Brief regering : Toezegging balans woon-werkverkeer en recreatievaart

Nr. 69
BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 15 september 2025

In het MIRT-debat van 2 juli jl. heb ik aan het lid Pierik (BBB) toegezegd uw Kamer
te informeren over hoe de balans wordt gezocht tussen het woon-werkverkeer en de recreatievaart
bij het openen van bruggen in beheer bij Rijkswaterstaat (RWS), gelet op de situatie
bij onder andere de Ketelbrug en de Haringvlietbrug1. Deze brief schetst eerst de huidige praktijk van de bedientijden van bruggen en
wat RWS doet om een goede balans tussen wegverkeer en scheepvaart te vinden en de
wachttijden voor beide verkeersstromen zoveel mogelijk te beperken. Ten slotte ga
ik specifiek in op de situatie van de Ketelbrug en de Haringvlietbrug.

Bedientijden bruggen en het beperken van wachttijden

Het wachten voor een openstaande brug kan vervelend zijn. Hetzelfde geldt voor een
schipper die moet wachten tot de brug opengaat. Daarom wordt zoveel mogelijk gezocht
naar een balans tussen beide belangen bij het vaststellen van de bedientijden van
een brug. Conform de richtlijn vaarwegen2 staat «veilig en vlot» daarin centraal. De richtlijn maakt een onderscheid tussen
hoofdtransportassen (bijvoorbeeld Rotterdam-Antwerpen), hoofdvaarwegen (bijvoorbeeld
Hoofdvaarweg Lemmer-Delfzijl) en overige vaarwegen. Enkele daarvan zijn in beheer
bij RWS en het merendeel bij andere vaarwegbeheerders. Op basis van het totale laadvermogen
dat op een vaarweg passeert zijn er in de richtlijn vijf bedienregimes met bijbehorende
bedientijden vastgelegd per vaarweg. Hier geldt: hoe meer passerend laadvermogen,
hoe ruimer de bedientijden. RWS maakt geen principieel onderscheid tussen beroepsvaart
en recreatievaart en houdt statistisch ook niet bij of een brug open staat voor de
recreatievaart of de beroepsvaart. Op grond van de huidige wetgeving mag dat onderscheid
ook niet gemaakt worden. In algemene zin kan dus alleen over scheepvaart worden gesproken in relatie tot het wegverkeer.

Vanuit het algemene uitgangspunt «veilig en vlot» doet RWS zoveel mogelijk om de wachttijden
voor zowel het wegverkeer als de scheepvaart te beperken. In de praktijk komt dat
neer op:

a) werken met vaste bedientijden van bruggen om zo voorspelbaar mogelijk te zijn. Schepen
die te laat zijn moeten wachten op het volgende bedienvenster;

b) brugopeningen zoveel mogelijk buiten de spitsuren. Dat voorkomt wachttijden voor de
weggebruiker tijdens de drukke spitsuren;

c) via konvooivaart een zo groot mogelijke hoeveelheid schepen in één keer door laten.

Dit zijn algemene uitgangspunten. Per locatie kijkt RWS naar de aard, omvang en dynamiek
van het wegverkeer en waterverkeer om op basis daarvan een zorgvuldige afweging te
maken voor de bedientijden van de brug. Uiteraard spelen per individuele brug steeds
verschillende omgevingsfactoren mee die de bedientijden beïnvloeden, zoals de fysieke
ligging in het landschap en de wegverkeerskundige situatie ter plekke. De bedientijden
komen tot stand na een afweging van veiligheid, doorstroming, de specifieke omstandigheden,
beschikbare budgettaire middelen en de wensen van lokale stakeholders. Deze gelden
in principe voor onbepaalde tijd. Voor de scheepvaart zijn de bedientijden te vinden
op www.vaarweginformatie.nl. Daarnaast tracht RWS door het implementeren van nieuwe technologieën efficiënter
en doelgerichter de verkeersstromen te managen.

In het zomerseizoen en op feestdagen wordt bij druk, kruisend spoor- of wegverkeer
soms afgeweken van de geldende bedientijden. Dit gebeurt in samenspraak met de recreatievaartsector.
Uit de gegevens vanaf 2022 tot heden blijkt dat er gemiddeld genomen geen verschil
is tussen het recreatieseizoen en de rest van het jaar wat betreft de wachttijden
veroorzaakt door brugopeningen. De wachttijden zijn afhankelijk van meerdere factoren,
zoals bijvoorbeeld een toename van het wegverkeer. Bovendien worden de bruggen vanzelfsprekend
niet bediend als er geen aanloop van schepen is.

Ten slotte geldt dat de bovenstaande praktijk los staat van werkzaamheden aan de infrastructuur
waardoor er specifieke situaties van hinder kunnen ontstaan. In het kader van de Hinderaanpak3 zoekt RWS daarvoor naar specifieke en tijdelijke oplossingen per situatie.

De Haringvlietburg en de Ketelbrug

Bij de Ketelbrug en de Haringvlietbrug gaan de bruggen hoofdzakelijk open voor de
recreatievaart. De Ketelbrug gaat ook open voor de Bruine Vloot (de professionele
passagiersvaart op traditionele zeilschepen) en nauwelijks voor de beroepsvaart. Dat
komt omdat de bruggen dusdanig hoog zijn dat de beroepsvaart in vrijwel alle gevallen
onder de gesloten bruggen kan doorvaren. Voor de Ketelbrug en de Haringvlietbrug ligt
de piek van de brugopeningen daardoor voornamelijk in het zomerseizoen (vanaf juni
tot half september). Op beide bruggen zijn de eerder genoemde algemene uitgangspunten
van toepassing. Om veilige en vlotte doorvaart en doorstroom van verkeer te bevorderen,
worden deze bruggen daarom uitsluitend buiten de spitsuren bediend. Er gelden vaste
openingstijden, die worden gepubliceerd op www.vaarweginformatie.nl. De vaarweggebruiker weet dus van tevoren wanneer de brug wordt geopend. Dat is ook
voor de weggebruiker dat transparant. Bij deze vaste momenten wordt ook rekening gehouden
met de passage van de brug door hulpdiensten.

Zowel de Ketelbrug als de Haringvlietbrug liggen in een open landschap waardoor (zeil)schepen
eerder te maken kunnen krijgen met plotselinge weersveranderingen (onweersbuien en
windvlagen) en hinderlijke golfslag. Daardoor kan het lang laten wachten van schepen
voor de brug tot potentieel onveilige situaties leiden. Dergelijke overwegingen worden
meegenomen bij het vaststellen van de bedientijden. Daarnaast is het bij Haringvlietbrug
met de komst van de A4 «corridor» op de A29 drukker geworden. In de eerste twee jaar
na openstelling van de A4 in 2014 is het verkeer met 27 procent toegenomen en is daarna
gestabiliseerd. Op basis van een verkeerskundig onderzoek zijn in juni 2024 de bedientijden
bij de Haringvlietbrug aangepast om doorstroming van verkeer te bevorderen.

Ik hoop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat,
R. Tieman