Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van der Plas over de ‘ongelijke toegang tot het Europees Fonds voor Maritieme Zaken, Visserij en Aquacultuur (EMFAF) voor visserijbedrijven met een EU-Vlagregistratie’

Antwoord van Staatssecretaris Rummenie (Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur)
(ontvangen 5 juni 2025). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2024–2025, nr. 2222.

Vraag 1

Bent u ervan op de hoogte dat Nederlandse visserijbedrijven met een buitenlandse vlagregistratie,
die wel degelijk in Nederland zijn gevestigd en hier belastingplichtig zijn, momenteel
geen toegang hebben tot Europees Fonds voor Maritieme Zaken, Visserij en Aquacultuur
(EMFAF)-subsidies?

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Bent u op de hoogte van de situatie waarin vissersvaartuigen, die behoren tot volledig
in Nederland gevestigde besloten vennootschappen, geen aanspraak kunnen maken op EMFAF-subsidies
noch in Nederland, noch in de Europese Unie (EU)-lidstaat waaronder het vaartuig is
geregistreerd?

Antwoord 2

Ja.

Vraag 3

Deelt u de opvatting dat het onwenselijk is dat bedrijven die in Nederland belasting
betalen, bijdragen aan werkgelegenheid en geraakt zijn door beperkende maatregelen,
worden uitgesloten van verduurzamingsregelingen enkel vanwege de vlagregistratie van
hun vaartuigen?

Antwoord 3

De middelen die beschikbaar worden gesteld in het kader van het Europees Fonds voor
Maritieme Zaken, Visserij en Aquacultuur (EMFAF) voor onder meer investeringen worden
voor 30% betaald met middelen van de Nederlandse Staat en voor 70% vanuit de EU. Voor
de besteding van de EMFAF-middelen heeft iedere lidstaat een nationaal programma opgesteld
met maatregelen en de bijbehorende doelen. Het Nederlandse EMFAF programma en de voorwaarden
voor de specifieke subsidieregelingen zijn afgestemd met de sector. De maatregelen
en doelen moeten passen binnen het kader van de Europese EMFAF-verordening.1 Na goedkeuring van de Europese Commissie, is het Nederlandse EMFAF programma op 23 december
2022 met uw Kamer gedeeld (Kamerstukken 21 501-32, nr. 1502) en is gestart met de uitwerking van subsidieregelingen. De doelgroep van een specifieke
subsidieregeling wordt bepaald door het doel daarvan. De keuze is daarbij gemaakt
dat de middelen bestemd zijn voor vissersvaartuigen die Nederlands gevlagd zijn en
niet voor vaartuigen die deel uitmaken van een buitenlandse vloot. De redenering hierbij
is dat vissersvaartuigen met een Nederlandse vlag direct bijdragen aan de Nederlandse
economie of andere Nederlandse belangen. Ik zie, net als het lid van der Plas, dat
vissers met niet-Nederlands gevlagde vissersvaartuigen ook voor een deel bij dragen
aan de Nederlandse economie. Echter, deze vissers hebben bewust gekozen om niet te
vallen onder de rechten en plichten die de Nederlandse vlag biedt. Indien de doelgroep
voor specifieke subsidieregelingen zou worden uitgebreid naar niet-Nederlands gevlagde
vissersvaartuigen, dan rijst de vraag in hoeverre Nederlandse middelen ten goede komen
aan de Nederlandse economie of de ondersteuning van de Nederlandse vloot.

Vraag 4

Kunt u toelichten waarom Nederland ervoor heeft gekozen om in het kader van de EMFAF-subsidies
uitsluitend vaartuigen met een Nederlandse vlagregistratie in aanmerking te laten
komen, terwijl het hier gaat om Europese middelen die zijn bedoeld om vissers in de
gehele EU te ondersteunen bij verduurzaming?

Antwoord 4

Het nationaal programma EMFAF met de daarin opgenomen maatregelen is primair bedoeld
voor de ondersteuning van de Nederlandse vissersvloot. Zie verder het antwoord op
vraag 3.

Vraag 5

Wat is uw oordeel over het feit dat deze bedrijven worden uitgesloten door de vlagstaten
wegens hun vestiging in Nederland, terwijl zij tegelijkertijd door Nederland worden
uitgesloten vanwege hun vlagregistratie? Deelt u de mening dat deze bedrijven hierdoor
tussen wal en schip vallen wat betreft Europese subsidieregelingen?

