Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Zanten over het artikel 'Zuyderland 21,5 miljoen euro in de plus'

Antwoord van Minister Bruijn (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 9 september
2025)

Vraag 1

Bent u op de hoogte van het feit dat Zuyderland in 2024 een winst van 21,5 miljoen
euro heeft geboekt, waarvan 13,7 miljoen euro afkomstig is van het medisch centrum?1 Hoe beoordeelt u deze winst in het licht van de aanhoudende personeelsproblemen en
de afschaling van zorg in Heerlen?

Antwoord 1

Ja, ik ben op de hoogte van het feit dat Zuyderland in 2024 een positief resultaat
heeft geboekt van 21,5 miljoen euro, waarvan 13,7 miljoen afkomstig is van het medisch
centrum. In Nederland mogen ziekenhuizen winst maken, maar zij mogen deze winst niet
uitkeren aan aandeelhouders of derden. Eventuele winst dient binnen de instelling
te blijven en wordt doorgaans aangewend voor investeringen, onderhoud van gebouwen,
innovatie of versterking van financiële buffers.

Een gezonde financiële positie van een zorginstelling is van belang om duurzaam en
kwalitatief goede zorg te kunnen blijven leveren.

Het Zuyderland ziekenhuis heeft mij laten weten dat zij de winst inzetten om te investeren
in personeel, goede voorzieningen én om financiering te krijgen voor de toekomst.

Vraag 2

Bent u van mening dat het moreel onhoudbaar is dat een ziekenhuis winst maakt terwijl
het tegelijkertijd essentiële zorg afbouwt en personeelstekorten laat voortbestaan?

Antwoord 2

Nee. Het is belangrijk dat een ziekenhuis financieel gezond is. Zuyderland zet er
juist op in meer medewerkers aan te trekken en te behouden. Vanuit het Zuyderland
ziekenhuis zijn verschillende acties (zoals gerichte communicatie, verkenning naar
de inzet van buitenlandse verpleegkundigen, onderzoek of woningen kunnen worden aangeboden
en de inzet van gepensioneerden) gestart waarmee wordt getracht het tekort aan personeel
in te lopen. Daarnaast wordt onder meer geïnvesteerd in extra toelages voor nachten
en weekenden op de OK, loonsverhoging op de SEH (buiten de cao om) en samenwerking
met de ambulancedienst voor gezamenlijke loopbaanpaden.

Vraag 3

Bent u het eens met de stelling van de Nederlandse Vereniging van Spoedeisendehulpartsen
(NVSHA) dat ziekenhuizen niet zouden moeten kiezen voor winstgevende planbare zorg,
als dat ten koste gaat van spoedeisende hulp?

Antwoord 3

Het is belangrijk dat iedereen die dit nodig heeft toegang heeft tot passende zorg,
dat geldt zowel voor planbare als spoedeisende zorg. Met betrekking tot spoedeisende
zorg is daarnaast wettelijk geregeld dat zorgaanbieders in het Regionaal overleg acute
zorgketen afspraken maken over de beschikbaarheid en bereikbaarheid daarvan. In het
regeerprogramma is ook aangegeven dat het kabinet ervoor wil zorgen dat de beschikbaarheid
van spoedeisende zorg en acute verloskunde in iedere regio goed geregeld is. Hiertoe
wil het kabinet de regelgeving aanscherpen, budgetbekostiging invoeren voor acute
zorg en heeft het kabinet in het AZWA op onderhandelaarsniveau afgesproken dat zorgverzekeraars
duurzame afspraken maken met de regionale zorgaanbieders over de strategische keuzes
en bijbehorende transformatie. Zij streven ernaar, op basis van de aangevulde ROAZ-
en regioplannen, zorgaanbieders meerjarige zekerheid te bieden om de beschreven veranderingen
in de plannen te realiseren en noodzakelijke investeringen te kunnen doen.

Vraag 4

Waarom is er, ondanks deze miljoenenwinst, geen volledige investering gedaan in het
behoud van personeel in Heerlen?

Antwoord 4

Zuyderland investeert actief in het behoud van personeel, ook in Heerlen. Vanuit het
Zuyderland ziekenhuis zijn verschillende acties (zoals gerichte communicatie, verkenning
naar de inzet van buitenlandse verpleegkundigen, onderzoek of woningen kunnen worden
aangeboden en de inzet van gepensioneerden) gestart waarmee wordt getracht het tekort
aan personeel in te lopen. Daarnaast wordt onder meer geïnvesteerd in extra toelages
voor nachten en weekenden op de OK, loonsverhoging op de SEH (buiten de cao om) en
samenwerking met de ambulancedienst voor gezamenlijke loopbaanpaden.

Helaas is het arbeidsprobleem niet opgelost met deze investeringen. Zo is bijvoorbeeld
de bereidheid om ’s avonds en in het weekend te werken afgenomen.

Vraag 5

Kunt u uitsluiten dat de winst van Zuyderland is gebruikt voor andere doeleinden dan
het versterken van de personeelscapaciteit in Heerlen? Zo nee, bent u bereid een onafhankelijk
onderzoek te laten uitvoeren naar de besteding van deze winst?

