Gemeentelijke taak mogelijk maken asielopvangvoorzieningen (spreidingswet)

26 september 2023, wetsvoorstel – Om de opvangcrisis op te lossen, wil het kabinet met de spreidingswet gemeenten kunnen verplichten om asielzoekers op te vangen. De Kamer bespreekt dit wetsvoorstel van staatssecretaris Van der Burg (Justitie en Veiligheid).

Een hoge instroom van asielzoekers, een groot tekort aan opvangplekken en asielzoekers die te lang in noodopvanglocaties verblijven. Er zijn veel problemen met de asielopvang in Nederland. Met dit wetsvoorstel wil het kabinet zorgen voor een eerlijke verdeling van asielzoekers over Nederland en een einde maken aan de noodopvanglocaties.

Spreiding over gemeenten

Gemeenten krijgen met deze wet meer vrijheid om opvang op hun eigen manier in te richten, meent Podt (D66). Piri (PvdA, ook namens GroenLinks) stelt dat de spreidingswet eraan kan bijdragen dat alle gemeenten verantwoordelijkheid nemen, ook de 194 gemeenten die de afgelopen jaren geen asielopvang hebben geboden. Wel moet daarbij rekening gehouden worden met de sociaal-economische draagkracht van gemeenten, vindt Van Dijk (SP). Rijkere gemeenten kunnen volgens hem meer asielopvang bieden.

Ceder (ChristenUnie) vindt het problematisch dat de solidariteit onder druk is komen te staan. Ook Van den Brink (CDA) wil de solidariteit tussen gemeenten herstellen. Daarom stelt hij voor gemeenten acht maanden de tijd te geven om vrijwillig een aantal opvangplekken aan te bieden.

We willen Ter Apel ontlasten, maar we moeten niet van elk Nederlands dorp een Ter Apel maken, betoogt Van der Plas (BBB). Zij pleit voor spreiding op basis van inwonersaantallen en een asielquotum van 15.000 mensen per jaar.

Beperken van de instroom

De Kamer dreigt een historische fout te maken, waarschuwt Eerdmans (JA21). Voor hem is duidelijk dat het tekort aan opvangplekken niet het probleem is, maar de te hoge instroom. Volgens Van Haga (Groep Van Haga) zijn we de controle over onze grenzen volledig kwijt. Beiden willen daarom een asielstop.

De "dwangwet" zal fungeren als een magneet voor gelukszoekers, vreest Markuszower (PVV). Hij waarschuwt voor een demografische ramp. Jansen (FVD) noemt de asielinstroom "maatschappelijk ontwrichtend" en pleit voor een model waarin kan worden bepaald hoeveel mensen worden toegelaten.

Brekelmans (VVD) wil dat de noodzaak van het beperken van de instroom in de wet komt. Daarom wil hij dat de wet na één jaar vervalt, tenzij er maatregelen zijn genomen om grip op migratie te krijgen.

Financiële compensatie

Gemeenten die snel met een opvangplan komen en meer dan 100 opvangplekken bieden, kunnen een bonus krijgen. Deze bonussystematiek is kortzichtig, vindt Bisschop (SGP), en moet vervangen worden door een structurele kostendekkende vergoeding. Koekkoek (Volt) wil ook dat gemeenten volledig worden gecompenseerd voor de kosten van de opvangplekken en de daaruit voortvloeiende kosten, bijvoorbeeld voor zorg en onderwijs.

Het debat over het wetsvoorstel gaat op 27 september verder met de reactie van de staatssecretaris op de inbreng van de woordvoerders.

Zie ook: