Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Wassenberg over het bericht dat de Koning ten onrechte subsidie ontvangt voor Kroondomein het Loo

Antwoord van Minister Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit), mede namens
de Minister-President (ontvangen 2 juli 2020). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar
2019–2020, nr. 2931.

Vraag 1

Kent u het bericht «Koning krijgt ten onrechte subsidie voor Het Loo»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat in de subsidiebeschikking voor het Kroondomein, nu in handen
van Zembla, staat dat de Koning niet de gebruikelijke 1 hectare mag afsluiten ter
bescherming van de persoonlijke levenssfeer maar een gebied ter grootte van 7.200
hectare? Zo nee, hoe luidt dan de uitzonderingsgrond? Zo ja, hoe rechtvaardigt u de
uitzonderingsgrond en hoe verhoudt zich deze regeling tot die voor andere eigenaren
en/of gebruikers van Natuurschoonwet (NSW)-landgoederen? Kunt u de betreffende subsidiebeschikking
met de Kamer delen?

Antwoord 2

Op grond van de geldende wet- en regelgeving is de Minister van LNV bevoegd om bij
activiteiten van of namens een lid van het Koninklijk Huis bevoegdheden van gedeputeerde
staten of provinciale staten uit te oefenen. Dit is historisch verklaarbaar vanuit
de ministeriële verantwoordelijkheid voor het handelen van leden van het Koninklijk
huis. Op grond van art. 2 lid 1, onderdeel g, van de Kaderwet EZ-subsidies (zoals
die ten tijde van het besluit gold) kon de toenmalige Staatssecretaris van Economische
Zaken subsidie verstrekken op het gebied van natuurbeheer. Dat is ook de basis om
voor het Kroondomein op aanvraag subsidie te verlenen om de terreinen in stand te
kunnen houden en de aanwezige natuurwaarden te beschermen of uit te breiden. Deze
bevoegdheid ligt thans bij de Minister van LNV.

De bevoegdheid tot verlening van de subsidie is beleidsmatig ingevuld door zo veel
mogelijk analoge toepassing van de Subsidieverordening Natuur- en landschapsbeheer
Gelderland 2016 (hierna: SVNL Gelderland 2016). De subsidie bestaat voor de periode
2016–2021 uit een agrarisch gedeelte, gericht op de bevordering van natuur en landschap
binnen agrarische percelen, en een natuurgedeelte. Vóór 2016 waren er verschillende
regelingen voor verschillende natuurbeschermingsdoeleinden, waarvoor het Kroondomein
individuele aanvragen moest doen. Om deze situatie te stroomlijnen en versimpelen,
is gekozen voor een lump-sum aanvraag.

Het doel van de betreffende subsidie is primair het beheer en onderhoud van de natuur
met het oog op de instandhoudingsdoelen. Voorwaarden als het beschermingsregime, certificeringseisen,
beschikbare bedragen voor het beheer en monitoringsverplichtingen zijn naar analogie
van de SVNL Gelderland 2016 toegepast. Op het gebied van openstelling is deze regeling
niet gevolgd. In de subsidiebeschikking wordt ruimte gelaten om een groter gebied
af te sluiten dan 1 hectare, indien dit in het belang van de bescherming van de persoonlijke
levenssfeer van de Kroondrager wordt geacht. Het Kroondomein valt niet onder de Natuurschoonwet
1928.

Vraag 3

Bent u bereid een gedetailleerd overzicht te geven van alle correspondentie die in
de afgelopen 20 jaar heeft plaatsgevonden tussen de regering en leden van het Koninklijk
Huis over de subsidie en openstelling van het Kroondomein, in het kader van de Wet
openbaarheid van bestuur en in het kader van de «bestendiging van een lijn die al
decennia wordt ingezet» blijkens een verklaring van het Ministerie van LNV? Zo nee,
waarom niet?