Antwoord 5

Hier ben ik niet toe bereid. Zoals ik in het antwoord op vraag 1 heb opgemerkt staat
het ziekenhuizen vrij een positief resultaat te boeken zolang dit niet in de vorm
van winst wordt uitgekeerd aan derden. Bovendien is de jaarrekening openbaar en controleerbaar.

Vraag 6

Hoe beoordeelt u het feit dat Zuyderland miljoenen winst maakt, maar tegelijkertijd
de acute geboortezorg in Heerlen wil verplaatsen naar Sittard-Geleen vanaf 2030? Is
dit niet in strijd met het principe van passende en bereikbare zorg voor iedereen,
zeker in een regio als Parkstad?

Antwoord 6

Zoals ik ook in het antwoord op vraag 2 aangeef is het belangrijk om onderscheid te
maken tussen het maken van een financieel positief resultaat enerzijds en personeelstekorten
anderzijds. Zoals aangegeven bij vraag 2 investeert het Zuyderland ziekenhuis volop
in het werven en behouden van personeel. Geld lost het structurele tekort aan zorgpersoneel
niet op. De arbeidsmarkt is krap en vraagt om lange-termijn maatregelen. Het vinden
van goed gekwalificeerd personeel is, ondanks de investeringen die het Zuyderland
doet om personeel te werven en behouden, een uitdaging.

De keuzes die het Zuyderland heeft gemaakt kennen een breed afgestemde afweging op
basis van verschillende criteria, die samen met de stakeholders zijn vastgesteld.
Onder voorzitterschap van mevrouw Bouwmeester heeft vorig jaar de regietafel via een
brede maatschappelijke verkenning onderzocht hoe de zorg bij Zuyderland het beste
vorm kon krijgen. Uit gesprekken met burgers en stakeholders uit de regio zijn in
deze verkenning acht verschillende scenario’s samengesteld, welke vervolgens getoetst
zijn aan de volgende randvoorwaarden: sluitend netwerk, personeel, kwaliteit en veiligheid,
zorgplicht, betaalbaarheid, veranderbereidheid en governance. De randvoorwaarden en
toetsingscriteria zijn opgesteld op basis van gesprekken met stakeholders en zijn
getoetst bij alle gemeenteraden en colleges B&W. Iedereen is hiermee akkoord gegaan.
Op basis van deze analyse zijn de partijen uitgekomen op het voorkeurscenario «maximaal
beschikbaar», waarbij het uitgangspunt is dat het Zuyderland zoveel mogelijk zorg
op de huidige locaties behoudt, binnen de grenzen wat mogelijk is qua personeel. Binnen
dit scenario is er gekozen om de acute geboortezorg en de complexe spoedzorg vanaf
2030 in Sittard-Geleen te plaatsen, omdat deze locatie het beste scoorde op de vooraf
opgestelde toetsingscriteria, te weten passende zorg, kwaliteit, toegankelijkheid,
betaalbaarheid, verplaatsing van werkplek, brede welvaart en duidelijkheid. De verkenning
heeft daarnaast geleid tot een plan voor een ziekenhuis in Heerlen waar de lokale
bevolking terecht kan voor zowel planbare als het overgrote deel van de spoedzorg.

Vraag 7

Wat zegt het over het zorgsysteem dat inwoners van Heerlen op de publieke tribune
moeten plaatsnemen om gehoord te worden, terwijl hun ziekenhuis winst maakt maar hun
zorg verdwijnt? Wat zegt dit over de zeggenschap van burgers in de regio over hun
eigen zorgvoorzieningen?

Antwoord 7

Keuzes over de inrichting van het zorgaanbod worden door het ziekenhuis (in afstemming
met de verzekeraar) gemaakt. In het geval van Zuyderland zijn de besluiten daarbij
genomen op basis van vooraf opgestelde toetsingscriteria, zoals toegelicht bij het
antwoord op vraag 6. Ik vind dit traject een goed voorbeeld van hoe alle stakeholders
worden betrokken. Ik vind het belangrijk dat het ziekenhuis uiteindelijk zelf beslist
want bestuurders en zorgprofessionals moeten immers altijd de verantwoordelijkheid
kunnen dragen voor het leveren van veilige zorg. Als de Kamer zou verplichten dat
een zorgaanbieder zorg levert, ondanks personeelsgebrek, dan kan een bestuurder deze
verantwoordelijkheid niet meer nemen. Met mogelijk ernstige gevolgen voor patiënten
en de zorgmedewerkers.

Om de regionale dialoog tussen betrokkenen bij (mogelijke of voorgenomen) wijzigingen
in het aanbod van acute zorg en ziekenhuiszorg te bevorderen, stel ik een handreiking
op. Dit is een hulpmiddel wat tijdens het opstarten van een dergelijk traject ondersteunt
om betrokkenheid van alle belanghebbenden in een vroeg stadium te borgen. Door alle
belangen te horen en te wegen en hier vroegtijdig met elkaar over in gesprek te gaan
creëer je begrip en worden besluiten breed gedragen in de regio. Ik verwacht deze
handreiking in september 2025 openbaar te maken.

