Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Van Hijum en Van Vroonhoven en Eerdmans over de toepassing van het Europese solidariteitsmechanisme
Vragen van de leden Van Hijum en Van Vroonhoven (beiden Nieuw Sociaal Contract) en Eerdmans (JA21) aan de Minister van Asiel en Migratie over de toepassing van het Europese solidariteitsmechanisme (ingezonden 6 oktober 2025).
Antwoord van Minister Van Weel (Asiel en Migratie) (ontvangen 14 oktober 2025)
Vraag 1
Heeft u kennisgenomen van het bericht «Zorgen om het migratiepact: Van Weel wil dure
rekening of extra opvang vermijden»?1
Antwoord 1
Ja.
Vraag 2
Klopt het bericht dat u recent heeft deelgenomen aan een overleg met een aantal landen
over de toepassing van het solidariteitsmechanisme van het EU-migratiepact voor het
jaar 2026, dat voor 15 oktober 2025 moet zijn vastgesteld door de Europese Commissie?
Antwoord 2
Dat klopt.
Vraag 3
Wat is in dit overleg concreet uw inzet geweest ten aanzien van de verdeelsleutel
die in 2026 zal worden gehanteerd voor de herplaatsing van asielzoekers binnen de
Europese Unie (EU) van landen die «onder migratiedruk» staan naar ontvangende landen?
Antwoord 3
De kabinetsinzet met betrekking tot het solidariteitsmechanisme is erop gericht dat
de solidariteitspool berust op een objectieve analyse, waarbij de hoogte van de pool
realistisch is en niet extra druk legt op lidstaten. Daarnaast is de werking van Dublin
voor het kabinet een belangrijke voorwaarde voor het ontvangen van solidariteit om
de delicate balans tussen verantwoordelijkheid en solidariteit in het Pact te waarborgen.
Het kabinet zet in op een duidelijk plan van aanpak voor het hervatten van Dublinoverdrachten
naar verscheidene lidstaten. Het kabinet zal conform het regeerprogramma financieel
bijdragen aan het solidariteitsmechanisme.
De verdeelsleutel is geen onderdeel van deze overleggen. De verdeelsleutel is vastgesteld
in de Asiel- en migratiebeheerverordening (AMMR). Een lidstaat kan niet worden verplicht
tot een hogere bijdrage dan het vastgesteld aandeel op basis van de verdeelsleutel
(gebaseerd op bevolkingsomvang en BBP).
Vraag 4
Hoe groot zal de «solidariteitspool» van over te nemen asielzaken in 2026 zijn, wat
is daarbij de status van Nederland (wel of niet «onder migratiedruk», een «risico
op migratiedruk in het komende jaar» of «te maken met een situatie van aanzienlijke
migratie») en welk procentueel aandeel moet Nederland leveren in de herplaatsing van
asielzoekers?
Antwoord 4
De Europese Commissie beoordeelt of er sprake is van migratiedruk op grond van de
AMMR. Wanneer de Commissie de migratiesituatie beoordeelt en nagaat of in een lidstaat
sprake is van migratiedruk, een risico van migratiedruk of een significante migratiesituatie,
houdt de Commissie rekening met het jaarverslag en alle nadere informatie op grond
van artikel 9 van de AMMR. De Commissie zal de komende periode een mededeling publiceren
ter bepaling hiervan.
Ook de omvang van de solidariteitspool is nog niet vastgesteld. De hoogte van de benodigde
solidariteit wordt jaarlijks vastgesteld door de Raad, op voorstel van de Europese
Commissie. De Raad dient in december een besluit te nemen over de eerste solidariteitspool.
Het aandeel dat elke lidstaat in deze totale solidariteitsbijdragen heeft, waarvan
de financiële bijdrage één mogelijkheid is, wordt, zoals reeds in het antwoord op
vraag 3 is aangegeven, berekend volgens een verdeelsleutel gebaseerd op de omvang
van de bevolking en het BBP van de lidstaat. Op basis van deze verdeelsleutel ligt
het percentuele aandeel van Nederland voor het aankomend jaar rond de 5–6%. Nederland
kan niet verplicht worden om meer bij te dragen dan op basis van die betreffende verdeelsleutel.
