2024 waarin u
stelt: «Het CvTE onderzoekt waar de onderlinge verschillen tussen de doorstroomtoetsen
vandaan komen en hoe die, indien nodig, kunnen worden opgelost.»?3

Vraag 6

Klopt het dat er na deze brief vervolgens alleen onderzoek is gestart naar verschillen
in vaardighedenniveaus en in digitale of papieren toetsen, maar niet naar verschillen
tussen de toetsen zelf?

Vraag 7

Wat is er concreet terechtgekomen van de zinsnede «Het CvTE onderzoekt waar deze verschillen
vandaan komen.» uit uw brief van april 2025?4

Vraag 8

Herinnert u uw uitspraken in het Kamerdebat van mei 2025 waarin u aangaf dat het CvTE
«erbovenop zit» wat betreft de grote verschillen tussen doorstroomtoetsen?

Vraag 9

Deelt u de opvatting dat de Kamer door uw bovenstaande uitspraken over «erbovenop
zitten» en meerdere claims over onderzoek, in de veronderstelling is gebracht dat
er daadwerkelijk onderzoek liep naar deze toetsverschillen, en niet enkel naar verschillen
in leerlingvaardigheden en digitaal of papier?

Vraag 10

Kunt u een volledig overzicht verstrekken van alle onderzoeken die sinds zomer 2024
zijn aangekondigd, gestart of uitgevoerd in relatie tot de doorstroomtoets, inclusief
onderwerp, onderzoeksvraag, onderzoekende instantie, datum dat het onderzoek gestart
is en de status van het onderzoek?

Vraag 11

Kunt u bevestigen dat het CvTE op herhaald verzoek van de Volkskrant heeft geweigerd
om relevante toetsgegevens openbaar te maken, zelfs na een beroep op de Wet open overheid,
en bent u bereid deze gegevens alsnog met de Kamer te delen?

Vraag 12

Hoe beoordeelt u de analyse van de PO-Raad waaruit blijkt dat basisscholen die overstapten
van toetsaanbieder gemiddeld beduidend hogere resultaten behaalden, met verschillen
oplopend tot 10 procentpunt in het aantal leerlingen dat het streefniveau haalt?

Vraag 13

Deelt u de analyse dat dergelijke verschillen, zelfs bij scholen met vergelijkbare
populaties, het risico in zich dragen dat de doorstroomtoets bijdraagt aan grotere
kansenongelijkheid, in plaats van gelijke kansen voor elk kind?

Vraag 14

Hoe beoordeelt u het feit dat overstappende scholen hun positie ten opzichte van de
inspectienorm direct verbeteren, terwijl de toets geacht wordt een objectieve maatstaf
te zijn?

Vraag 15

Kunt u reflecteren op de conclusie van de PO-Raad dat de doorstroomtoets momenteel
eerder werkt als afrekenmechanisme dan als betrouwbaar instrument voor gelijke kansen?
Hoe weegt u die kritiek, ook in het licht van de uitspraken van de voorzitter van
de Onderwijsraad over de noodzaak van latere selectie?

Vraag 16

Hoe beoordeelt u de oplossingsrichtingen die de sector aandraagt, namelijk later selecteren
en het beperken van het aantal functies die de doorstroomtoets nu heeft?

Vraag 17

Acht u het wenselijk dat de toetsresultaten en schooladviezen in gemeenten met veel
praktisch opgeleide ouders structureel anders worden behandeld dan in gemeenten met
veel theoretisch opgeleide ouders, zoals blijkt uit de analyse van de PO-Raad?

Vraag 18

Kunt u deze vragen elk afzonderlijk beantwoorden?

Mededeling

Op 26 juni 2025 heeft het lid Rooderkerk (D66) schriftelijke vragen gesteld over de
berichten «Door kabinet beloofd onderzoek naar doorstroomtoetsen blijkt niet te bestaan»
en «Scholen die overstapten op andere doorstroomtoets scoren flink beter».

Tot mijn spijt is beantwoording binnen de gestelde termijn niet mogelijk, omdat mede
vanwege het reces de beantwoording en de benodigde afstemming meer tijd vraagt.

Ik zal de vragen zo snel mogelijk beantwoorden.