Vraag 8

In het licht van dat u stelt dat de verantwoordelijkheid voor personeelsbeleid bij
het ziekenhuis ligt; als een ziekenhuis winst maakt en toch personeelstekorten laat
voortbestaan, is dat dan geen falend beleid? Waarom grijpt u hier niet in?

Antwoord 8

Ik neem afstand van de suggestie dat het boeken van winst door een ziekenhuis en het
tegelijkertijd hebben van personeelstekorten wijst op falend beleid. Personeelstekorten
zijn een sector-breed probleem en het Zuyderland ziekenhuis zet zich op verschillende
manieren in om personeelstekorten zo goed mogelijk op te lossen. Een positief resultaat
duidt op een financieel gezonde organisatie. Omdat de winst niet uitgekeerd mag worden,
wordt deze gebruikt om de organisatie verder te verstevigen of bepaalde investeringen
te plegen. Het is niet aan mij als Minister om te treden in de personele keuzes of
financiële bedrijfsvoering van individuele ziekenhuizen. Wel verwacht ik dat instellingen
hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen en beschikbare middelen doelmatig
inzetten.

Vraag 9

Welke stappen had Zuyderland kunnen nemen om voldoende personeel voor spoedeisende
hulp (SEH) en acute verloskunde te werven? Zijn die voldoende bewandeld?

Antwoord 9

Personeelstekorten zijn een sector-breed probleem en het Zuyderland ziekenhuis zet
zich op verschillende manieren in om personeelstekorten zo goed mogelijk op te lossen.
Het Zuyderland ziekenhuis is verschillende acties (zoals gerichte communicatie, verkenning
naar de inzet van buitenlandse verpleegkundigen, onderzoek of woningen kunnen worden
aangeboden en de inzet van gepensioneerden) gestart waarmee wordt getracht het tekort
aan personeel in te lopen waarvan deels rendement in de komende maanden verwacht wordt
en deels het rendement een middellange- tot lange tijdlijn kent.

Het is niet aan mij om te oordelen of een individuele instelling voldoende acties
inzet om personeel te werven.

Vraag 10

Hoeveel mensen zijn er bij Zuyderland vertrokken door aanpassingen in het totale salaris,
bonus en toeslagenpakket?

Antwoord 10

De beweegredenen van personeel om te vertrekken kunnen divers zijn en dit kan ook
een combinatie van oorzaken hebben. Het zal – vanwege het ontbreken van een causale
relatie in sommige gevallen – lastig zijn om precies in beeld te brengen hoeveel mensen
er vertrekken als gevolg van een specifieke maatregel.

De aangekondigde beloningsmaatregelen, waaronder loonsverhogingen en toelages, gaan
in per september 2025. Het is nog te vroeg om uitspraken te doen over het effect hiervan
op het behoud van personeel. Zuyderland keert geen bonussen uit.

Het Zuyderland ziekenhuis volgt de effecten op het behoud van personeel nauwgezet
en evalueert samen met betrokken afdelingen of aanvullende stappen nodig zijn.

Vraag 11

Bent u bereid om met Zuyderland, CZ, de gemeente Heerlen en regionale partners in
gesprek te gaan over het verplicht investeren van winsten in personeel en zorgbehoud,
in plaats van afschaling?

Vraag 11

Bent u bereid om met Zuyderland, CZ, de gemeente Heerlen en regionale partners in
gesprek te gaan over het verplicht investeren van winsten in personeel en zorgbehoud,
in plaats van afschaling?

Antwoord 12

Het maken van winst is op zichzelf niet verkeerd. Ziekenhuizen moeten financieel gezond
zijn om te kunnen investeren in zorg. Wettelijk mogen zij winst maken, maar die mag
niet worden uitgekeerd en moet binnen de organisatie blijven.

Vraag 13

Welke rol heeft zorgverzekeraar CZ gespeeld in de besluitvorming over de toekomst
van de locatie Heerlen en de inzet van de winsten, gezien de uitspraak van de voorzitter
van de Raad van Bestuur Zuyderland: «Wie betaalt, bepaalt»?2

Antwoord 13

Het besluit om de acute geboortezorg en de complexe spoedzorg vanaf 2030 in Sittard-Geleen
te plaatsen is gezamenlijk genomen door Zuyderland en CZ, in afstemming met de betrokken
stakeholders. Dat past binnen de landelijke afspraken van het Integraal Zorgakkoord
(IZA).

De inzet van financiële middelen, inclusief de jaarresultaten, is een verantwoordelijkheid
van Zuyderland. CZ heeft daar geen zeggenschap over.

Vraag 14

Kunt u toezeggen om in de reactie op de rapporten over budgetbekostiging van de Nederlandse
Zorgautoriteit (NZa) aan te geven op welke momenten welke stappen in het groeipad
worden gezet, en daarbij concrete invoeringsdeadlines benoemen?

Antwoord 14

Ik verwacht u in september te informeren over de stappen die ik neem naar aanleiding
van de adviezen van de NZa. Bij die gelegenheid zal ik uw Kamer ook nader informeren
over de stappen in het groeipad.