Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Hirsch over de betrokkenheid van CSO’s bij het Global Gateway-programma

Antwoord van Minister Veldkamp (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 1 juli 2025)

Vraag 1

Heeft u zich tijdens de Raad Buitenlandse Zaken Ontwikkeling van 26 mei jl. ingezet
voor een sterke rol voor het maatschappelijk middenveld binnen de Global Gateway,
conform de aangenomen motie Ceder?1 Zo ja, hoe werd dit ontvangen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 1

Tijdens de Raad Buitenlandse Zaken Ontwikkeling op 26 mei jl. vond een eerste gedachtewisseling
plaats over de externe dimensie van het volgende Meerjarig Financieel Kader (MFK).
Nederland heeft daarbij de nadruk gelegd op het belang van een effectief EU-extern
instrumentarium dat recht doet aan zowel de belangen van de EU en haar lidstaten als
aan de behoeften van partnerlanden. Hoewel in deze eerste bespreking nog niet specifiek
is ingegaan op de rol van maatschappelijke organisaties, blijft het kabinet conform
de motie Ceder zich inzetten voor het waarborgen van die rol binnen de Global Gateway-strategie en het nieuwe MFK.

Aangezien de voorstellen voor het nieuwe MFK, inclusief de voorstellen voor het extern
instrumentarium, pas in de zomer worden verwacht, kan de Nederlandse inzet op het
daadwerkelijk waarborgen van de rol van maatschappelijke organisaties pas gestalte
krijgen zodra deze voorstellen beschikbaar zijn. In de kabinetsappreciatie daarvan
zal ook worden ingegaan op dit aspect, conform de motie Ceder.

Vraag 2

Welke maatschappelijke organisaties zijn op dit moment aangesloten bij het Global Gateway Civil Society and Local Authorities Advisory Platform (CSO/LA Platform)? Zitten hier ook organisaties uit het mondiale zuiden bij? Op welk
moment en op basis van welke criteria zijn zij geselecteerd? Zijn er plannen om het
CSO/LA Platform in de toekomst uit te breiden? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 2

Er zijn in totaal 57 organisaties aangesloten bij het Global Gateway Civil Society and Local Authorities Advisory Platform(CSO/LA Platform), waaronder organisaties uit het mondiale zuiden.2 Het CSO/LA Platform is een werkgroep van het reeds bestaande EU
Policy Forum on Development(PFD). Van de in totaal 57 leden zijn er 42 niet-gouvernementele organisaties (NGO’s),
vier sociale partners, professionele- en bedrijfsorganisaties en elf vertegenwoordigingen
van lokale overheden. De leden van het platform zijn geselecteerd op basis van een
oproep door de Europese Commissie tot het indienen van belangstelling tot lidmaatschap.
Deze procedure liep van 18 september tot en met 11 oktober 2023. Selectiecriteria
zijn vastgelegd door de PFD in de oproep voor indicatie van interesse van deelname
aan het CSO/LA Platform. Organisaties worden geselecteerd op basis van de volgende
voorwaarden: organisaties moeten een netwerk vertegenwoordigen in één of meer regio’s
of op wereldniveau en minstens vijf jaar ervaring hebben op het gebied van internationale
samenwerking en ontwikkeling, beschikken over adequate capaciteit om een breed lidmaatschap
van leden te bereiken in een groot aantal landen of regio’s, bewezen en relevante
competenties en ervaringen hebben op Europees- en/of internationaal niveau op hun
respectievelijk terrein en ervaring in het werken in EU beleidsimplementatie, en er
zorg voor dragen dat de voorgedragen vertegenwoordiger van de organisatie adequate
competenties, senioriteit en ervaring heeft.3

De Commissie heeft bevestigd dat er op het moment geen concrete plannen zijn om het
formele lidmaatschap van het CSO/LA Platform uit te breiden. Uitbreiding in de toekomst
wordt echter niet uitgesloten. Momenteel heeft het Platform de mogelijkheid om niet-leden
uit te nodigen voor specifieke themabijeenkomsten of -vergaderingen waar dit relevant
geacht wordt.4