Het kabinet zal conform het regeerprogramma financieel bijdragen aan het solidariteitsmechanisme.
Nederland kan niet verplicht worden tot de herplaatsing van asielzoekers wanneer Nederland
ervoor heeft gekozen om financieel bij te dragen. Wanneer op EU-niveau de minimumdrempel
van het aantal beoogde herplaatsingen niet wordt gehaald, is het binnen het solidariteitsmechanisme
wel mogelijk dat lidstaten worden verplicht om afgebakende aantallen «Dublinclaimanten»
niet over te dragen aan de begunstigde lidstaat onder migratiedruk (de zogenoemde
verantwoordelijkheidscompensaties). Als dit het geval is, zal dit verrekend worden
met de hoogte van de financiële bijdrage. Hierdoor is het dus niet zo dat er een financiële
bijdrage wordt geleverd én dat Nederland daarnaast ook nog extra asielzaken op zich
neemt.
Vraag 5
Wordt Nederland behalve netto-betaler nu ook een netto-ontvanger van extra asielzaken,
door de toepassing van deze Europese Spreidingswet?
Antwoord 5
Het solidariteitsmechanisme is onderdeel van het Migratiepact. Het Migratiepact omvat
onder meer strengere controles aan de buitengrenzen, snellere asielprocedures en beperkingen
voor asielzoekers om door te reizen naar andere EU-landen om daar asiel aan te vragen.
Daarbij is een balans afgesproken tussen verantwoordelijkheid en solidariteit in het
Migratiepact. Zoals hierboven ook aangegeven is de inzet van het kabinet erop gericht
dat de solidariteitspool berust op een objectieve analyse, waarbij de hoogte van de
pool realistisch is en niet extra druk legt op lidstaten. Daarnaast is de werking
van Dublin voor het kabinet een belangrijke voorwaarde voor het ontvangen van solidariteit
om de delicate balans tussen verantwoordelijkheid en solidariteit in het Migratiepact
te waarborgen. Het kabinet zet in op een duidelijk plan van aanpak voor het hervatten
van Dublinoverdrachten naar verscheidene lidstaten.
Het kabinet is voornemens een financiële bijdrage te leveren aan het solidariteitsmechanisme.
Er is dan geen verplichting voor herplaatsingen. Wanneer er sprake is van verantwoordelijkheidscompensaties,
zoals in vraag 4 nader toegelicht, zal de financiële bijdrage overeenkomstig verminderd
worden. Hierdoor is het dus niet zo dat er een financiële bijdrage wordt geleverd
én dat Nederland daarnaast ook nog extra asielzaken op zich neemt.
Vraag 6
Deelt u de mening dat Nederland bij de toepassing van het solidariteitsmechanisme
moet worden aangewezen als een land dat «onder migratiedruk» staat, mede omdat het
migratiesaldo de bandbreedte van 40.000–60.000 per jaar (zoals geadviseerd door de
Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050) ver overstijgt en de asielketen
in ons dichtbevolkte land al onder grote druk staat?
Antwoord 6
De Europese Commissie beoordeelt of er sprake is van migratiedruk aan de hand van
de regels van de AMMR. Wanneer de Europese Commissie de migratiesituatie beoordeelt
en nagaat of in een lidstaat sprake is van migratiedruk, een risico van migratiedruk
of een significante migratiesituatie, gebruikt de Commissie hiervoor het jaarverslag
en houdt rekening met alle nadere informatie op grond van artikel 9 van de AMMR. Hiermee
zijn de factoren die ten grondslag liggen aan de beoordeling vastgelegd in de AMMR.
