Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Smitskam en Crijns over het bericht ‘Malafide jeugdzorgmedewerkers ronselen jongeren voor criminaliteit: ’Ik heb zelfs een huis opgeblazen''

Antwoord van Staatssecretaris Karremans (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen
2 juni 2025). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2024–2025, nr. 2102.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Malafide jeugdzorgmedewerkers ronselen jongeren voor
criminaliteit: «Ik heb zelfs een huis opgeblazen»»1, en wat is daarop uw reactie?

Antwoord 1

Ja, ik ben bekend met dit artikel. Fraude en criminaliteit in de zorgketen is ernstig,
onaanvaardbaar en moet worden tegengegaan.

Vraag 2

Hoe verklaart u dat er ondanks eerdere signalen en waarschuwingen uit de sector nauwelijks
toezicht is op de integriteit en kwalificaties van jeugdzorgmedewerkers, waardoor
zij kwetsbare jongeren kunnen ronselen voor criminaliteit? Welke concrete verbetermaatregelen
stelt u nu voor?

Antwoord 2

Momenteel onderzoek ik de mogelijkheid om de vergewisplicht toe te voegen aan de Jeugdwet.
Deze zal in ieder geval jeugdhulpaanbieders en gecertificeerde instellingen verplichten
het arbeidsverleden van nieuwe medewerkers na te gaan. Werkgevers zijn verantwoordelijk
voor de inzet en de kwaliteit van personeel en voor het controleren van diploma’s
en andere formele stukken van hun personeel. Uit een verkenning van de Inspectie van
het Onderwijs (IvhO) en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugdzorg (IGJ) is gebleken
dat onderwijsinstellingen, zorgmedewerkers en -instellingen zich bewuster moeten zijn
van het feit dat criminelen actief zijn in het zorg- en onderwijsdomein. Het vergroten
van deze weerbaarheid richt zich op alle onderdelen van de keten. Van het opleiden,
certificeren en diplomeren van zorgprofessionals tot het bemiddelen van zorgpersoneel,
de inkoop van zorg en het daadwerkelijk aanbieden van zorg door zorgaanbieders en
zorgverleners. Zodra bekend werd dat er jeugdhulpverleners met frauduleuze documenten
ingeschreven stonden, heeft de Stichting Kwaliteitsregister Jeugd (SKJ), in overleg
met het Ministerie van VWS, in november 2024 al aanvragen voor toegang tot het Kwaliteitsregister
Jeugd op basis van Erkenning van Verworven Competenties (EVC-)certificaten tijdelijk
opgeschort. Daarnaast zijn met de SKJ meerdere afspraken gemaakt om het registratieproces
op basis van EVC aan te scherpen. De Minister van OCW heeft een brief gestuurd aan
opleidingsinstellingen met de aanbeveling om terughoudend om te gaan met het afgeven
van EVC-certificaten.

Vraag 3

Bent u bereid om – samen met gemeenten en instellingen – per direct een onafhankelijk
onderzoek te starten naar de omvang en ernst van criminele infiltratie binnen de jeugdzorg?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3

De problematiek van fraude en zware georganiseerde criminaliteit gaat veel verder
dan het zorgdomein en vraagt een brede integrale aanpak. Het Ministerie van VWS werkt
structureel samen met andere ministeries, gemeenten, toezichthouders, opsporingsdiensten,
zorgkantoren en zorgverzekeraars. Het is goed om te zien hoe al deze partijen vanuit
hun eigen rol en verantwoordelijkheid acteren en hoe ze hierin de samenwerking zoeken.
Zo werkt het Ministerie van VWS hier o.a. aan in de Taskforce Integriteit Zorgsector
(TIZ), waar o.a. de IGJ, het Openbaar Ministerie (OM), de Nederlandse Arbeidsinspectie
(NLA) en de Nederlandse Zorgautoriteit deel vanuit maken.

SKJ heeft direct maatregelen genomen om individuen met malafide intenties te weren
uit het jeugddomein. De SKJ onderzoekt momenteel de rechtmatigheid van de registratie
van professionals met een EVC-certificaat. Verder heeft SKJ per 1 maart de procedure
voor registratie op basis van een EVC-certificaat gewijzigd, dit is in het vervolg
alleen mogelijk als vooraf bij SKJ een scholingsadvies is aangevraagd. Dat houdt dat
SKJ vooraf met de aanvrager beoordeelt of de EVC route juist en passend is voor deze
aanvrager op dat moment.

