Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Ceder over het bericht 'Het uitbesteden van schuldhulpverlening kan burgers juist chaos opleveren: 'Na anderhalf jaar was geen enkele schuld afgelost''

Antwoord van Staatssecretaris Nobel (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) (ontvangen
10 juli 2025).

Vraag 1

Hoe luidt uw reactie op het bericht «Het uitbesteden van schuldhulpverlening kan burgers
juist chaos opleveren: «Na anderhalf jaar was geen enkele schuld afgelost»»?1

Antwoord 1

Mensen met schulden moeten kunnen rekenen op kwalitatief goede en professionele schuldhulpverlening,
ongeacht of dit wordt uitgevoerd door de gemeente of door een door de gemeente gecontracteerde
partij. De verantwoordelijkheid voor het bieden van schuldhulpverlening ligt bij gemeenten,
maar gemeenten hebben ook de mogelijkheid om de bijbehorende taken (deels) te beleggen
bij een externe organisatie. In 70% van de gemeenten wordt een deel van de dienstverlening
uitbesteed.2 Het is dan aan de gemeente om afspraken over het borgen van de kwaliteit te maken
en om op de uitvoering toe te zien. Als uit signalen van inwoners zelf of andere partijen
blijkt dat de externe uitvoerder zich niet aan de gemaakte afspraken houdt, is het
aan de gemeente om daarop in te grijpen. Het is goed om aan te geven dat er, ongeacht
wie de schuldhulpverlening uitvoert, redenen kunnen zijn dat leefgeld (bijvoorbeeld
bij beslag op inkomen) onverhoopt later dan gepland wordt uitbetaald. Uiteraard is
het dan extra belangrijk om de inwoner daar goed over te informeren, zodat hij/zij
daarvan op de hoogte is en in samenwerking met de schuldhulpverlener kan zoeken naar
oplossingen.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u de conclusie in het artikel dat wanneer gemeenten schuldhulpverlening
uitbesteden aan externe bedrijven de hulp sneller stagneert waardoor mensen in nog
meer chaos terechtkomen?

Antwoord 2

Ik onderschrijf de conclusie uit het artikel niet dat schuldhulpverlening sneller
stagneert wanneer dit door externe partijen wordt uitgevoerd. Het is mij bekend dat
schuldhulpverlening soms stagneert, maar dit is niet toe te schrijven aan het al dan
niet uitbesteden van de werkzaamheden op het gebied van schuldhulpverlening. Zoals
benoemd bij het antwoord op vraag 1 besteedt een grote groep gemeenten (een deel van)
de schuldhulpverlening uit. Het is dan van belang dat er tussen de gemeente en de
externe partij goede onderlinge afspraken worden gemaakt over de dienstverlening en
overdrachtsmomenten. Het is de verantwoordelijkheid van de gemeente om de kwaliteit
van schuldhulpverlening te borgen, ongeacht of taken (gedeeltelijk) worden uitbesteed
aan externe partijen.

Vraag 3

Deelt u de zorg dat deze uitbesteding van schuldhulpverlening rechtsongelijkheid in
de hand werkt, omdat blijkt dat de mate van hulp afhankelijk is van hoe de gemeente
schuldhulp geregeld heeft? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke stappen bent u bereid
te zetten om deze rechtsongelijkheid te verhelpen?

Antwoord 3

De dienstverlening rondom schuldhulpverlening is in Nederland decentraal geregeld.
Dit betekent dat gemeenten zelf mogen bepalen hoe zij het beleid en de uitvoering
van schuldhulpverlening inrichten, zolang voldaan wordt aan de eisen van de Wet gemeentelijke
schuldhulpverlening (Wgs). De Wgs biedt gemeenten ook de mogelijkheid om (een deel
van) de uitvoering te beleggen bij een externe partij.3 De verschillen in hoe gemeenten schuldhulpverlening organiseren zijn niet alleen
een gevolg van of de werkzaamheden zijn uitbesteed aan een derde partij, maar meer
een logisch gevolg van het decentrale karakter van de Wgs.

Ik zie inderdaad dat de uitvoering van schuldhulpverlening niet in iedere gemeente
gelijk is. Dit is niet per definitie verkeerd. Wel vind ik dat mensen met schulden
moeten kunnen rekenen op een bepaalde basis aan gelijke dienstverlening op het gebied
van schuldhulpverlening. Samen met de VNG, NVVK en Divosa heeft SZW hierover in maart
2024 bestuurlijke afspraken gemaakt. Deze zijn nader uitgewerkt in de basisdienstverlening.4 De samenwerkingspartijen en gemeenten werken de komende tijd verder aan de implementatie
van de basisdienstverlening en de ontwikkeling van de elementen op langere termijn.5 Indien de schuldhulpverlening (gedeeltelijk) wordt uitbesteed, is het van belang
dat gemeenten met de externe partij afspraken maken over de geboden schuldhulpverlening,
ook over de onderdelen van de basisdienstverlening.

Vraag 4

Hoe beoordeelt u de ontwikkeling rondom ongelijkheid tussen gemeenten en de ontoegankelijkheid
van schuldhulpverlening die de Nationale ombudsman in dit artikel, maar ook al in
eerdere onderzoeken aankaart?6 Welke kansen ziet u om bij te dragen aan gelijkheid tussen gemeenten en toegankelijkheid
tot schuldhulpverlening?

