Schriftelijke vragen : De misstanden in de penitentiaire inrichtingen en de de beloofde verbeteringen ten aanzien van de veiligheid van gedetineerde vrouwen

Vraag 1

Herinnert u zich de documentaire «Zitten en zwijgen», Videoland 20231 en het rapport van de inspectie Justitie en Veiligheid waarin de geconstateerde misstanden,
zoals seksueel grensoverschrijdend gedrag en zedenmisdrijven van gevangenisbewaarders
richting gedetineerde vrouwen, werden bevestigd?2

Vraag 2

Deelt u de mening dat het absoluut onacceptabel is dat deze misstanden plaats konden
vinden, en dat dit een grove schending is van het vertrouwen dat gedetineerden, het
personeel en de hele samenleving moeten kunnen hebben in het gevangeniswezen waar
de situatie zeer onveilig was voor mensen die aan de zorg van de overheid zijn toevertrouwd?

Vraag 3

Vindt u dat kort na deze publicaties voldoende erkenning is uitgesproken over de misstanden
die zijn vastgesteld? Is daar naar uw mening ook voldoende opvolging aan gegeven?
Hoe kan het dat de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) nergens te bekennen was toen
ze zo onder vuur lagen, maar enkel Minister Weerwind het woord lieten voeren? Was
het niet passend geweest als ook DJI zich had laten horen?

Vraag 4

Kunt u bevestigen dat verdachte medewerkers die uiteindelijk ook zijn veroordeeld
destijds niet werden ontslagen maar met vaststellingsovereenkomst uit dienst vertrokken?
Vindt u dat verstandig? Klopt het dat dit vertrek daardoor ook niet op de zogeheten
«voorvallenlijst» hoefde te worden opgenomen?

Vraag 5

Heeft u kennis genomen van de documentaire serie «Dubbel gestraft»?3

Vraag 6

Wat is uw reactie op de medewerkers uit het gevangeniswezen die bevestigen dat er
sprake is van een angstcultuur om zaken naar buiten te brengen maar dat er veel aan
wordt gedaan om het imago van DJI te beschermen en de vuile was binnen te houden?
Herkent u dit?

Vraag 7

Hoe kan het dat de medewerker die deze misstanden aan de orde stelde, die beschouwd
kan worden als een klokkenluider, zijn baan kwijt is geraakt en nergens bij DJI meer
terecht kan? Verdient zo iemand niet eerder een schouderklopje en waardering dan het
verwijt een verrader en disloyaal aan de organisatie te zijn?

Vraag 8

Klopt het dat een van de beloftes was om een aandachtsfunctionaris, een soort vertrouwenspersoon,
aan te stellen? Klopt het dat deze persoon, die veel tijd besteedde aan het luisteren
naar gedetineerden en kritisch was op de directie, al na 10 maanden is weggestuurd
door DI door de samenwerking te beëindigen? Hoe kan dit? Is er al een nieuwe aandachtsfunctionaris
en zo niet. Hoe lang heeft dit geduurd?

Vraag 9

Hoe wordt bij DJI voorkomen dat degene waar een klacht over gaat, bijvoorbeeld een
inrichtingswerker, ook direct of indirect degene is die deze in ontvangst moet nemen?

Vraag 10

Wat is uw reactie op de bevindingen over de staat van de medische zorg in detentie?

Vraag 11

Is er goed zicht op de hoeveelheid medicijnen die precies de gevangenissen ingaan
en aan gedetineerden worden verstrekt? Zo niet, hoe kan dat? Zo ja, waarom is daar
geen openheid over?

Vraag 12

Klopt het dat het is voorgekomen dat gedetineerden zelf een voorraad medicatie op
cel hadden? Hoe vaak is dit voorgekomen? Is dit wel toegestaan?

Vraag 13

Wat is uw reactie op de kritiek van nabestaanden in zaken van niet-natuurlijk overlijden
in detentie dat zij zo slecht geïnformeerd worden? Hoe komt dat, volgens u? Wat gaat
u er aan doen dit te verbeteren?

Vraag 14

Is er nog steeds mogelijk sprake is van relaties tussen gevangenispersoneel en de
gedetineerden nu het al langer duidelijk is dat dit volstrekt ongewenst is en dit
moet worden voorkomen? Hoe wordt dat op alle mogelijke manieren voorkomen?

Vraag 15

Bent u het ermee eens dat deze vormen van machtsmisbruik door het personeel in een
situatie van volledige afhankelijk voor de gedetineerden, zeer traumatiserend is voor
deze vrouwen?

Vraag 16

Kunt u zich voorstellen dat deze situatie voor gedetineerden zeer beangstigend is
omdat de gedetineerde letterlijk geen kant op kan en ook nergens terecht kan?

