Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Koekkoek over het bericht ‘Eigenrichting zoals bij de grens bij Ter Apel mag niet op begrip kunnen rekenen van politici’

Antwoord van Minister Van Weel (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 19 augustus 2025)Zie
ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2024–2025, nr. 2624

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Eigenrichting zoals bij de grens bij Ter Apel mag niet
op begrip kunnen rekenen van politici»?

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2 en 3

Kunt u beamen dat de acties van deze burgers in strijd zijn met de wet? Zo ja, kunt
u toelichten waarom er niet op wordt getreden tegen deze overtredingen van de wet?
Zo nee, kunt u toelichten waarom u het geen schending van de wet vindt?

Deelt u de mening dat de acties van de burgers die eigenhandig «grenscontroles» uitvoeren
in strijd is met grondbeginsels van de democratie, aangezien het monopolie voor dergelijke
controles bij de overheid ligt en dat we op moeten treden tegen iedere vorm van eigenrichting?

Antwoord 2 en 3

Het is aan het Openbaar Ministerie en uiteindelijk de rechter om te bepalen of er
sprake is van strafbare feiten. Dat is niet aan mij om te beoordelen.

De taak van grenscontrole is voorbehouden aan de autoriteiten die daartoe zijn bevoegd
zoals de Koninklijke Marechaussee.

Vraag 4 en 5

Deelt u de opvatting dat het uitblijven van duidelijk optreden tegen wetsovertredingen,
zoals eigenrichting door burgers, het risico met zich meebrengt dat het beeld ontstaat
dat burgers boven de wet staan? En dat dit kan leiden tot een glijdende schaal met
potentieel schadelijke gevolgen voor de rechtsstaat en de democratie? Zo ja, op welke
wijze wordt hierop geanticipeerd?

Onderschrijft u de mening van de Minister-President, die stelde dat deze «grenscontroles»
een vorm van demonstreren zijn? Zo nee, hoe verhoudt zich dit tot het uitgangspunt
van eenheid van kabinetsbeleid? Zo ja, kunt u onderbouwen waarom deze acties gezien
worden als demonstratie en hoe dit zich verhoudt tot het demonstratierecht en de oproepen
van de burgemeesters?

Antwoord 4 en 5

We leven in een democratische rechtsstaat. Het staat eenieder vrij te demonsteren
binnen de grenzen die de wetgever heeft gesteld.

Dat heeft de Minister-President in zijn interview in Tubantia van 10 juni jl. ook
willen benadrukken. Het is echter geenszins de bedoeling dat het recht in eigen hand
genomen wordt door «grenscontroles» uit te voeren. Het uitvoeren van grenscontroles
is wettelijk voorbehouden aan autoriteiten, zoals de Koninklijke Marechaussee en is
aan strenge nationale en Europese regels gebonden. Overigens merk ik op dat een demonstratie
bestaat uit een actie van meerdere personen die gericht is op een gezamenlijke meningsuiting,
een actie die vooral gaat om het uitoefenen van dwang valt niet onder de Wom.

Vraag 6

Welke concrete stappen zet u om deze eigenrichting tegen te gaan, in het bijzonder
na de oproep van Duitsland om hiermee te stoppen?

Antwoord 6

De politie staat in nauw contact met de Koninklijke Marechaussee en de Duitse politie
om de situatie aan de grens goed te blijven volgen en waar nodig op te treden. Ook
de Koninklijke Marechaussee onderhoudt reguliere contacten met de Duitse grensautoriteiten
waar het om binnengrenscontroles gaat.

Vraag 7

Kunt u deze vragen afzonderlijk van elkaar beantwoorden?

Antwoord 7

Ik heb dit zoveel mogelijk gedaan.