Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid De Kort over Wereldstotterdag

Antwoord van Minister Van Hijum (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) en van Staatssecretaris
Nobel (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) (ontvangen 17 december 2024). Zie ook Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2024–2025, nr. 565.

Vraag 1

Bent u bekend met Wereldstotterdag? Wordt deze dag erkend door dit kabinet?

Antwoord 1

Wij zijn inderdaad bekend met de Wereldstotterdag. Wij vinden het terecht dat er aandacht
is voor personen die vanwege een communicatieve beperking belemmeringen ondervinden.
Een voorbeeld is dat zij moeilijkheden kunnen ondervinden bij het vinden van een baan
komen die past bij hun capaciteiten. Als kabinet staan we voor gelijke kansen voor
alle (potentiële) werkenden en voor selectie op voor de functie relevante functie-eisen.

Vraag 2

Bent u ervan op de hoogte dat er op dit moment ongeveer 175.000 mensen in Nederland
stotteren? Waarvan zeker 20.000 hevig?

Antwoord 2

Ja, hiervan zijn wij op de hoogte.

Vraag 3

Bent u bekend met het boek genaamd «Gelieve niet te stotteren op onze inclusieve werkvloer?»
Zo ja, wat vindt u van de problematiek die in dit boek geschetst wordt?

Antwoord 3

Wij hebben de hoofdlijnen van de inhoud tot ons genomen. Het boek geeft inzicht in
de moeilijkheden die mensen die stotteren trotseren op de arbeidsmarkt en in hoe ze
worden beoordeeld. Ook blijkt uit het boek dat het een misverstand is dat iedereen
van stotteren af kan komen. De persoonlijke verhalen geven aan wat het met mensen
die stotteren doet als zij in hun mogelijkheden beperkt worden, omdat zij stotteren.
Dit past niet bij een samenleving waarin iedereen mee moet kunnen doen.

Vraag 4

Kent u de internationale verklaring voor het recht om te stotteren (The Declaration
of the Right to Stutter, een afgeleide van het VN Verdrag Handicap)?

Antwoord 4

Ja.

Vraag 5

Is het kabinet het ermee eens dat het voor hevige stotteraars veel lastiger is om
een goede indruk achter te laten bij een eerste sollicitatiegesprek? En dat zij het
risico lopen om tegen hun zin, in spraakarme functies geïsoleerd te worden? En is
het kabinet bereid om mensen die hevig stotteren toe te laten tot het doelgroepenregister?

Antwoord 5

Het kabinet onderschrijft dat het voor hevige stotteraars veel lastiger is om een
goede indruk achter te laten bij een eerste sollicitatiegesprek. Het is onwenselijk
dat zij daarom het risico lopen om, tegen hun zin, in spraakarme functies geïsoleerd
te worden. Dat blijkt ook uit de publicatie van onderzoeksjournalist Steven de Jong.
Het kabinet probeert op tal van manieren mensen te ondersteunen die belemmeringen
ervaren bij het vinden of behouden van werk. De banenafspraak is één van die manieren.
De huidige banenafspraak is ingericht op mensen met een beperking die niet zelfstandig
het wettelijk minimumloon kunnen verdienen. Daar zijn de instrumenten van de banenafspraak
ook op gericht. Mensen die hevig stotteren kunnen in bepaalde gevallen opgenomen worden
in het doelgroepregister van de banenafspraak, als zij niet zelfstandig het wettelijk
minimumloon kunnen verdienen. Echter, mensen die hevig stotteren lopen niet altijd
noodzakelijkerwijs tegen dezelfde belemmeringen aan, en hebben ook niet altijd behoefte
aan de instrumenten van de banenafspraak.

Daarom werkt het kabinet momenteel ook samen met sociale partners, vertegenwoordigers
van de doelgroep en uitvoerders aan een toekomstvisie op de banenafspraak. De gedeelde
ambitie daarin is dat er meer gewerkt wordt vanuit de ondersteuningsbehoefte van mensen.

In dit traject is ook aandacht voor de behoeften van mensen die hevig stotteren, en
de ondersteuning waarmee zij het beste geholpen zouden zijn.