Het kabinet is voornemens financieel bij te dragen aan het solidariteitsmechanisme
en niet via herplaatsingen. Het kabinet is daarnaast momenteel met enkele lidstaten
en de Commissie in gesprek over hoe lidstaten die buiten de in de AMMR gedefinieerde
migratiedruk vallen maar niettemin wel een specifieke druk ervaren erkenning kunnen
krijgen van die situatie. Het kabinet zal uw Kamer over de uitkomsten van de gesprekken
via de gebruikelijke kanalen, zoals de geannoteerde agenda van de JBZ-Raad van december,
of bij relevante ontwikkelingen informeren.
Vraag 7
Hoeveel asielzaken heeft Nederland in 2024 moeten overnemen van andere EU-landen,
omdat aan de EU-buitengrens de asielprocedures en/of de kwaliteit van de opvang niet
in orde waren? Hoeveel overdrachten hebben er plaatsgevonden in 2024 en in de vijf
jaren daarvoor in het kader van de Dublinprocedure (per land, uitgedrukt in aantallen
en in percentage van het aantal Dublinclaims)?
Antwoord 7
In 2024 waren geen Dublinoverdrachten mogelijk naar Griekenland, Malta, Hongarije
en Italië. Deze hebben dan ook niet plaatsgevonden. In beginsel wordt de asielaanvraag
in dat geval inhoudelijk door Nederland in behandeling genomen.
In 2024 had Nederland circa 790 Dublinclaims kunnen indienen bij Griekenland en circa
10 bij Hongarije. Bij Malta zijn in 2024 circa 70 claims ingediend, maar vinden geen
overdrachten plaats. Voor Italië worden potentiële Dublinclaims niet systematisch
door de IND geregistreerd.2
In onderstaande tabel is per land het aantal ingediende claims, ontvangen akkoorden
en geeffectueerde Dublinoverdrachten opgenomen. Voorts is vermeld welk percentage
van de Dublinclaims waarop een akkoord is ontvangen heeft geleid tot een overdracht. Het is niet mogelijk om binnen de gestelde termijn
gegevens over 2019 te genereren.
Aantal ingediende en geaccordeerde Dublinclaims, en geëffectueerde overdrachten per
land
Jaar waarin Dublin-claim is ingediend
2020
2021
2022
2023
2024
België
Aantal ingediende claims
180
180
230
450
490
Waarop ontvangen claim akkoorden
130
130
160
350
370
Waarvan geeffectueerde overdrachten
70
50
50
100
90
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
52%
39%
32%
27%
26%
Duitsland
Aantal ingediende claims
1.870
1.590
1.850
2.990
2.440
Waarop ontvangen claim akkoorden
1.380
1.200
1.340
2.190
1.840
Waarvan geeffectueerde overdrachten
740
500
680
1.270
1.030
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
54%
42%
51%
58%
56%
Bulgarije
Aantal ingediende claims
40
60
290
510
420
Waarop ontvangen claim akkoorden
10
20
180
310
250
Waarvan geeffectueerde overdrachten
0
<5
10
30
30
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
0%
13%
4%
11%
13%
Cyprus
Aantal ingediende claims
10
30
10
30
30
Waarop ontvangen claim akkoorden
<5
10
10
10
10
Waarvan geeffectueerde overdrachten
10
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
0%
0%
0%
0%
36%
Denemarken
Aantal ingediende claims
80
170
120
80
50
Waarop ontvangen claim akkoorden
40
130
80
50
30
Waarvan geeffectueerde overdrachten
10
30
10
10
10
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
1%
1%
1%
1%
2%
Estland
Aantal ingediende claims
<5
10
10
10
Waarop ontvangen claim akkoorden
<5
<5
<5
10
Waarvan geeffectueerde overdrachten
<5
<5
<5
<5
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
100%
17%
17%
10%
Finland
Aantal ingediende claims
30
10
20
30
30
Waarop ontvangen claim akkoorden