Antwoord 3

Correspondentie tussen leden van het Koninklijk Huis en ministers over de subsidie
en openstelling van het Kroondomein is mij niet bekend. Voor overige correspondentie
verwijs ik u naar het antwoord op vraag 19 van de vragen van het lid Wassenberg (2020Z10214).

Vraag 4

Deelt u de mening van emeritus hoogleraar notarieel recht Martin Jan van Mourik, die
spreekt over «juridische belazerij»? Zo nee, kunt u gedetailleerd uiteenzetten waarom
u meent dat de verleende subsidie op de juiste gronden is verstrekt? Zo ja, bent u
bereid de subsidie terug te vorderen?

Antwoord 4

Nee. De subsidie is rechtmatig en zorgvuldig verstrekt, en ik zie dan ook geen enkele
grond om tot terugvordering over te gaan. Voor een nadere toelichting verwijs ik u
naar het antwoord op vraag 2.

Vraag 5

Deelt u de mening van hoogleraar staats- en bestuursrecht Wim Voermans dat de vrijstellingen
een deugdelijke onderbouwing missen en dat de voorkeursbehandeling van de Koning in
strijd is met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur? Zo nee, kunt u gedetailleerd
onderbouwen in welk opzicht u meent dat er wel sprake is van een deugdelijke onderbouwing
en behoorlijk bestuur? Zo ja, bent u bereid de subsidie op die gronden met terugwerkende
kracht terug te vorderen en voor welke periode?

Antwoord 5

Nee. Zie hiervoor het antwoord op de vragen 2 en 4.

Vraag 6

Deelt u de mening van professor Voermans dat er geen andere verklaring voor de constructie
te bedenken is dan dat « het staatshoofd ongestoord wil kunnen jagen»? Zo nee, waarom
niet en kunt u een gedetailleerde andere verklaring geven? Zo ja, bent u bereid de
constructie per direct te herzien, zodat het Kroondomein vanaf 15 september 2020 opengesteld
zal blijven voor het publiek, temeer daar het Kroondomein sinds 1958 publiek bezit
is?

Antwoord 6

Nee. Zoals in antwoord op vraag 2 is aangegeven, dient de gedeeltelijke openstelling
van delen van het gebied om de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de
Kroondrager te kunnen waarborgen. Het beheer van het Kroondomein, waaronder ook de
openstelling valt, is, binnen de grenzen van de wet, aan de Kroondrager.

Vraag 7

Is het waar de op de website www.koninklijkhuis.nl een verklaring heeft gestaan dat de drijfjacht op wilde zwijnen als « niet effectief»
kan worden beschouwd en dat de koninklijke familie om die reden, vooruitlopend op
een wettelijk verbod daarop, vrijwillig stopte met de drijfjacht? Zo nee, hoe luidde
dan de verklaring op genoemde website? Zo ja, vindt er geen enkele vorm van bewegingsjacht
plaats in het Kroondomein, dus naast drijfjacht ook geen drukjacht, bersjacht, riegeljacht
of enige vorm waarbij wilde zwijnen in de richting van de hofjagers gedreven worden?

Antwoord 7

Het faunabeheer wordt uitgevoerd door faunabeheerders van het Departement Faunabeheer
of door houders van een jachtakte onder toezicht van het Departement Faunabeheer.
Het faunabeheer vindt plaats binnen de grenzen van de geldende wet- en regelgeving.
Er vindt geen jacht plaats in de strikte zin van die term, namelijk op de vijf jachtsoorten
(konijn, haas, houtduif, wilde eend of fazant). Wel vindt er beheer van de populaties
groot wild plaats (wild zwijn, ree, edelhert en damhert), om die populaties in evenwicht
te houden met de draagkracht van het gebied. Hiervoor wordt alleen gebruik gemaakt
van bersjacht (sluipend benaderen van het wild) of aanzitjacht (op dezelfde plek wachten
tot het wild zich vertoont) en niet van drukjacht, riegeljacht of enige andere vorm
waarbij dieren worden opgejaagd, noch gebeurt dit in groepen. Ten aanzien van de vragen
over teksten die op de website www.koninklijkhuis.nl zouden hebben gestaan, verwijs ik naar het antwoord dat mijn ambtsvoorganger hierop
heeft gegeven in 2007 (Kamerstuk 2007–2008, Aanhangsel van de Handelingen, nr. 779).

