Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op van het lid Van Nispen over het bericht ‘Werkenden zitten bijna 9 uur op een dag, gevolgen zijn zorgwekkend’

Antwoord van Staatssecretaris Tielen (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen
9 september 2025).

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht dat werkende Nederlanders nog steeds veel te veel
zitten op een dag, gemiddeld 8,8 uur, weer meer dan de jaren daarvoor, en we daarmee
nog steeds Europees Kampioen zitten zijn?

Antwoord 1

Deze trend laat zien dat we een groot deel van ons dagelijks en werkend leven zitten.
Het is een zorgelijke trend, omdat juist bewegen bijdraagt aan een goede gezondheid
(lichamelijk, mentaal en sociaal). Het blijkt lastig om dat te veranderen. Dit geldt
niet alleen voor zitten op het werk. Cijfers uit de Leefstijlmonitor voor de gehele
bevolking laten een vergelijkbaar beeld zien.2

Vraag 2

Hoe taxeert u de gezondheidsrisico’s van dit zitgedrag?

Antwoord 2

Onderzoek van de Gezondheidsraad laat zien dat langdurig zitten, meer dan 8 uur per
dag, het risico verhoogt op hart- en vaatziekten. Ook gaat langdurig zitten gepaard
met een hoger risico op vroegtijdig overlijden.3 Daarnaast zijn er aanwijzingen dat langdurig zitten de kans verhoogt op het krijgen
van diabetes type II en sommige vormen van kanker.4

Omdat in Nederland heel veel mensen (64% in 2023) 8 uur of langer op een dag zitten,
zijn de gevolgen hiervan relatief hoog. In 2024 heeft TNO op populatieniveau een indicatie
berekend van de omvang van het probleem. Dat gaat dus over langdurig zitten in het
algemeen en niet alleen tijdens het werk en bij zo een berekening worden diverse aannames
gemaakt. Daarbij kwamen zij op een eerste schatting van € 1,2 > uitgeleverdmiljard
aan zorgkosten en bijna 21 duizend vervroegde overlijdens per jaar die zijn toe te
schrijven aan langdurig zitten.5

Vraag 3

Wat zijn volgens u de meest effectieve methodes om dit gedrag te veranderen?

Antwoord 3

Om medewerkers met een zittend beroep minder te laten zitten en meer te laten bewegen
op het werk is een patroon- en gedragsverandering nodig. Dat bereiken werkgevers alleen
met een brede en doordachte aanpak, die een combinatie van maatregelen omvat. Regelmatig
opstaan en bewegen moeten zoveel mogelijk onderdeel worden van een werkdag, de werkomgeving
moet uitnodigen tot beweging, de werkorganisatie moet het mogelijk maken en hier extra
op inzetten, er is voorlichting nodig over het belang van bewegen en er moeten reminders
of prikkels zijn om de beschikbare voorzieningen te gebruiken (zoals de trap en zit-sta
bureaus). Bewegen kan bijvoorbeeld financieel aantrekkelijk gemaakt worden via de
arbeidsvoorwaarden (zoals met aantrekkelijke fietsregelingen of sportprogramma’s of
– faciliteiten). Hiervoor is het wenselijk dat medewerkers zich gesteund voelen door
hun leidinggevende en zich kunnen spiegelen aan collega’s die het goede voorbeeld
geven. Een bedrijf kan het beste een brede aanpak inzetten, zodat niet alleen de medewerkers
die al gemotiveerd zijn om te bewegen daar gebruik van maken.

Ook de brede inzet op een gezonde leefomgeving die uitnodigt tot bewegen is hierbij
van belang. De aanwezigheid van veilige en aantrekkelijke fietspaden is bijvoorbeeld
een belangrijke voorwaarde voor het stimuleren van fietsgebruik naar het werk.6

Vraag 4

Welke rol ziet u daarbij voor werkgevers weggelegd?

Antwoord 4

Ik zie hierbij een belangrijke rol weggelegd voor werkgevers (en werknemers). Bewegen
zou een onlosmakelijk onderdeel van het dagelijks ritme van mensen moeten zijn. Niet
alleen in de vrije tijd, ook op het werk. Als werkgevers hier meer aandacht aan besteden,
levert het hen ook veel op. Zeker in deze tijd van steeds grotere arbeidstekorten.

Het is niet alleen goed voor de gezondheid en het welzijn van medewerkers, het verhoogt
ook de werktevredenheid. Bewegen tijdens het werk gaat bovendien niet ten koste van
de productiviteit van werknemers.7 Het kan zelfs de productiviteit verhogen8 en het ziekteverzuim verlagen.9,
10 Het Kenniscentrum Sport en Bewegen heeft in het Human Capital Model op hun website
de 79 effecten van sport en bewegen en de onderbouwing daarvoor nog uitgebreider toegelicht.11

De risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) is een goed instrument voor werkgevers
om aandacht te besteden aan het tegengaan van de risico’s van zittend werk. In een
onderzoek van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU
OSHA) onder Europese bedrijven kwam zittend werk naar voren als belangrijkste risico
in hun bedrijven.12

Vraag 5

Wat is uw verantwoordelijkheid hierin? Met welke strategie en maatregelen gaat u er
vanuit uw verantwoordelijkheid als Staatssecretaris voor preventie en sport en bewegen
voor zorgen dat deze gezondheidsrisico’s worden verminderd?

Antwoord 5

Er zijn veel mogelijkheden om minder te zitten en meer te bewegen, specifiek als het
gaat om zittend werk. Het is aan de werkgever om maatregelen te nemen, en aan de werknemer
om de mogelijkheden ook echt te benutten. Ik kan ze hierbij faciliteren. Hoe ik dat
doe kunt u onder meer teruglezen in de Samenhangende preventiestrategie die uw Kamer
in juni 2025 heeft ontvangen. Het werk is een van de omgevingen die in de preventiestrategie
terugkomt. Ook is het bevorderen van meer bewegen op het werk onderdeel van het Actieplan
Nederland beweegt.13

Samen met het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de Beweegalliantie,
TNO en het Kenniscentrum Sport en Bewegen maak ik bijvoorbeeld een actieve werkdag
zo toepasbaar mogelijk voor werkgevers en werknemers. Dat doen we met het delen van
goede voorbeelden, tools voor werkgevers en werknemers, stappenplannen en webinars.
Daarnaast ondersteun ik de City Deal Ruimte voor Lopen en de City Deal Fietsen voor
Iedereen. Dit is onder meer gericht op het vergroten van het aantal mensen dat (deels)
wandelend of fietsend naar het werk gaat.

Ook stimuleert de Beweegalliantie maatschappelijk initiatief om tot meer bewegen tijdens
het werk te komen. Dit doen zij bij de collectieven van werkgevers en werknemers,
zoals VNO-NCW en de FNV, en bij individuele werkgevers.

Vanuit het Ministerie van de VWS zijn de afgelopen jaren met zowel de sociale partners
als met het Rijk als werkgever gesprekken gevoerd om de urgentie van een actieve werkdag
en wat het oplevert onder de aandacht te brengen. Ook de komende tijd blijf ik over
dit thema in gesprek met belangrijke partners, zoals VNO-NCW.