20
10
20
30
20
Waarvan geeffectueerde overdrachten
<5
0
10
10
<5
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
14%
13%
60%
38%
19%
Frankrijk
Aantal ingediende claims
630
510
920
1.060
1.040
Waarop ontvangen claim akkoorden
450
360
660
670
660
Waarvan geeffectueerde overdrachten
170
90
150
240
240
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
37%
24%
22%
36%
36%
Griekenland
Aantal ingediende claims1
1.160
1.030
500
420
790
Waarop ontvangen claim akkoorden
10
<5
<5
Waarvan geeffectueerde overdrachten
0
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
0%
0%
0%
Hongarije
Aantal ingediende claims1
10
20
30
10
10
Waarop ontvangen claim akkoorden
0
Waarvan geeffectueerde overdrachten
0
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
0%
Ierland
Aantal ingediende claims
10
10
10
10
Waarop ontvangen claim akkoorden
<5
<5
<5
<5
Waarvan geeffectueerde overdrachten
<5
<5
<5
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
25%
33%
100%
0%
IJsland
Aantal ingediende claims
10
10
<5
10
10
Waarop ontvangen claim akkoorden
<5
10
<5
<5
Waarvan geeffectueerde overdrachten
<5
<5
<5
<5
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
25%
60%
67%
100%
Italië
Aantal ingediende claims1
1.510
1.450
2.610
1.570
150
Waarop ontvangen claim akkoorden
1.240
1.250
2.330
1.400
100
Waarvan geeffectueerde overdrachten
120
90
80
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
10%
7%
3%
0%
0%
Kroatië
Aantal ingediende claims
100
70
80
640
960
Waarop ontvangen claim akkoorden
60
50
70
580
820
Waarvan geeffectueerde overdrachten
<5
<5
<5
80
140
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
3%
2%
3%
14%
16%
Letland
Aantal ingediende claims
10
10
30
70
30
Waarop ontvangen claim akkoorden
10
10
30
60
20
Waarvan geeffectueerde overdrachten
<5
<5
<5
10
<5
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
15%
31%
14%
10%
9%
Liechtenstein
Aantal ingediende claims
<5
<5
<5
<5
<5
Waarop ontvangen claim akkoorden
<5
<5
<5
<5
Waarvan geeffectueerde overdrachten
<5
<5
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
100%
100%
0%
0%
Litouwen
Aantal ingediende claims
50
30
40
40
20
Waarop ontvangen claim akkoorden
50
20
40
40
20
Waarvan geeffectueerde overdrachten
10
<5
<5
<5
<5
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
10%
9%
3%
5%
5%
Luxemburg
Aantal ingediende claims
40
30
30
20
30
Waarop ontvangen claim akkoorden
40
20
20
10
10
Waarvan geeffectueerde overdrachten
20
10
10
10
10
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
51%
45%
60%
58%
77%
Malta
Aantal ingediende claims1
60
70
130
120
70
Waarop ontvangen claim akkoorden
40
50
100
90
60
Waarvan geeffectueerde overdrachten
<5
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
5%
0%
0%
0%
0%
Noorwegen
Aantal ingediende claims
20
10
20
10
20
Waarop ontvangen claim akkoorden
10
<5
10
10
10
Waarvan geeffectueerde overdrachten
0
<5
10
<5
10
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
22%
25%
46%
43%
55%
Oostenrijk
Aantal ingediende claims
150
250
680
930
390
Waarop ontvangen claim akkoorden
90
170
390
550
220
Waarvan geeffectueerde overdrachten
30
30
80
190
80
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
33%
20%
21%
34%
38%
Polen
Aantal ingediende claims
90
100
290
210
200
Waarop ontvangen claim akkoorden
80
80
260
190
180
Waarvan geeffectueerde overdrachten
<5
10
20
20
30
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
