Wereldproblematiek drukt stempel op begroting Defensie

12 november 2015, begroting - De Kamer debatteert met minister Hennis (Defensie) over de Defensiebegroting. Centraal staan de ambities en middelen voor de krijgsmacht in een volgens Hennis "verontrustende nieuwe realiteit".

Terroristische dreiging. Immigratieproblematiek. De houding van Rusland en de situatie in Oost-Azië. Hennis wijst op het toegenomen belang van de krijgsmacht als een "houvast in een wankele wereldorde". Daarom is het volgens haar goed dat er nu, ook voor de langere termijn, weer meer geld komt voor Defensie. De minister ziet drie strategische opgaven voor de krijgsmacht: collectieve verdediging in NAVO-verband, stabiliteit aan de randen van Europa en de veiligheid van de belangrijke fysieke knooppunten en het digitale domein. Ambities en middelen moeten in deze context steeds op elkaar aansluiten, is de inzet van Hennis.

Veel taken voor Defensie: samenwerking zoeken en keuzes maken

Gelet op het grote pakket aan taken voor het leger vindt Hachchi (D66) dat Nederland intensiever internationaal moet samenwerken. Dat kan alleen voor zover de eigen soevereiniteit op defensiegebied niet wordt aangetast, reageert Hennis. Eenvoudig taken over de verschillende landen verdelen (taakspecialisatie) is volgens haar daarom moeilijk. Volgens Eijsink (PvdA) is politieke wil hierin ook heel belangrijk. Misschien kan in het kader van meerjarige afspraken wel worden gekomen tot taakspecialisatie in Europees verband of NAVO-verband, suggereert Grashoff (GroenLinks). Voor Jasper van Dijk (SP) is duidelijk dat er gezien de vele taken fundamentele keuzes over de ambities moeten worden gemaakt.

Meerjarige afspraken en budgetten zijn noodzakelijk

Defensie is niet gebaat bij "politieke dagkoersen" en daarom wil Hennis werken met meerjarige afspraken, ook wat betreft de krijgsmachtfinanciering. Dat maakt Nederland volgens haar voorspelbaarder en betrouwbaarder. Knops (CDA) vindt dat de minister nog steeds met te weinig geld komt: "De koopkracht van Defensie neemt niet toe". Eerdere bezuinigingen zorgen voor de pijn in het leger nu, stelt Hennis, maar er is een trendbreuk ingezet. Ze wil blijven inzetten op versterking van de krijgsmacht, en wel een "veelzijdig inzetbare krijgsmacht". Politieke steun is volgens haar van belang voor ook financiële stabiliteit op het gebied van defensie.

Effecten van meer geld voor Defensie zijn pas later terug te zien

Voor Hennis is eerste prioriteit dat de basisgereedheid van het leger, zowel qua personeel als que materieel, op orde komt: militairen moeten operationeel de opdrachten van de politiek kunnen uitvoeren. Bijvoorbeeld munitietekorten zijn onacceptabel, zegt Hennis in antwoord op Bontes (GrBvK). Eijsink meent dat het extra geld op den duur tot meer moet leiden dan alleen basisgereedheid. Het effect van het extra geld is volgens de minister niet meteen te zien: opleiding, werving en verwerving van materieel hebben tijd nodig. Hennis zal de Kamer hierover blijven rapporteren. Op verzoek van Teeven (VVD) bevestigt zij dat er bij eventuele begrotingsaanpassingen slechts kleine verschuivingen zullen plaatsvinden.

Rol van Defensie in vluchtelingenproblematiek nog beperkt

Moet Defensie een (grotere) rol krijgen in de problematiek van de migratiestromen en de mensensmokkel? In VN-verband is er weinig draagvlak voor missies met een dergelijk doel, legt Hennis uit, maar met de missie in Mali en enkele Europese operaties in het Middellandse Zeegebied doet Nederland internationaal al wel mee in het tegengaan van de vluchtelingenstromen. Buiten- en binnengrensbewaking door de Koninklijke Marechaussee is een zaak van de minister van Veiligheid en Justitie, laat Hennis weten. Onafhankelijk Kamerlid Houwers pleit voor daadkracht in Syrië, waar veel mensen uit wegvluchten. De Roon (PVV) vraagt nog naar "het gedogen" van Turkije als "rotte appel in de NAVO-mand". Die samenwerking is niet makkelijk maar wel noodzakelijk, antwoordt Hennis.

De Kamer stemt op 17 november over de ingediende moties en later dit jaar over de begroting.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort
  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.