Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Dijk over DUO-schulden van getroffen kinderen

Antwoord van Staatssecretaris Palmen (Financiën), mede namens de Minister van Onderwijs,
Cultuur en Wetenschap (ontvangen 26 maart 2025). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar
2024–2025, nr. 1545.

Vraag 1, 2, 3, 4 en 5

Hoeveel jongeren die zijn aangemerkt als gedupeerd kind van het toeslagenschandaal
hebben op dit moment een schuld bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO)?

Hoeveel jongeren die zijn aangemerkt als gedupeerd kind van het toeslagenschandaal
hebben op enig moment een DUO-schuld gehad?

Wat is de gemiddelde schuld van de groep jongeren die op dit moment een schuld heeft
bij DUO?

Hoe hoog is op dit moment de totale schuld van deze groep jongeren?

Als de Kamer uitspreekt om alle schulden die gedupeerde jongeren op dit moment hebben
bij DUO automatisch kwijt te schelden, hoeveel geld zou dit kosten voor de regering?

Antwoord 1, 2, 3, 4 en 5

De Wet Hersteloperatie Toeslagen voorziet niet in een schuldenregeling voor kinderen.
Daarom is in deze wet geen grondslag opgenomen om gegevens van getroffen kinderen
met DUO te delen. Gegevens van eventuele schulden bij DUO van deze specifieke doelgroep
zijn daarom niet beschikbaar.

Het kabinet heeft eerder besloten geen regeling te treffen voor studieleningen van
getroffen kinderen, zoals onder andere toegelicht in de Kamerbrief van juni 20241. Ook de commissie Van Dam stelt dat het treffen van een aparte regeling voor studieleningen
van getroffen kinderen niet verstandig is. Het kabinet deelt dit advies en blijft
niet voornemens een aparte regeling te treffen, zoals ook is toegelicht in de kabinetsreactie
op het adviesrapport Van Dam. Dit laat onverlet dat de Toeslagenaffaire ook voor kinderen
van gedupeerde ouders uiterst schrijnende gevolgen kan hebben. Via de kindregeling
is er voor meerderjarige kinderen met problematische schulden het aanvullend schuldhulpverleningsaanbod.
Betalingsachterstanden bij DUO worden in dit aanbod meegenomen.

Vraag 6

Als de Kamer uitspreekt om alle schulden die gedupeerde jongeren op dit moment hebben
bij DUO automatisch kwijt te schelden, op welke termijn zou dit dan in orde kunnen
worden gemaakt?

Antwoord 6

Automatische kwijtschelding van DUO-schulden zou pas kunnen plaatsvinden als er een
regeling zou bestaan met heldere kaders. Een dergelijke regeling zou echter zeer complex
zijn om op te stellen en tot uitvoering te brengen, zoals ook toegelicht in eerdergenoemde
Kamerbrief. Daarbij spelen vragen als: schelden we alleen de schulden kwijt van getroffen
jongeren van vóór 1 januari 2021 (de peildatum die ook voor ouders gehanteerd wordt),
of gaat het om de gehele studieschuld als jongeren bijvoorbeeld langer hebben gedaan
over hun studie vanwege de stress? Hoe gaan we om met jongeren die nu nog studeren?

En welke gevolgen heeft een dergelijke regeling voor schulden die onderdeel zijn van
de prestatiebeurs in plaats van de lening? Een eventuele invoeringsdatum zou afhankelijk
zijn van de gestelde kaders en de voorbereidingstijd voor de uitvoering die op basis
daarvan benodigd blijkt. Met een dergelijke werkwijze wordt ook de spanning met het
gelijkheidsbeginsel groter, zoals de Raad van State eerder opmerkte.

Vraag 7, 8, 9 en 10

Hoeveel gedupeerde jongeren hebben op dit moment een bepaalde vorm van financiële
compensatie – bijvoorbeeld via «maatwerk» – gehad voor het aangaan van DUO-schulden
in de periode van het toeslagenschandaal?

Hoelang duurt het gemiddeld voordat jongeren nadat zij «maatwerk» hebben aangevraagd,
dit geld daadwerkelijk op hun rekening gestort krijgen?

Hoeveel is het gemiddelde bedrag dat jongeren hebben gekregen in de vorm van «maatwerk»?

Hoeveel geld is er in totaal besteed aan het kwijtschelden van de schulden van jongeren?

Antwoord 7, 8, 9 en 10

DUO biedt maatwerk voor jongeren met een studielening die tegen financiële problemen
aanlopen bij het terugbetalen van die lening, of die tegen onvoorziene omstandigheden
aanlopen tijdens hun studie. Jongeren met problematische schulden maken veelvuldig
gebruik van deze maatwerkmogelijkheden.

Ook jongeren die kind zijn van een gedupeerde ouder en die een studielening hebben
bij DUO en zich in een dergelijke situatie bevinden kunnen hier gebruik van maken.
Omdat DUO niet weet of een jongere een kind is van gedupeerde ouders, heeft DUO geen
inzicht in hoeveel getroffen jongeren gebruik hebben gemaakt van het bestaande aanbod
van maatwerk bij DUO, en om welke maatwerk-toepassingen het gaat. Bij het bieden van
maatwerk wordt er gekeken naar uitzonderlijke situaties: het feit of een jongere kind
is van een gedupeerde ouder is hierin geen specifiek criterium.

Tijdens de terugbetaalfase kent DUO verschillende mogelijkheden voor het toepassen
van maatwerk. Daarbij is van belang te vermelden dat het niet gaat om bedragen die
worden gestort op de rekening van de oud-studenten. Bij het toepassen van maatwerk
kan bijvoorbeeld gedacht worden aan een verlegging van het peiljaar, als het inkomen
van de oud-student in de afgelopen twee jaar sterk is gedaald. Dat betekent dat DUO
van het inkomen uit een recenter jaar uitgaat bij de berekening van de draagkracht,
zodat de oud-student per maand minder hoeft te betalen. Een ander voorbeeld is dat
oud-studenten die geen diploma hebben gehaald, maar wel een aanvullende beurs hebben
ontvangen, mogelijk in aanmerking kunnen komen voor een (gedeeltelijke) kwijtschelding
van de aanvullende beurs die niet is omgezet in een gift. Of de oud-student daarvoor
in aanmerking komt is afhankelijk van het inkomen van de oud-student en diens partner.
Mochten deze (en andere) mogelijkheden onvoldoende soelaas bieden en de oud-student
niet uit de betalingsproblemen helpen, dan kan er altijd samen met DUO worden gekeken
of er nog verder maatwerk mogelijk is. Daarbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan
een tijdelijke verlaging van het maandbedrag of de eenmalige inzet van extra aflosvrije
maanden.2

Alle bovengenoemde mogelijkheden zijn dus ook beschikbaar voor kinderen van gedupeerde
ouders met een studieschuld. Om de eerdergenoemde redenen is het echter niet bekend
in hoeverre specifiek deze groep hier gebruik van maakt.