4%
7%
6%
12%
17%
Portugal
Aantal ingediende claims
20
20
30
70
60
Waarop ontvangen claim akkoorden
10
10
30
50
60
Waarvan geeffectueerde overdrachten
<5
10
20
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
0%
0%
16%
29%
40%
Roemenië
Aantal ingediende claims
130
170
150
110
110
Waarop ontvangen claim akkoorden
90
110
90
70
80
Waarvan geeffectueerde overdrachten
<5
10
10
10
10
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
2%
5%
14%
11%
12%
Slovenië
Aantal ingediende claims
140
100
90
110
80
Waarop ontvangen claim akkoorden
80
70
60
70
50
Waarvan geeffectueerde overdrachten
<5
10
10
10
10
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
4%
11%
19%
21%
16%
Slowakije
Aantal ingediende claims
10
10
10
20
10
Waarop ontvangen claim akkoorden
10
10
10
10
10
Waarvan geeffectueerde overdrachten
<5
<5
<5
10
10
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
14%
44%
50%
63%
56%
Spanje
Aantal ingediende claims
560
680
960
1.160
740
Waarop ontvangen claim akkoorden
390
530
700
740
550
Waarvan geeffectueerde overdrachten
110
110
220
300
170
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
27%
20%
31%
40%
32%
Tsjechië
Aantal ingediende claims
30
30
50
60
50
Waarop ontvangen claim akkoorden
30
20
40
50
40
Waarvan geeffectueerde overdrachten
10
10
10
10
10
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
38%
25%
18%
22%
14%
Zweden
Aantal ingediende claims
130
100
190
210
150
Waarop ontvangen claim akkoorden
80
70
150
160
120
Waarvan geeffectueerde overdrachten
20
10
40
40
50
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
27%
14%
25%
24%
39%
Zwitserland
Aantal ingediende claims
290
260
290
480
440
Waarop ontvangen claim akkoorden
190
150
170
260
240
Waarvan geeffectueerde overdrachten
80
50
70
120
110
Overdrachten t.o.v. claim akkoorden
40%
31%
38%
46%
46%
Totaal aantal ingediende claims
7.380
7.010
9.670
11.410
8.850
Totaal waarop ontvangen claim akkoorden
4.570
4.490
6.950
7.940
5.770
Totaal waarvan geeffectueerde overdrachten
1.410
1.010
1.470
2.490
2.060
Totaal overdrachten t.o.v. totaal claim akkoorden
31%
22%
21%
31%
36%
Bron: IND. Peildatum: 1 oktober 2025. De cijfers zijn afgerond op tientallen. Deze
cijfers kunnen verschillen van rapportages met een andere peildatum2.
X Noot
1
Betreft het aantal Dublinclaims dat had kunnen worden ingediend.
X Noot
2
De cijfers kunnen afwijken van eerdere cijfers over eenzelfde periode in vorige rapportages,
omdat de cijfers zijn geactualiseerd. In een aantal zaken worden correcties uitgevoerd
na het verstrijken van de rapportageperiode die pas zichtbaar worden in cijfers met
een latere peildatum. Cijfers afgerond op tientallen en getallen 1 t/m 4 gecodeerd
als «<5». Het betreft een cohortanalyse waarbij het jaar waarin het claimverzoek is
verzonden als uitgangspunt geldt. Deze cijfers kunnen nog wijzigingen door overdrachten
die op een later moment plaatsvinden
Vraag 8
Deelt u de mening dat van Nederland geen solidariteitsbijdrage kan worden gevraagd,
zolang de afwikkeling van asielzaken aan de buitengrens van de EU niet op orde is,
en de rechter het verbiedt om asielzoekers terug te sturen naar landen van binnenkomst
omdat de kwaliteit van de opvang daar onder de maat is?
Antwoord 8
De inzet van het kabinet is erop gericht dat de balans in het Migratiepact tussen
verantwoordelijkheid enerzijds en solidariteit anderzijds gewaarborgd moet worden.