Vraag 3

Zijn de maatschappelijke organisaties die momenteel aangesloten zijn bij het CSO/LA
Platform tevreden over hun rol en invloed binnen Global Gateway? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3

De uitvoering van de Global Gateway-strategie is nog volop in ontwikkeling. Dit geldt ook voor de rol en invloed van
maatschappelijke organisaties in het CSO/LA Platform. Via het platform worden de maatschappelijke
organisaties in staat gesteld feedback te geven over de implementatie van Global Gateway-investeringen en bij te dragen aan een effectieve uitvoering. Het is niet aan het
kabinet om uitspraken te doen of de maatschappelijke organisaties tevreden zijn over
hun rol hierin. We zullen erop aandringen dat hiernaar gevraagd wordt bij de voorziene
zelfevaluatie van het platform.

Vraag 4

Welke rol heeft het CSO/LA Platform bij de selectie van Global Gateway projecten?
Kunnen zij input leveren op de uitvoering of het ontwerp van projecten? Zo ja, op
wat voor manier? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4

De bedoeling is het CSO/LA Platform en het maatschappelijk middenveld inspraak te
geven op lokaal niveau bij het ontwerp en de implementatie van Global Gateway-projecten door middel van publieke consultaties en -raadplegingen. Daarnaast wordt
voorzien dat het Platform door bijeenkomsten in Brussel met de Europese Commissie
de dialoog aangaat over de status, voortgang en uitvoering van Global Gateway-projecten.5

Vraag 5

Hoe verhoudt het CSO/LA Platform zich tot de Business Advisory Group on Global Gateways? Zijn er documenten waar de Business Advisory Group wel toegang tot heeft, maar het
CSO/LA Platform niet? Zo ja, waarom en om wat van soort documenten gaat het?

Antwoord 5

De rol van CSO/LA Platform is complementair aan die van de Business Advisory Group(BAG). Het doel van de BAG is te zorgen voor betrokkenheid van de private sector in
de uitvoering van de Global Gateway-strategie en input en kennis te delen om het effect en de doeltreffendheid van investeringen
te maximaliseren. Het CSO/LA Platform draagt er aan bij dat de kennis van deze organisaties
wordt gebruikt om te zorgen dat deze investeringen op een inclusieve en waarden-gedreven
manier worden uitgevoerd. Het Platform kan op eigen initiatief engageren met de BAG
en dialogen en uitwisselingen organiseren.6 Het CSO/LA Platform heeft toegang tot dezelfde informatie die de Commissie deelt
met de BAG.

Vraag 6

Welke instrumenten heeft het CSO/LA Platform als zij misstanden signaleren bij een
Global Gateway project? Is het mogelijk voor het CSO/LA Platform om verantwoording
te vragen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

Het CSO/LA Platform heeft verschillende kanalen tot zijn beschikking om feedback te
geven over Global Gateway-projecten. Het regelement van het CSO/LA Platform voorziet in de mogelijkheid voor
halfjaarlijkse plenaire vergaderingen.

Naast de halfjaarlijkse plenaire vergaderingen is het de bedoeling dat er vergaderingen
plaatsvinden tussen de stuurgroep van het Platform, bestaande uit een kleinere groep
van vijftien leden, en de Europese Commissie op kwartaal basis. De stuurgroep kan
ook besluiten tot het organiseren van ad-hoc vergaderingen met alle leden waar het
dit nodig acht. Deze bijeenkomsten biedt het Platform de mogelijkheid om feedback
over de uitvoering van Global Gateway-projecten richting de Commissie te delen. Qua verantwoording committeren de Europese
Commissie en andere institutionele actoren die betrokken zijn bij de uitvoering van
Global Gateway-projecten zich eraan om regelmatig feedback te delen over hoe aanbevelingen van het
Platform opgenomen zijn in de besluitvorming van de uitvoering van Global Gateway-projecten.7

Vraag 7

Kunt u bevestigen dat alle leden van het CSO/LA Platform zijn uitgenodigd voor de
bijeenkomst van het Global Gateway Forum in oktober 2025? Op welke manier kunnen zij hun observaties delen tijdens vergaderingen
op dit evenement? Kunt u vertellen wat er met de signalen vanuit het CSO/LA Platform
wordt gedaan?