Vraag 6

Onderzoeksjournalist Steven de Jong heeft beschreven hoe van het UWV Werkbedrijf een
keukenmonteur niet mag stotteren, er zijn tal van voorbeelden te geven, maar hoe gaat
het kabinet deze vorm van uitsluiting op de arbeidsmarkt tegen?

Antwoord 6

Vanuit de brede inzet op het tegengaan van arbeidsmarktdiscriminatie, worden werkgevers
gestimuleerd om meer aandacht te hebben voor objectief werven en selecteren, door
o.a. kritisch te kijken naar de gevraagde functie-eisen en of deze daadwerkelijk voor
de functie relevant zijn. Op deze manier wordt gewerkt aan meer gelijke kansen op
de arbeidsmarkt. Zo hebben wij met werkgeversorganisaties afgesproken om te komen
tot een ontwikkelagenda gelijke kansen. Dit is o.a. bedoeld om ondersteuning te bieden
aan werkgevers die aan de slag willen met kansengelijkheid.

Daarnaast zet UWV in op het adviseren van werkgevers op het gebied van inclusief werkgeverschap,
Werkgevers worden ondersteund om oog te hebben voor diversiteit op de arbeidsmarkt
bijvoorbeeld door gesprekken met arbeidsdeskundigen en de inzet van voorzieningen
en jobcoaches bij mensen met een arbeidsbeperking.

Vraag 7

Zijn er plannen voor bijvoorbeeld publieke campagnes om werkgevers meer bewust te
maken dat een praatfunctie ook stotterend uitgeoefend kan worden (zoals het Britse
Stamma in het Verenigd Koninkrijk organiseerde)?

Antwoord 7

Op dit moment zijn er geen voorgenomen publiekscampagnes.

Vraag 8

Welke initiatieven zijn er al die de rechten en mogelijkheden van mensen die stotteren
waarborgen / verbeteren?

Antwoord 8

UWV en het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid hebben in de afgelopen
jaren geïnvesteerd in (door)ontwikkeling en inzet van technologieën die – onder meer
– op het werk gebruikt kunnen worden om ervaren belemmeringen weg te nemen. Dit is
samen met de Coalitie voor Technologie (CTI) gedaan. O.a. werkgevers, technologieontwikkelaars,
wetenschap en werknemers participeren in deze CTI. Door de CTI zijn pilots mogelijk
gemaakt waarin verschillende inclusieve technologieën zijn getest in de praktijk.
Een van de technologieën die in een pilot is doorontwikkeld en getest in de praktijk
in 2023 is Whispp. Whispp is een AI spraaktechnologie (software) die fluisterspraak
en pathologische spraak omzet in een natuurlijke stem. De technologie helpt individuele
medewerkers die stotteren (of een stemaandoening hebben) bij het voeren van gesprekken.
UWV en gemeenten kunnen werkvoorzieningen verstrekken aan mensen met een structurele
functionele beperking. Zo kan UWV bijvoorbeeld, nu Whispp als product staat, het hulpmiddel
sinds juli van dit jaar als voorziening verstrekken.

Vraag 9

Geeft de overheid, vanuit haar rol als werkgever, het goede voorbeeld op het gebied
van inclusie van mensen die stotteren? Wat doet de overheid bijvoorbeeld om mensen
die stotteren te ondersteunen?

Antwoord 9

Binnen het Rijk werken we via verschillende maatregelen aan het bevorderen van gelijke
kansen en het voorkomen van arbeidsmarktdiscriminatie. Hiervoor zijn onder andere
maatregelen voor breed werven en objectief selecteren afgesproken en worden rijksbreed
trainingen gegeven ter bewustwording van vooroordelen en ter verbetering van het werving-
en selectieproces.

Ook wordt binnen het Rijk gewerkt aan de implementatie van de afspraken uit het VN-verdrag
Handicap. Hiervoor wordt een generieke aanpak ontwikkeld voor alle medewerkers met
een beperking, aangevuld met een werkbaar proces van redelijke aanpassingen voor medewerkers
met een specifieke ondersteuningsbehoefte. Er zijn geen specifieke maatregelen voor
mensen die stotteren. Het doel is dat alle medewerkers, ongeacht hun beperkingen,
volwaarding en gelijkwaardig kunnen meedoen aan het arbeidsproces.