Vraag 8

Kunt u een gedetailleerd overzicht geven van de delen van het Kroondomein die jaarrond
zijn opengesteld en de delen die dat niet zijn, en kunt u aangeven op welke momenten
die delen zijn gesloten voor het publiek en om welke reden?

Antwoord 8

Van het eigenlijke Kroondomein is ongeveer 1.300 hectare het hele jaar door toegankelijk
voor het publiek. Het gebied dat jaarlijks van 15 september tot en met 25 december
niet opengesteld is, beslaat ongeveer 5.000 hectare. De overige 400 hectare bestaat
uit landbouwgronden.

Vraag 9

Kunt u een gedetailleerd overzicht geven van alle overheidssubsidies die aan de beheerders
of gebruikers van het Kroondomein worden verstrekt, vergezeld van een gedetailleerde
kaart op welk deel van het gebied de subsidies betrekking hebben en de reden van de
subsidie?

Antwoord 9

Hiervoor verwijs ik u naar de bijgevoegde beschikking2. In de subsidiebeschikking staat een gedetailleerd overzicht van de verschillende
toegekende subsidieonderdelen.

Vraag 10

Deelt u de mening dat subsidieregelingen moeten worden uitgevoerd zonder aanzien des
persoons, en dat voor de Koning dus geen andere maatstaven mogen worden gehanteerd
dan voor anderen? Zo nee, waarom niet en kunt u specifiek zijn in uw verklaring daarvoor?
Zo ja, op welke termijn en wijze wilt u een einde maken aan deze ongelijke behandeling?

Antwoord 10

Voor het Kroondomein worden dezelfde eisen gesteld aan het natuurbeheer, tegen eenzelfde
vergoeding als aan vergelijkbare natuurgebieden die onder de SVNL Gelderland 2016
vallen. Voor de niet jaarrond opengestelde gebieden wordt geen openstellingssubsidie
verstrekt. In het antwoord op vraag 2 staat omschreven waarom in de subsidie aan het
Kroondomein op het punt van de openstelling wordt afgeweken van de generieke voorwaarden
zoals deze in de SVNL Gelderland 2016 worden toegepast. De huidige subsidie loopt
door tot en met 31 december 2021. Mocht er sprake zijn van een nieuwe aanvraag, dan
zal ik de Kamer voorafgaande aan de eventuele toekenning van een nieuwe subsidie informeren.

Vraag 11

Bevestigt u dat u de Koning bij de verstrekking van de NSW-openstellingssubsidie anders behandeld heeft dan andere grondeigenaren? Zo ja, bent u bereid tot
het afgeven van een verklaring en een terugvordering van alle ten onrechte verleende
subsidies? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 11

Het Kroondomein valt niet onder de Natuurschoonwet 1928; het doet geen beroep op de
fiscale faciliteiten van die wet en de specifieke voorwaarden die daaraan worden gesteld
zijn dus niet van toepassing. De natuurbeheersubsidie is rechtmatig en zorgvuldig
verstrekt; ik zie dan ook geen enkele grond om tot terugvordering over te gaan.

Vraag 12

Bent u bereid de motie van het lid Arissen (Kamerstuk 33 576, nr. 123), waarin de Kamer verzoekt het Kroondomein jaarrond open te stellen, met onmiddellijke
ingang uit te voeren? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 12

Zoals geconcludeerd in reactie op de motie Arissen (Kamerstuk 33 576, nr. 133), is er voor het kabinet geen grond om invloed uit te oefenen op specifieke keuzes
die in het kader van het beheer van het eigenlijke Kroondomein zijn gemaakt. Ik zie
geen aanleiding om deze conclusie te herzien.