Inbreng verslag schriftelijk overleg : Inbreng verslag van een schriftelijk overleg over de Geannoteerde agenda informele JBZ-Raad 22-23 juli 2025 (Kamerstuk 32317-967) (vreemdelingen- en asielbeleid)

De vaste commissie voor Asiel en Migratie heeft een aantal vragen en opmerkingen voorgelegd
over de volgende brieven:

– Geannoteerde agenda informele JBZ-Raad 22–23 juli 2025 (Kamerstuk 32 317, nr. 967);

– Fiche: Verordening veilige derde landen (Kamerstuk 22 112, nr. 4097);

– Implementatie Asiel- en Migratiepact (Kamerstuk 32 317, nr. 965);

– Verslag JBZ-Raad van 12 en 13 juni 2025 (Kamerstuk 32 317, nr. 964).

De voorzitter van de commissie,

Vijlbrief

Adjunct-griffier van de commissie,

Meijer

Inhoudsopgave

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de PVV-fractie

Vragen en opmerkingen van de leden van de NSC-fractie

Vragen en opmerkingen van de leden van de SP-fractie

II Reactie van de bewindspersoon

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de PVV-fractie

De leden van de PVV-fractie vragen of het klopt dat Griekenland de asielaanvragen
van migranten, die vanuit Noord-Afrika via de Middellandse Zee naar Griekenland zijn
gekomen, voor minimaal drie maanden heeft opschort. Zo ja, wat is de grondslag hiervoor?

De leden van de PVV-fractie lezen dat Nederland input heeft aangeleverd over de nationale
migratiesituatie. Heeft de Minister duidelijk gemaakt dat de situatie in Nederland
onhoudbaar is geworden en onze systemen door de hoge asielinstroom reeds overbelast
zijn of dreigen te raken? Zo nee, waarom niet en hoe heeft de Minister de huidige
situatie dan geschetst?

Vragen en opmerkingen van de leden van de NSC-fractie

De leden van de NSC-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van de stukken
voor de informele JBZ-Raad van 22 en 23 juli 2025 te Kopenhagen. Zij brengen hierbij
graag enkele vragen naar voren.

De leden van de NSC-fractie steunen nadrukkelijk het Deense voorzitterschap in haar
ambitie om terugkeerbeleid te versterken en irreguliere migratie effectiever te bestrijden.
Tegelijkertijd constateren zij dat eerdere plannen, zoals de terugkeerhubs, nog niet
van de grond komen vanwege gebrek aan partnerlanden. Kan de Minister gedetailleerd
toelichten welke initiatieven Nederland sinds de laatste JBZ-Raad heeft ontplooid
om landen concreet te bewegen tot deelname aan de terugkeerhubs? Welke specifieke
landen zijn daarbij betrokken geweest, en wat zijn de concrete resultaten tot nu toe?
Welke operationele alternatieven onderzoekt het kabinet indien het idee van terugkeerhubs
opnieuw vastloopt, gezien het recente mislukken van diplomatieke initiatieven zoals
die in Libië?

De leden van de NSC-fractie verwelkomen het voorstel van de Europese Commissie om
het bandencriterium flexibeler toe te passen, aangezien dit meer ruimte biedt voor
effectieve terugkeer. Wel benadrukken zij het belang van uitvoerbaarheid en juridische
haalbaarheid. Welke concrete juridische risico’s voorziet het kabinet bij de implementatie
van het transitcriterium en welke waarborgen zullen worden ingebouwd om te voorkomen
dat verzoekers in juridische vacuüms terechtkomen? Op welke wijze zal het kabinet
ervoor zorgen dat eventuele afspraken of regelingen met veilige derde landen daadwerkelijk
effectief en juridisch houdbaar zijn, en is het kabinet bereid om hierbij actief de
samenwerking met gelijkgezinde lidstaten te zoeken?

De leden van de NSC-fractie merken op dat het solidariteitsmechanisme nu concrete
vorm krijgt, waarbij lidstaten kunnen kiezen voor herplaatsing of financiële compensatie.
Nederland heeft al aangegeven financieel te compenseren. Heeft het kabinet in kaart
gebracht hoeveel lidstaten waarschijnlijk zullen kiezen voor financiële compensatie
en kan het kabinet inzicht geven in de mogelijke omvang van de druk die dit op Nederland
via Dublin-offsets zou kunnen leggen? Hoe zal Nederland zich concreet opstellen in
het High Level Solidarity Forum om te voorkomen dat Dublin-offsets disproportioneel
en onwenselijk worden ingezet ten koste van lidstaten die reeds onder hoge druk staan?
Welke concrete stappen zet het kabinet om ervoor te zorgen dat personen die worden
afgewezen in de versnelde grensprocedure ook daadwerkelijk terugkeren en niet langdurig
in reguliere opvang blijven hangen?