Antwoord 5

Lidstaten kunnen zelf binnen de kaders van het EU-recht bepalen hoe zij de beschikbare
EMFAF-middelen verdelen. Het is een bedrijfskeuze van deze visserijbedrijven geweest
om een vaartuig in het vlootregister van een andere (lid)staat in te schrijven, terwijl
ze wel in Nederland gevestigd zijn. Ondanks dat onderhavige ondernemers de Nederlandse
nationaliteit hebben, is het vissersvaartuig dat zij bezitten op zichzelf het subject
waarvoor subsidie wordt verleend. Aangezien het vaartuig onder een andere vlag vaart
dan de Nederlandse, gaat dit dan ook om buitenlandse subjecten, die niet voor subsidie
in aanmerking komen. Ik zie, net als het lid Van der Plas, dat de Nederlandse keuzes
rond het verdelen van de EMFAF-middelen in combinatie met de keuzes van andere landen
kunnen leiden tot bedrijven die tussen wal en schip vallen en daardoor in onzekerheid
raken.

Vraag 6

Bent u bereid te onderzoeken of het mogelijk is om de nationale criteria voor EMFAF-subsidies
zodanig aan te passen, dat ook visserijbedrijven met een buitenlandse vlag maar met
een Nederlandse BV-structuur en belastingplicht in aanmerking kunnen komen?

Antwoord 6

Zoals ik ook al in antwoord op vraag 3 heb benoemd, geldt dat de subsidies moeten
passen binnen het Nederlandse EMFAF programma en dat dit programma met diens voorwaarden
is afgestemd met de sector. Ik zie geen aanleiding om te onderzoeken of het mogelijk
is om nationale criteria voor EMFAF-subsidies zodanig aan te passen zodat niet-Nederlands
gevlagde vissersvaartuigen in aanmerking komen voor EMFAF-subsidies.

Vraag 7

Kunt u bevestigen of de huidige uitsluitingen zijn gebaseerd op bindende EU-richtlijnen
of dat lidstaten binnen deze kaders beleidsvrijheid hebben? Bent u dan bereid deze
in te zetten ten gunste van deze groep ondernemers, indien er sprake is van beleidsvrijheid?

Antwoord 7

Zoals ik ook al heb toegelicht in mijn antwoorden op vraag 3 en 6, moeten de subsidies
passen binnen het Nederlandse EMFAF programma. In ogenschouw moet verder worden genomen
dat veruit de meeste nationale en Europese subsidies vereisten kennen op de subsidieverlening
die zien op vangsten, visserijactiviteit in visdagen, etc. De voornoemde gegevens
worden geregistreerd bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) van vaartuigen
die ingeschreven staan in het Nederlandse register voor vissersvaartuigen. Gegevens
van buitenlandse vaartuigen die nodig zijn om te kunnen beoordelen of een (eigenaar
van een) vaartuig in aanmerking komt voor subsidie, worden niet door de RVO verzameld
en zijn dus ook niet direct toegankelijk. Belangrijke gegevens zoals inbreukpunten
en visdagen zijn niet of nauwelijks te achterhalen bij andere landen. Hierdoor kan
niet worden gecontroleerd of een dergelijk vaartuig in aanmerking komt voor subsidie.
Het voorgaande brengt consequenties voor de uitvoering en het risico op hogere administratieve
lasten met zich mee.

Vraag 8

Hoeveel visserijbedrijven in Nederland verkeren momenteel in de situatie waarbij zij
vanwege hun vlagregistratie geen toegang hebben tot EMFAF-subsidies?

Antwoord 8

Het exacte aantal niet-Nederlands gevlagde vissersvaartuigen van Nederlandse visserijbedrijven
is niet bekend. De RVO houdt alleen bij welke vaartuigen in Nederland zijn ingeschreven
in het Nederlands register voor vissersvaartuigen. Visserijbedrijven zonder Nederlandse
vaartuigen zijn bij de RVO niet in beeld. Evenmin is bekend wat de activiteiten van
Nederlandse visserijbedrijven buiten Nederland zijn.

Vraag 9

Bent u bereid om op korte termijn in overleg te treden met vertegenwoordigers van
deze visserijbedrijven en brancheorganisaties, met als doel gezamenlijk tot een werkbare
oplossing te komen?

Antwoord 9

Zoals eerder aangegeven ben ik reeds bekend met de zorgen die de vissers hebben. Hoewel
ik altijd open sta voor gesprek, wil ik de verwachtingen wel temperen. Dit gezien
op de hiervoor genoemde argumenten.