Vraag 17

Bent u het met advocate Hannah Handriks eens dat de gedetineerden die hun verhaal
hebben gedaan en melding hebben gedaan, slechts het topje van de ijsberg is en dat
veel vrouwen waarschijnlijk geen melding durven te doen uit angst voor repercussies?

Vraag 18

Hoe is het mogelijk dat de Gedetineerden Commissie in de Penitentiaire Inrichting
(PI) Nieuwersluis de opdracht heeft gekregen om positieve verhalen te verzamelen vanuit
de gedetineerden om een «tegengeluid» te forceren in het nieuws? Vindt u dat, met
mij, ook schandalig dat er op deze manier wordt omgegaan met schokkende feiten over
grensoverschrijdend gedrag? Wat doe dit volgens u met het vertrouwensgevoel van de
gedetineerden?

Vraag 19

Bent u ervan op de hoogte hoe DJI omgaat met journalisten? Waarom worden vragen niet
of nauwelijks beantwoord, wordt niet de gehele waarheid verteld, worden verzoeken
om medewerking opzettelijk getraineerd? Bent u tevreden over de openheid die door
DJI wordt geboden?

Vraag 20

Kunt u een gedetailleerd overzicht geven op welke momenten DJI van de documentairemakers
vragen heeft gekregen en op welke momenten dit tot antwoorden heeft geleid? Hoe beoordeelt
u de kwaliteit van deze antwoorden?

Vraag 21

Waarom is het document met informatie en cijfers over de kosten van medische zorg
de afgelopen jaren (zoals medicijnen, ziekenhuiszorg etc.), dat tot allerlei serieuze
vragen leidde, omdat het ongeloofwaardige grootheden waren, verwijderd in plaats van
dat er verklaringen zijn gegeven voor de onjuistheden die hier in stonden?

Vraag 22

Klopt het dat DJI de lijst met belangrijke incidenten, nadat de makers van de serie
hier kritische vragen over hadden gesteld, heeft aangepast? Wie controleert die lijsten
voordat ze aan de bewindspersoon worden gemeld? Waarom zijn deze voorvallenlijsten
zeer recent uitgebreid en aangepast?

Vraag 23

Bent u het ermee eens dat in het licht van de hierboven gestelde feiten, de directie
een behoorlijk rooskleurig beeld heeft geschetst van de huidige stand van zaken voor
het welzijn van vrouwelijke gedetineerden?4 5

Vraag 24

Wat zegt deze documentaire volgens u over de inspanningen van DJI om verbeteringen
aan te brengen in deze cultuur van grensoverschrijdend gedrag richting gedetineerden?

Vraag 25

Was u op de hoogte van de vragen die door de documentairemaker aan u persoonlijk zijn
gesteld? Hebben deze u bereikt of zijn deze bij u weggehouden?

Vraag 26

Wat heeft u sinds uw aantreden gedaan aan het voorkomen van misstanden in vrouwen
gevangenissen en het bevorderen van de veiligheid van met name gedetineerde vrouwen?

Vraag 27

Bent u het met mij eens dat deze indringende documentaire laat zien dat er zo snel
als mogelijk drastische stappen moeten worden genomen om de situatie te verbeteren
waarin de privacy van vrouwelijke gedetineerden daadwerkelijk wordt gehandhaafd?

Vraag 28

Bent u van plan om richting gedetineerden meer informatie te geven over de rechten
die zij hebben als zij in de PI zitten en dat zij zich altijd moeten kunnen uitspreken
tegen grensoverschrijdend gedrag?

Vraag 29

Wat heeft u sinds uw aantreden gedaan aan het bevorderen van een open cultuur bij
DJI waarin minder defensief gereageerd wordt op bijvoorbeeld media verzoeken en de
angst- en zwijgcultuur die in sommige inrichtingen onder medewerkers heerst te veranderen?

Vraag 30

Kunt u zich voorstellen dat ik, gelet op deze nieuwe documentaire, bepaald niet gerust
ben op echte veranderingen in het gevangeniswezen, ten aanzien van de veiligheid van
met name vrouwen, maar ook ten aanzien van de gewenste open cultuur waarin klokkenluiders
worden beschermd en misstanden veilig kunnen worden onthuld zonder represailles, en
hier voortaan eerlijk over wordt gecommuniceerd? Kunt u uw antwoord uitgebreid toelichten?

Vraag 31

Bent u bereid grootschalig onderzoek te doen naar deze angstcultuur en deze cultuur
van grensoverschrijdend gedrag aan te pakken bij DJI en de Kamer hierover open en
transparant te informeren?