Het Migratiepact omvat onder meer strengere controles aan de buitengrenzen, snellere
asielprocedures en beperkingen voor asielzoekers om door te reizen naar andere EU-landen
om daar asiel aan te vragen. Daarbij is een balans afgesproken tussen verantwoordelijkheid
en solidariteit in het Migratiepact. Het kabinet verwacht van alle lidstaten dat zij
voldoen aan deze verplichtingen. Ik zal hier ook alert op zijn en gebreken agenderen
indien dit nodig is. Het kabinet hecht daarom ook zeer aan de monitoring die de Europese
Commissie uitvoert op de voortgang van de implementatie van het Migratiepact. Op basis
van deze monitoring kunnen tijdig tekortkomingen, knelpunten en uitdagingen geïdentificeerd
en geadresseerd worden. Het kabinet is momenteel ook met gelijkgezinde lidstaten en
de Commissie in gesprek om tot een plan van aanpak te komen voor het hervatten van
Dublinoverdrachten.
Vraag 9
Is het kabinet nog steeds voornemens om een eventuele solidariteitsbijdrage financieel
af te kopen? Kan worden uitgesloten dat Nederland daar bovenop nog extra asielzaken
krijgt overgedragen?
Antwoord 9
Het kabinet is nog steeds voornemens om, overeenkomstig het regeerprogramma, een financiële
bijdrage te leveren aan het solidariteitsmechanisme. Wanneer er sprake is van verantwoordelijkheidscompensaties,
zoals in vraag 4 nader toegelicht, zal de financiële bijdrage overeenkomstig verminderd
worden. Hierdoor is het dus niet zo dat er een financiële bijdrage wordt geleverd
én dat Nederland daarnaast ook nog extra asielzaken op zich neemt.
Vraag 10
Wat gaat u er concreet aan doen om ervoor te zorgen dat Nederland pas een solidaire
bijdrage levert aan de Europese herplaatsing van asielzoekers als de processen en
opvang aan de EU-buitengrens op orde zijn?
Antwoord 10
In het antwoord op vraag 8 is de kabinetsinzet uiteengezet.
Vraag 11
Bent u bereid om de Kamer op 15 oktober a.s. terstond te informeren over de besluiten
van de Europese Commissie over de toepassing van het solidariteitsmechanisme, zodat
de uitkomsten kunnen worden betrokken bij het Kamerdebat over de Europese top van
16 oktober a.s.?
Antwoord 11
De Commissie publiceert in de komende periode het Europees jaarverslag, een besluit
betreffende de lidstaten die onder migratiedruk en een voorstel voor een Raadsbesluit
over de solidariteitspool. Het Europese jaarverslag en het besluit van de Europese
Commissie betreffende de lidstaten onder migratiedruk zullen door de Commissie openbaar
gemaakt worden, waardoor deze voor uw Kamer direct te raadplegen zijn. Uw Kamer zal
kort na de publicatie een appreciatie ontvangen van deze stukken volgens de gebruikelijke
procedures.
Het voorstel van de Europese Commissie voor een raadsbesluit over de solidariteitspool
is op grond van artikel 12 lid 6 van de AMMR en andere relevante uniewetgeving vertrouwelijk.
Wel kan ik uw Kamer toezeggen dat in algemene zin de inzet van het kabinet erop gericht
is dat de solidariteitspool realistisch is en geen extra druk legt op de bijdragende
lidstaten. Uw Kamer zal over de specifieke inzet van het kabinet ten aanzien van dit
voorstel worden geïnformeerd via de geannoteerde agenda van de JBZ-Raad in december
of eerder bij relevante ontwikkelingen.
Vraag 12
Bent u bereid om deze vragen uiterlijk op 15 oktober a.s. een voor een te beantwoorden?
Antwoord 12
Daartoe ben ik bereid.
Ondertekenaars
-
Eerste ondertekenaar
D.M. van Weel, minister van Asiel en Migratie
Gerelateerde documenten
Hier vindt u documenten die gerelateerd zijn aan bovenstaand Kamerstuk.