Debat over de Najaarsnota
17 december 2025, debat - De Kamer debatteert met minister Heinen (Financiën) over de Najaarsnota 2025.
In de Najaarsnota gaat de regering in op de aanpassingen in de lopende begroting. Het debat gaat onder andere over overheidsfinanciën, economie, koopkracht, verduurzaming en onderuitputting.
Overheidsfinanciën en economie
De lopende begroting ziet er goed uit, zegt Van Eijk (VVD), maar de structurele houdbaarheid van de overheidsfinanciën staat onder druk. Om het doorschuiven van schulden naar volgende generaties te voorkomen moeten we overheidsuitgaven beperken en terughoudend zijn met maatregelen die het saldo verslechteren.
Een gezonde economie is een economie waarin iedereen mee kan doen, zegt Van Berkel (D66). Ze pleit voor het uitvoeren van de rapporten van Draghi en Wennink. Dit betekent volgens haar kiezen voor vooruitgang, stikstof- en klimaatproblemen oplossen en onnodige en ingewikkelde regels afschaffen.
De overheid moet minder consumeren en meer investeren, zegt Heinen. We moeten het geld eerst verdienen voor we het kunnen uitgeven.
Koopkracht
Burgers zitten in de kou, zegt Van Dijck (PVV): veel huishoudens leven in energiearmoede. Mensen kunnen hun rekeningen niet betalen en kampen met schulden. En keuzes van het kabinet zorgen er mede voor dat vliegtickets, benzine, huren, postzegels, pakketjes uit China, hotelovernachtingen en vlees volgend jaar nog duurder worden.
De inflatie is in Nederland hoger dan in andere EU-landen, stelt Hoogeveen (JA21) vast. Dat komt volgens hem mede doordat belastingen en accijnzen hoger zijn. Dit zorgt bovendien voor ongewenste grenseffecten: mensen kopen hun benzine of tabak in de buurlanden.
Verduurzaming
Overhaaste verduurzaming en elektrificering zorgen voor netcongestie, de-industrialisatie en hoge energieprijzen voor burgers en bedrijven, betoogt Vermeer (BBB). Dure wiebelstroom en een stijgende vraag van onder andere datacenters veroorzaken problemen.
Investeringen in natuurbeheer, elektriciteitsnetten en duurzame energie zijn geen luxe maar pure noodzaak, zegt Grinwis (ChristenUnie). Hij hekelt daarom bezuinigingen op subsidies voor verduurzaming van de energievoorziening.
Het kabinet slaat door in zijn wens om te bezuinigen, zegt Stultiens (GroenLinks-PvdA). Hij vindt het onbegrijpelijk dat 118 miljoen niet-uitgegeven geld uit het Klimaatfonds wordt gehaald. De klimaatcrisis is toch nog niet opgelost?
Onderuitputting
We beloven te veel wat we niet waar kunnen maken, zegt Van Dijk (CDA). Geld dat wel was begroot, wordt dit jaar niet uitgegeven. Het gaat daarbij onder andere om de hersteloperaties voor Groningen en het toeslagenschandaal, maar ook om uitgaven aan klimaat en groene groei.
De overheid loopt vast in haar eigen bureaucratie en in wantrouwen richting mensen, zegt Dijk (SP). Het is in zijn ogen zeer pijnlijk dat geld dat bedoeld was voor de hersteloperaties, in 2025 niet is uitgegeven.
Van het geld voor de Woningbouwimpuls is 57 miljoen niet uitgegeven. Dit geld zou beschikbaar moeten blijven voor het aanpakken van het woningtekort, vindt Flach (SGP). Hij stelt daarom voor om het door te schuiven naar komende jaren.
Een belangrijk uitgangspunt van het begrotingsbeleid is dat meevallers naar de algemene middelen gaan, legt de minister uit. Dat het geld voor de Woningbouwimpuls niet is uitgeven, komt doordat er niet op is ingetekend.
Budgetrecht
Het ministerie van Defensie heeft ter bevordering van de weerbaarheid 20 miljoen overgeboekt naar de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), die valt onder het ministerie van OCW. Van Houwelingen (FVD) heeft daar veel bedenkingen bij. Hoe verhoudt dit zich tot het budgetrecht van de Kamer? Maar in de ogen van de minister wordt dat recht gewoon gerespecteerd, ook omdat het in de Najaarsnota vermeld staat.
De Kamer stemt op 18 december over de Najaarsnota, de bijbehorende suppletoire departementale begrotingen, de ingediende amendementen en de tijdens het debat ingediende moties.
Zoe ook:
- Het overzicht van de laatste debatten in het kort
- De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
- Kijk debatten terug via Debat Direct