Antwoord 4

Het is mij bekend dat er verschillen tussen gemeenten bestaan in de uitvoering van
de schuldhulpverlening. Dit blijkt inderdaad uit onderzoeken van de Nationale ombudsman,
maar ook uit onderzoek van de Nederlandse Arbeidsinspectie.7 De uitvoering van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening is gedecentraliseerd.
Dit betekent dat gemeenten de vrijheid hebben om binnen de kaders van de wet uitvoering
te geven aan de schuldhulpverlening. Dat er verschillen ontstaan is daarmee niet per
definitie verkeerd. Wel vind ik het van belang om ongelijkheid in de uitvoering van
schuldhulpverlening tussen gemeenten waar mogelijk te beperken.

Zoals aangegeven in de beantwoording van de derde vraag zie ik in de basisdienstverlening
voldoende handvatten om de gelijkheid tussen gemeenten en de toegankelijkheid van
schuldhulpverlening te verbeteren.

Vraag 5

Bent u van mening dat het van belang is om inzicht te hebben in in hoeveel en in welke
gemeenten schuldhulpverlening uitbesteed wordt aan externe bedrijven en welke gevolgen
dit heeft voor de mensen onder bewindvoering in desbetreffende gemeenten? Zo niet,
waarom niet? Zo ja, welke mogelijkheden ziet u tot een vergelijkend onderzoek waarin
de beleving van mensen onder bewindvoering in gemeenten waar schuldhulpverlening niet
wordt uitbesteed wordt vergeleken met de beleving in gemeenten waar dit wel wordt
uitbesteed?

Antwoord 5

Het onderzoek van de Nederlandse Arbeidsinspectie naar de doeltreffendheid van de
gemeentelijke schuldhulpverlening heeft informatie opgeleverd over hoeveel gemeenten
de schuldhulpverlening (gedeeltelijk) hebben uitbesteed.8 Hieruit bleek dat 70% van de gemeenten (een deel van) de schuldhulpverlening heeft
uitbesteed aan een externe partij, zoals een private partij, een andere gemeente of
een gemeenschappelijke regeling. Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
houdt geen gegevens bij per gemeente van hoe de schuldhulpverlening is ingericht,
omdat gemeenten binnen de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening de mogelijkheid hebben
om (delen van) de uitvoering te mandateren aan andere organisaties.9

Zoals aangegeven in de beantwoording van vraag 2 onderschrijf ik de conclusie uit
het artikel niet. Ik zie geen aanleiding voor een vergelijkend onderzoek, omdat ik
geen signalen ontvang dat schuldhulpverlening sneller zou stagneren wanneer dit door
een externe partij wordt uitgevoerd.

Vraag 6

In welke mate bent u op de hoogte van de problematiek die bestaat rondom externe bedrijven
die schuldhulpverlening op zich nemen voor gemeenten zoals het bedrijf Verder? Welke
mogelijkheden ziet u om op te treden tegen de malafide praktijken binnen deze branche?

Antwoord 6

Zoals te lezen in de beantwoording van de tweede vraag, onderschrijf ik de conclusie
van het artikel niet dat er bij de hulpverlening door externe bedrijven grotere problematiek
speelt dan wanneer de hulpverlening volledig door de gemeente zelf wordt uitgevoerd.
Indien er wel sprake is van klachten of malafide praktijken bij externe bedrijven
is het van belang om daarvan melding te maken bij de uitvoerder zelf en bij de gemeente
in kwestie. Bovendien is het via de Wet op het consumentenkrediet mogelijk om op te
treden tegen malafide aanbieders van schuldbemiddeling.10 Dit zijn aanbieders die ongeoorloofd schuldbemiddeling aanbieden aan mensen met (problematische)
schulden. Bij (vermoedens van) malafide praktijken kan melding worden gemaakt bij
het Bureau Economische Handhaving, al dan niet via de gemeente.

Vraag 7

Hoe luidt uw reactie op de stelling dat gemeenten kiezen om de schuldhulpverlening
uit te besteden omdat het te duur is om zelf de schuldhulpverlening te organiseren?
Erkent u dat de problematiek verbonden is met de afnemende budgetten van gemeenten
en de toenemende taken? Zo ja, welke mogelijkheden ziet u om gemeenten tegemoet te
komen en te ondersteunen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

Ik kan mij voorstellen dat het voor sommige gemeenten beter en goedkoper is om (een
deel van) de schuldhulpverlening uit te besteden, zeker voor kleinere gemeenten waar
het lastiger kan zijn om voldoende expertise over de uitvoering op te bouwen, omdat
er simpelweg minder casussen zijn. Ik vind dit niet per definitie een slechte of zorgelijke
ontwikkeling, omdat gemeenten ook met externe uitvoerders afspraken kunnen maken over
de kwaliteit en de uitvoering van de schuldhulpverlening en daarop toezien. De budgetten
die gemeenten ontvangen voor de uitvoering van schuldhulpverlening zijn de afgelopen
jaren niet afgenomen. In de meicirculaire van het Gemeentefonds voor 2024 is bovendien
structureel 40 miljoen euro per jaar beschikbaar gesteld aan gemeenten voor de dienstverlening
op het gebied van armoede en schulden.11 Ik zie daarom voor nu geen reden om de budgetten voor de schuldhulpverlening verder
op te hogen.