Nederlands EU-voorzitterschap werpt schaduw vooruit

2 april 2015, debat - Wat moet Nederland in 2016 tijdens zijn EU-voorzitterschap op de Europese agenda zetten? Die vraag komt diverse malen naar voren in het debat over de Staat van de Europese Unie.

In het debat discussiëren Kamerleden en leden van het Europees Parlement (EP) met premier Rutte en minister Koenders (Buitenlandse Zaken) over de Europese samenwerking. Daarmee is het volgens Van Bommel (SP) slecht gesteld: de EU verkeert in een existentiële crisis. Gebruik het EU-voorzitterschap om de Europese samenwerking te versterken, zegt Pechtold (D66). Maar betracht terughoudendheid bij nieuwe Europese wetgeving, vraagt Van Dalen (EP/CU/SGP). Ook Lenaers (EP/CDA) vindt dat de EU afzijdig moet blijven als lidstaten zaken beter zelf kunnen regelen. Beertema (PVV) wil helemaal stoppen met de "op een elitaire, kosmopolitische ideologie gebaseerde" EU.

Discussie over vrijhandelsverdrag TTIP

Europa en Noord-Amerika onderhandelen over een vrijhandelsovereenkomst, het Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP). Dit verdrag is cruciaal voor de toekomst van Europa, betoogt Van 't Wout (VVD). Maar andere woordvoerders, zoals De Jong (EP/SP) en Eickhout (EP/GroenLinks), vrezen dat het verdrag Europese regelgeving over zaken als milieu, dierenwelzijn en arbeidsomstandigheden ondergraaft. Ouwehand (PvdD) en Hazekamp (EP/PvdD) willen om die reden helemaal met de verdragsonderhandelingen stoppen. Zover gaat Maij (PvdA) niet, maar ze benadrukt dat hiermee niet gemarchandeerd mag worden. Voorkom dat door het verdrag voor te leggen aan de Raad van State, suggereert Segers (ChristenUnie). Klaver (GroenLinks) pleit voor een TTIP-referendum.

Belastingontwijking is een probleem

Bedrijven gebruiken de verschillen in fiscale wetgeving om zo min mogelijk belasting te betalen. Tang (PvdA) betoogt dat ondernemingen belasting zouden moeten betalen in het land waar ze winst maken. Hij vindt het niet uit te leggen dat ook de naam van Nederland opduikt in de schimmige constructies om belastingen te ontwijken. Nederland steunt de strijd tegen internationale belastingontduiking en -fraude, verzekert Rutte. Hij is het met Klaver eens dat dit een speerpunt moet zijn tijdens het EU-voorzitterschap. Immoreel gedrag moet worden aangepakt, zegt Omtzigt (CDA), maar Europa mag zich niet mengen in nationale belastingstelsels.

Onrust aan buitengrenzen van EU

We worden omringd door instabiliteit, zegt Bisschop (SGP), zowel in het zuiden als het oosten. Het optreden van Rusland baart verschillende woordvoerders zorgen. Poetin streeft naar het herstel van de Sovjet-Unie, concludeert Van Baalen (EP/VVD), en destabiliseert daarom landen als Oekraïne. Bontes (GrBvK) pleit voor aanscherping van de sancties, zeker als Rusland verantwoordelijk blijkt voor het neerhalen van vlucht MH17. Gebruik het EU-voorzitterschap om andere lidstaten aan te sporen hun defensie-uitgaven te verhogen, zegt Omtzigt. In 't Veld (EP/D66) gelooft in versterking van de Europese defensiesamenwerking. Dat geldt ook voor Koenders, maar hij benadrukt dat dit niet hetzelfde is als één Europees leger.

Aandacht voor mensenrechten en rechtsstaat

De Europese Unie is meer dan alleen handel, zegt Pechtold, wat Van 't Wout beaamt. Ook andere woordvoerders vragen aandacht voor de mensenrechten en de rechtsstaat. Fundamentele rechten gelden voor iedereen, zegt Maij. Van Bommel en In 't Veld maken zich zorgen over Hongarije, dat volgens hen steeds verder afglijdt naar een autocratische staat. Zowel de Europese Commissie als de Europese Raad zet dit onderwerp op de agenda, verzekert Koenders, mede op initiatief van Nederland. Bisschop, Segers en Beertema willen dat er meer gedaan wordt tegen antisemitisme. Dit kan volgens Rutte worden ingebed in de Europese aanpak van discriminatie.

De Kamer stemt op 7 april over de moties.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort
  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.