Antwoord 7

Het Global Gateway Forumvindt plaats in Brussel op 9 en 10 oktober 2025 en wordt georganiseerd door de Europese
Commissie. Nadere informatie, waaronder deelname uit het maatschappelijk middenveld
en precieze opzet van het evenement, is nu nog niet bekend.8

Vraag 8

Kunnen andere organisaties uit het maatschappelijk middenveld deelnemen aan het Global Gateway Forum? Zo ja, welke voorwaarden zijn aan hun deelname verbonden en hoe ziet hun mogelijke
rol in de conferentie er dan uit? Zo nee, meent u dat de conferentie inclusief is
en voldoende ruimte geeft aan stemmen uit het maatschappelijk middenveld uit Europa
en de landen waar de Global Gateway projecten geïmplementeerd worden? Zo ja, waarom?
Zo nee, bent u voornemens om ervoor te pleiten dat de conferentie inclusiever wordt
door deelname van een diverse vertegenwoordiging van maatschappelijke organisaties
te verzekeren?

Antwoord 8

Nadere informatie over precieze deelname aan het Global Gateway Forum, waaronder de rol die voorzien is voor het maatschappelijk middenveld, is nu nog
niet bekend. Op dit moment is alleen bekend dat de Commissie van plan is een brede
samenstelling van organisaties uit het maatschappelijk middenveld, de private sector,
financiële instellingen en ministeriële vertegenwoordiging van EU lidstaten en derde
partnerlanden samen te brengen.9 Het kabinet beoogt het maatschappelijk middenveld en de private sector goed te betrekken
bij de ontwikkeling van Global Gateway om van de uitvoering van de strategie een succes te maken. Hierop zullen we in de
voorbereiding op inzetten.

Vraag 9

Bent u zich ervan bewust dat het CSO/LA Platform, als het enige formele platform voor
uitwisseling tussen de Europese Commissie en maatschappelijke organisaties in de context
van Global Gateway, tot nu toe slechts één keer per jaar bijeen is gekomen? Bent u
het ermee eens dat signalen sneller binnen zouden komen als er meer bijeenkomsten
zouden zijn? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 9

Het kabinet is zich ervan bewust dat het CSO/LA Platform in 2024 één keer op plenair
niveau bijeen is gekomen. Dit is overigens niet het geval voor de stuurgroep van het
Platform, die geregeld bijeenkomsten houdt met de Europese Commissie. De bijeenkomsten
van de stuurgroep biedt het Platform frequenter de mogelijkheid om signalen af te
geven aan de Commissie. De implementatie van de Global Gateway-strategie is nog volop in ontwikkeling. Het kabinet vindt het belangrijk dat de private
sector en het maatschappelijk middenveld bij de ontwikkeling en implementatie van
de Global Gateway-strategie goed wordt betrokken.

Vraag 10

Deelt u de mening dat het essentieel is dat het maatschappelijk middenveld op zinvolle
wijze wordt geraadpleegd en betrokken in het kader van Global Gateway, zeker gelet
op het feit dat vlaggenschipprojecten grote positieve of negatieve gevolgen kunnen
hebben voor lokale gemeenschappen in partnerlanden? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe
gaat u zich hiervoor inzetten?

Antwoord 10

Het kabinet vindt de rol van het maatschappelijk middenveld belangrijk voor het monitoren
van de lokale impact en het controleren van de naleving van standaarden op het gebied
van mensenrechten en duurzaamheid bij de uitvoering van Global Gateway-projecten in partnerlanden. Het kabinet zet in op het goed betrekken van het maatschappelijk
middenveld bij de uitvoering van Global Gateway-projecten waar Nederland aan bijdraagt. Dit kan plaatsvinden bij de algemene plenaire
vergaderingen, maar ook door consultaties en uitwisselingen rondom specifieke projecten.