Ontwikkelingen rondom de oorlog in Oekraïne

11 september 2025, debat - De Kamer debatteert met premier Schoof en de ministers Van Weel (Buitenlandse Zaken) en Brekelmans (Defensie) over de oorlog in Oekraïne.

De Europese Unie en de Verenigde Staten willen Rusland dwingen om aan de onderhandelingstafel een einde te maken aan de grootschalige oorlog die Moskou op 24 februari 2022 tegen Oekraïne startte. De Kamer bespreekt onder andere de recente schending van het NAVO-luchtruim, extra maatregelen tegen Rusland en de Nederlandse inzet.

Schending Pools luchtruim

In de nacht van dinsdag op woensdag schoot Polen met behulp van Nederlandse F-35's meerdere Russische drones uit de lucht. Poetin wordt steeds brutaler, stelt Timmermans (GroenLinks-PvdA) vast.

Polen heeft zijn bondgenoten gevraagd om extra luchtverdedigingssystemen en antidronetechnologie. Nederland zou waar mogelijk moeten bijdragen aan het versterken van de Poolse luchtverdediging, betoogt Yeşilgöz (VVD). Brekelmans zegt dat de regering al van plan is om dit te gaan doen. 

Er is intensief contact met andere Europese ministers van Buitenlandse Zaken, zegt Van Weel, ook over het ontbieden van de Russische ambassadeur. De minister heeft contact met zijn Poolse collega over hoe Rusland nog meer hierop kan worden aangesproken.

Sancties en steun

Poetin wil vooralsnog niet onderhandelen en dus moeten we hem dwingen, vindt Paternotte (D66). Daarom is het van belang dat Nederland Oekraïne steunt zolang als nodig en in 2026 minstens hetzelfde bedrag aan steun uitgeeft als dit jaar. Schoof bevestigt dat de regering dit van plan is.

De EU onderhandelt over een negentiende sanctiepakket. We moeten maatregelen nemen die Rusland maximaal raken, zegt Ceder (ChristenUnie). Wat Van Weel betreft moet de focus liggen op kritieke goederen voor de Russische oorlogsindustrie, zoals elektronica, kogellagers en chips.

Boswijk (CDA) pleit voor het inzetten van de 210 miljard euro aan bevroren Russische tegoeden voor de aankoop van wapens en humanitaire hulp voor Oekraïne. Hierover moet in Europees verband worden gesproken en besloten, zegt Van Weel.

Stoffer (SGP) hamert op de aanpak van de Russische schaduwvloot. Betrokken diensten zoals Kustwacht en Douane zouden hiervoor meer middelen moeten krijgen.

We moeten Oekraïne blijven steunen, maar Nederland is Europees al koploper qua steun, benadrukt De Roon (PVV). Het is zijn ogen tijd dat andere Europese landen een been bijtrekken.

We kunnen de Verenigde Staten niet langer vertrouwen, vindt Dassen (Volt): president Trump dreigt steeds met sancties, maar levert nooit. Het is tijd om de VS tot actie te manen en erop te wijzen dat Amerikaanse oliebedrijven de Russische oorlogseconomie in stand houden. 

Het is goed dat Trump de status quo probeert te doorbreken, maar de Alaskatop met Poetin leverde weinig op, constateert Eerdmans (JA21). Desondanks moet Europa begrijpen dat de Verenigde Staten onmisbaar blijven.

Vrede en veiligheid

Om tot een vredesakkoord te kunnen komen, moeten er eerst onderhandelingen worden gevoerd, benadrukt Dobbe (SP). Zij wil dat Europese leiders inzetten op de-escalatie.

Een coalition of the willing van 26 landen is bereid bij te dragen aan veiligheidsgaranties voor Oekraïne na een vredesakkoord. Ook premier Schoof heeft daarvoor een politiek commitment afgegeven. Wat betekent dat, wil Van Baarle (DENK) weten. Het inzetten van Nederlandse militairen op Oekraïens grondgebied gaat wat hem betreft te ver. Nederlandse militairen mogen in Oekraïne niet in een kwetsbare positie komen, vindt Vermeer (BBB).

Kan het kabinet al meer zeggen over het militaire plan van de coalition of the willing, vraagt Van Hijum (NSC). Wat hem betreft is na Srebrenica één ding duidelijk, namelijk dat er geen militaire missie mag komen zonder duidelijk mandaat, uitgewerkte scenario's en duidelijkheid over militaire back-up.

Het is een zwaar besluit om Nederlandse militairen uit te zenden naar een gebied waar het niet veilig is, benadrukt Schoof. Hij verzekert dat er nog geen toezegging is gedaan over het leveren van een bijdrage. De regering is "bereidwillig" om ernaar te kijken, maar het parlement wordt "nergens in gerommeld" en zal nadrukkelijk bij een eventueel besluit worden betrokken.

De Kamer stemt op 23 september over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort.
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Direct.