Fosfaatrechten verkleinen melkveesector

14 april 2014, debat - De Nederlandse melkveehouderij produceert te veel fosfaat. Daarom wil staatssecretaris Van Dam (Economische Zaken) een fosfaatrechtenstelsel invoeren en de sector verkleinen.

Na het afschaffen van het melkquotum in 2015 zijn er in Nederland 110.000 melkkoeien bij gekomen. De VVD heeft deze groei mogelijk gemaakt en dus de problemen veroorzaakt, stelt Smaling (SP). Dat "kortzichtige beleid" heeft geleid tot overproductie, dumpprijzen en nieuwe mestoverschotten, vult Thieme (PvdD) aan. Er is juist een mesttekort, beweert Graus (PVV). Hij wil veel meer fosfaat, een schaarse grondstof, terugwinnen uit mest. Volgens Dijkgraaf (SGP) verdienen Nederlandse boeren een lintje voor de export van fosfaatkorrels naar fosfaatarme landen. Geurts (CDA) stelt dat niet het afschaffen van het melkquotum maar van de productschappen het probleem is. Die hadden volgens hem de melkproductie kunnen sturen.

Afroming fosfaatrechten is nodig

Boeren krijgen fosfaatproductierechten naar rato van het aantal koeien in 2015. Om de Europese fosfaatnormen niet te overschrijden moet de hoeveelheid rechten vervolgens wel worden "afgeroomd". Een "vervelende maar noodzakelijke stap", zegt Van Dam. Dikkers (PvdA), Smaling en Grashoff (GroenLinks) willen een vrijstelling voor biologische boeren. Vanwege hun grondgebondenheid worden zij sowieso gecompenseerd, aldus de staatssecretaris. Bij een bedrijfsoverdracht binnen de familie wordt 10% afgeroomd. Niet doen, zegt Dik (ChristenUnie), want dat treft beginnende boeren extra zwaar. Maar dan moet er in de sector als geheel meer worden afgeroomd, zegt Van Dam.

Einde dreigt voor EU-ontheffing fosfaatproductie

Dankzij een ontheffing van de EU mogen Nederlandse boeren meer fosfaten produceren dan de EU-regels toestaan. Volgens Van Dam moet de fosfaatproductie in 2018 weer onder het afgesproken plafond zijn, anders dreigt Nederland de zogenaamde derogatie te verliezen. In tegenstelling tot Dikkers wil Graus dat de staatssecretaris in Brussel hard onderhandelt om de ontheffing te behouden. Koşer Kaya (D66) stelt dat een statisch fosfaatplafond achterhaald is. Volgens haar moet meer rekening worden gehouden met hergebruik. Van Dam hoopt dat de EU het productieplafond laat vervallen als Nederland kan aantonen dat het mestoverschot buiten de Nederlandse landbouw terechtkomt.

Kritiek op regeldruk melkveehouderij

In 2013 werd de Meststoffenwet van kracht en in 2015 de Wet verantwoorde groei melkveehouderij. Nu worden fosfaatrechten geïntroduceerd. Wanneer houdt de stapeling van regels op?, vraagt Dijkgraaf. Geurts mist een visie en noemt de regelgeving "versplinterd". Thieme pleit voor een systeem waarin alles wordt geïntegreerd: omvang van de veestapel, hoeveelheid grond, milieu en dierenwelzijn. Daarmee voorkom je een hoop ingewikkelde regelgeving, vindt ook Grashoff. Van Dam erkent dat er een stapeling van regels is. Hij hoopt het fosfaatrechtenstelsel per 1 januari 2017 te laten ingaan en daarmee de sector duidelijkheid te bieden.

De Kamer stemt op 19 april over de ingediende moties.

Zie ook:

Het overzicht van de laatste debatten in het kort
De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.