Het is essentieel dat het probleem bij de bron wordt aangepakt en dat valse diploma’s
en EVC-bewijzen niet meer worden uitgegeven. Betrokken partijen zijn in gesprek over
het verbeteren van de structuur en governance van het EVC-stelsel. Per 1 januari is
de stichting Informatieknooppunt zorgfraude (IKZ) van start gegaan. Het IKZ maakt
betere gegevensdeling tussen betrokken instanties mogelijk, waardoor fraude beter
wordt aangepakt.

De Minister van VWS zet tevens in op nieuwe maatregelen om te voorkomen dat fraudeurs
in de zorg actief worden. Denk bijvoorbeeld aan een verplichte Verklaring Omtrent
het Gedrag (VOG) voor bestuurders. Ook wordt het opnemen van een mogelijke vergunningplicht
en vergewisplicht in de Jeugdwet verkend.

In de brief van 31 maart jl. van de Minister van VWS en de Minister van OCW, mede
namens de Ministers van JenV en SZW, is uw Kamer geïnformeerd over de integrale aanpak
van criminaliteit en fraude in de zorgketen. De Minister van VWS heeft voor de zomer
een Zorgfraudebrief aangekondigd met eventuele aanvullende maatregelen.

Gezien bovenstaande maatregelen die partijen nemen, zie ik op dit moment geen aanleiding
voor aanvullend onderzoek.

Vraag 4

Wat is er bekend over de achtergrond van jeugdzorgmedewerkers die vermoedelijk doelbewust
de sector zijn binnengedrongen om jongeren te misbruiken voor criminele activiteiten?
Bent u bereid dit nader te onderzoeken?

Antwoord 4

Er is mij geen informatie bekend over de achtergrond van de betreffende jeugdzorgmedewerkers.
Zoals aangegeven in het antwoord op vraag 3 zie ik op dit moment geen aanleiding voor
nader onderzoek. Jeugdigen, hun ouders, en werkgevers die hiermee te maken hebben
(gehad) wordt aangeraden aangifte te doen, zodat het Openbaar Ministerie tot vervolging
kan overgaan. Het is aan de opsporingsdiensten criminele activiteiten nader te onderzoeken.

Vraag 5

Kunt u aangeven hoeveel kinderen het slachtoffer zijn geworden van deze misdadige
praktijken? Zo nee waarom niet?

Antwoord 5

Dat is mij niet bekend. Er wordt niet geregistreerd hoeveel kinderen mogelijk te maken
hebben gehad met malafide jeugdzorgmedewerkers.

Vraag 6

Deelt u de mening dat hier sprake is van een ernstig en structureel probleem binnen
de jeugdzorg, waarbij jongeren worden blootgesteld aan uitbuiting door mensen die
hen juist zouden moeten beschermen? Zo ja, wat gaat u hier per direct tegen doen?

Antwoord 6

Dit zijn zeer ernstige uitwassen. Fraude en criminaliteit in de zorgketen is ernstig,
onaanvaardbaar en moet worden tegengegaan. Zoals ik bij vraag 3 aangaf, gaat de problematiek
van fraude en zware georganiseerde criminaliteit veel verder dan het zorgdomein en
vraagt een brede integrale aanpak. Daarom werkt het Ministerie van VWS structureel
samen met andere ministeries, gemeenten, toezichthouders, opsporingsdiensten, zorgkantoren
en zorgverzekeraars. Jeugdigen en hun ouders hebben recht op zorg van goede kwaliteit
en moeten kunnen vertrouwen op de bekwaamheid en bevoegdheid van professionals. Zoals
in het antwoord op vraag 2 aangegeven, heeft de SKJ maatregelen genomen om frauduleuze
aanvragen tegen te gaan en onderzoekt het Ministerie van VWS de mogelijkheid de Jeugdwet
te wijzigen en de vergewisplicht hierin op te nemen. Deze verplicht jeugdhulpaanbieders
en gecertificeerde instellingen het arbeidsverleden van nieuwe medewerkers na te gaan.
Het is verder essentieel dat het probleem bij de bron wordt aangepakt en dat valse
diploma’s en EVC-bewijzen niet meer worden uitgegeven. Hierover is de Minister van
VWS met betrokken bewindslieden van OCW, SZW en JenV in overleg. Zoals bij vraag 3
aangegeven, is in de Kamerbrief van 31 maart een aantal maatregelen opgenomen, waaronder
het verbeteren van de structuur en governance van het EVC-stelsel en volgt er voor
de zomer een Kamerbief met daarin eventuele aanvullende maatregelen.