Tot slot vragen de leden van de NSC-fractie, voor wat betreft de voorgestelde Raadsaanbeveling
voor een overgang uit tijdelijke bescherming voor Oekraïense ontheemden, welke precieze
maatregelen Nederland heeft voorbereid om, indien dat nodig blijkt, secundaire migratiestromen,
zoals mogelijke verschuiving naar reguliere asielaanvragen of ongedocumenteerd verblijf,
effectief tegen te gaan na het aflopen van tijdelijke bescherming. Op welke wijze
zal Nederland zich inzetten binnen de Europese Unie (EU) om te garanderen dat lidstaten
die geen duurzame transitiestrategieën implementeren, geen extra secundaire migratiestromen
richting Nederland veroorzaken?

Vragen en opmerkingen van de leden van de SP-fractie

De leden van de SP-fractie zien dat de verdere invoering van het Asiel- en Migratiepact
op de agenda staat. Interessant is bijvoorbeeld het besluit van uiterlijk december
over de verdeling van de solidariteitsaanspraken en -verplichtingen voor het komende
jaar. Klopt het dat er een probleem ontstaat als te veel lidstaten zoals Nederland
besluiten om hun verantwoordelijkheid voor de vluchtelingenopvang af te kopen? Gaat
Nederland haar positie heroverwegen op het moment dat teveel lidstaten voor dezelfde
optie kiezen? Klopt het dat dit er alsnog in kan resulteren dat Nederland daardoor
vluchtelingen zal opnemen? Wat gaat er op dit vlak bij de aankomende informele Raad
worden besproken en wat wordt de Nederlandse inzet?

De leden van de SP-fractie constateren dat de Adviesraad Migratie recentelijk een
advies heeft uitgebracht over de implementatie van het EU-migratiepact en de knelpunten
die er nu nog zijn. De Europese Commissie concludeerde een maand geleden al dat Nederland
nog ver achterloopt als het gaat om de implementatie van het pact. Op welke manier
hebben de aangenomen asielwetten een vertragende factor op de implementatie? Hebben
deze leden het juist om aan te nemen dat er qua capaciteit ook een overlap is als
het gaat om de invoering van de wetten en het pact? Kan de Minister reflecteren op
de knelpunten die de Adviesraad Migratie aanstipt op het gebied van rechtsbescherming?
Op welke manier gaat ervoor gezorgd worden dat de voorbereidingen weer in lijn gaan
lopen?

Ten slotte hebben de leden van de SP-fractie nog vragen over de huidige situatie in
Griekenland. Op 10 juli kondigde de Griekse Minister van Migratie en Asiel aan dat
asielaanvragen van personen die per boot vanuit Noord-Afrika aankomen, gedurende drie
maanden niet meer worden behandeld. Hun aanvragen worden niet geregistreerd; in plaats
daarvan worden zij onmiddellijk gearresteerd en teruggestuurd. Deze leden vinden dit
besluit ver gaan en zien dat het indruist tegen het fundamentele recht op asiel. Deze
leden maken zich zorgen over de gevolgen voor vluchtelingen die vanuit Nederland weer
naar Griekenland worden gestuurd. De Minister gaf eerder aan dat dit wel aan de orde
was. Kan de Minister aangeven hoe hij reflecteert op zijn uitspraken over terugkeer,
nu het recht op asiel feitelijk is opgeschort in Griekenland? Wat gebeurt er met organisaties
die hulpverlenen aan deze vluchtelingen in Griekenland? Kan de Minister tevens aangeven
wat het mogelijk stopzetten van de enige vorm van gestructureerde, officiële ondersteuning
voor statushouders in Griekenland, namelijk het EU gefinancierde HELIOS-programma,
voor gevolgen heeft voor de beoordeling van het verlengen van het moratorium op uitzettingen
naar Griekenland?

II Reactie van de bewindspersoon