Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Chakor over het bericht van RTV Noord waaruit blijkt dat tientallen raadsleden van Groninger gemeenten hebben te maken met agressie

Antwoord van Minister Rijkaart (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) (ontvangen
8 september 2025).

Vraag 1

Kent u het bericht «Tientallen raadsleden van Groninger gemeenten hebben te maken
met agressie: «Waar doe ik het nog voor?»»?1

Antwoord 1

Ja, ik ben hiermee bekend.

Vraag 2

Herkent u dat ook in Groningse gemeenten raadsleden steeds vaker te maken hebben met
agressie en bedreiging? Krijgt u dergelijke berichten ook uit andere delen van het
land? En zo ja, welke?

Antwoord 2

Ik herken helaas het beeld dat politieke ambtsdragers, onder wie raadsleden, steeds
vaker te maken krijgen met agressie en intimidatie. Dit treft politieke ambtsdragers
in Groningen, zoals het onderzoek van RTV Noord laat zien, maar ook ambtsdragers uit
andere delen van het land. Zo blijkt ook uit de tweejaarlijkse monitor Integriteit
en Veiligheid die in opdracht van mijn ministerie wordt uitgevoerd. Ik vind dit onacceptabel.
Politieke ambtsdragers moeten ongestoord hun werk kunnen doen. Agressie hoort niet
bij het politieke ambt.

Vraag 3

In hoeverre komen de in het bericht genoemde ervaringen met agressie en intimidatie
waar Groninger raadsleden mee te maken hebben overeen met het landelijk beeld zoals
dat in de Monitor Integriteit en Veiligheid 2024 wordt geschetst? In hoeverre wijkt
het beeld in Groningen daarvan af?

Antwoord 3

De uitkomsten van het onderzoek van RTV Noord en de Monitor Integriteit en Veiligheid
2024 komen nagenoeg overeen. Zo bericht RTV Noord dat 40% van de Groninger raadsleden
te maken heeft gehad met agressie. De Monitor Integriteit en Veiligheid 2024 laat
eveneens zien dat 40% van de raadsleden te maken heeft gehad met een vorm van agressie.
Verder zijn ook de uitkomsten wat betreft soorten agressie waarmee raadsleden te maken
krijgen en de negatieve gevolgen die zij daarvan ondervinden vergelijkbaar.

Vraag 4

Deelt u de mening dat raadsleden die te maken krijgen met agressie of intimidatie
dat moeten melden dan wel aangifte moeten doen? Zo ja, waarom en hoe komt het dan
dat maar 6% van de decentrale politieke ambtsdragers daadwerkelijk aangifte doet?2 Wat gaat u doen om de aangiftebereidheid te vergroten?

Antwoord 4

Het is belangrijk dat raadsleden die te maken krijgen met agressie of intimidatie
hiervan allereerst melding maken in de eigen organisatie. Uitgangpunt is om altijd
te melden, zodat er registratie en eerste opvolging kan plaatsvinden. Die registratie
blijft in veel gemeenten nog achter en dat vind ik zorgelijk. De vervolgstap is melding
en aangifte bij de politie. Het belang hiervan wordt actief uitgedragen tijdens de
Tour van het Ondersteuningsteam Weerbaar Bestuur langs alle gemeenten en kan vastgelegd
worden in een agressie- of veiligheidsprotocol.

Om de drempel voor melding en aangifte bij de politie te verlagen is het belangrijk
dat politieke ambtsdragers er niet alleen voor staan. Daarom stimuleer ik de invulling
van een werkgeversrol om te ondersteunen bij het doen van aangifte. Denk hierbij aan
de griffier, de (fractie)voorzitter of veiligheidsadviseur. Vanuit het Netwerk Weerbaar
Bestuur krijgen zij handvatten om deze rol in te vullen.

Als het tot een aangifte komt, is adequate opvolging vanuit politie en OM een belangrijk
sluitstuk. Wanneer het gevoel is dat een aangifte niet serieus wordt opgepakt, is
dit vaak een reden om niet meer aangifte te doen. Signalen waar dit nog niet goed
loopt deel ik met de Minister van Justitie en Veiligheid.

Vraag 5

Acht u aanvullende afspraken over bescherming, preventie en nazorg voor bedreigde
raadsleden nodig? Zo ja, welke? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

Samen met de betrokken partners zoals de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, Vereniging
voor Griffiers, StatenlidNu en de Vereniging Nederlandse Gemeenten zet ik mij in alles
te doen wat nodig is om raadsleden zo goed mogelijk te beschermen. Zo is de afgelopen
tijd een veiligheidsscan voor volksvertegenwoordigers ontwikkeld. Hiermee krijgen
zij kosteloos onafhankelijk advies over het verhogen van de veiligheid van hun woning,
verplaatsingen en online gedrag.

Naar aanleiding van verstoringen en intimidaties tijdens recente raadsvergaderingen
ben ik een traject gestart met gemeenten, provincies en waterschappen om te verkennen
hoe we de veiligheid van raadzalen kunnen verhogen. In het najaar vindt hierover een
eerste bijeenkomst plaats. Dit om er voor te zorgen dat raadsleden zich zonder druk
van buitenaf kunnen blijven uitspreken.

Vraag 6

Welke concrete maatregelen gaat u nemen om de sociale veiligheid van raadsleden structureel
te versterken zodat zij zonder angst en druk hun werk kunnen doen?

Antwoord 6

Voor het versterken van de sociale veiligheid is het open gesprek als raad als collectief
als raad een belangrijke eerste stap. Vervolgens moet helder zijn bij wie je terecht
kunt in onveilige situaties. In de praktijk is dit naast de (fractie)voorzitter de
griffier. De griffier speelt een steeds prominentere rol bij het versterken van de
weerbaarheid binnen de raad. Om de griffier te helpen bij het invullen van deze rol
werk ik momenteel aan het samenbrengen van alle benodigde informatie en handvatten
in een weerbaarheidspakket voor griffiers. Dit pakket wordt ontwikkeld in nauwe samenwerking
met de Vereniging van Griffiers en wordt begin oktober gelanceerd.

Vraag 7

Welke rol spelen het Ondersteuningsteam Weerbaar Bestuur en vertrouwenslijnen zoals
NL Confidential en hoe zorgt u dat raadsleden deze voorzieningen beter kennen en gebruiken?

Antwoord 7

Het Ondersteuningsteam biedt advies en steun aan alle politieke ambtsdragers binnen
gemeenten, provincies en waterschappen die geconfronteerd worden met agressie, intimidatie
en bedreiging. Het OTWB bestaat uit de beroepsverenigingen van politieke ambtsdragers,
zoals de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden. Het team kan onder meer «peers» en
ambassadeurs inzetten die snel en vertrouwelijk collegiale bijstand bieden na een
heftig incident. Hierbij is ook aandacht voor de impact op gezinsleden. Bekendheid
wordt gegenereerd via griffiers, burgemeesters en (lokale) politieke partijen.

Vraag 8

Kunt u deze vragen beantwoorden voor het commissiedebat Versterking lokaal bestuur
op woensdag 9 september a.s.?

Antwoord 8

Ja.