Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Becker, Kisteman en Heite over het bericht 'Civitas Christiana voert al jaren een leugen– en lastercampagne tegen Rutgers

Antwoord van Staatssecretaris Paul (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) (ontvangen 19 mei
2025). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2024–2025, nr. 1930.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het door Civitas Christiana gepubliceerde «Zwartboek Gezin
in Gevaar»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het belangrijk is dat scholen vrij blijven van externe druk
en desinformatiecampagnes die de uitvoering van de verplichte burgerschaps- en seksuele
vorming beïnvloeden?

Antwoord 2

Ja. Het is namelijk van belang dat scholen zich kunnen richten op de uitvoering van
hun ettelijke taak waaronder de burgerschapsopdracht. Scholen geven met veel kennis
en kunde hun onderwijs vorm en moeten dit zonder ongewenste externe druk- of desinformatiecampagnes
kunnen doen.

Vraag 3

Hoe kunt u voorkomen dat de door Civitas Christiana verspreide informatie een veilig
schoolklimaat voor alle leerlingen, inclusief LHBTIQ+-leerlingen, tegenwerkt?

Antwoord 3

De rechter heeft onlangs uitspraak gedaan in het kort geding tegen Civitas Christiana.
Zoals ook te lezen op de website van Rechtspraak: «Volgens de voorzieningenrechter
verdraait Civitas passages uit het lesmateriaal van Rutgers en plaatst die ten onrechte
in een context van het aanzetten tot seksuele handelingen. De geuite beschuldigingen
zijn naar het oordeel van de rechter dan ook onrechtmatig.»2

Scholen moeten aandacht besteden aan relationele en seksuele vorming, dat staat immers
in de wettelijk verplichte kerndoelen. Een veilig schoolklimaat is voorwaardelijk
om goed onderwijs te kunnen geven. Het is kwalijk als het schoolklimaat onder druk
komt te staan door onvolledige en onjuiste informatie.

Stichting School & Veiligheid en Rutgers hebben een handreiking gemaakt om scholen
bij een veilig schoolklimaat te helpen. Daarnaast zijn diverse materialen ontwikkeld
zoals artikelen en webpagina’s met informatie en een e-learning met een module over
ouders aangaande dit thema. Zo wordt ook aandacht besteed aan hoe leerkrachten en
schoolleiding het gesprek met ouders aan kunnen gaan om te voorkómen dat er een onjuist
beeld bestaat over relationele en seksuele vorming en de Week van de Lentekriebels.
Bij ontwrichtende situaties op school kunnen scholen altijd contact op nemen met Stichting
School & Veiligheid voor advies of voor ondersteuning van het calamiteitenteam. Daarnaast
is het van belang dat leerlingen en personeelsleden die zich om deze (of andere) redenen
niet veilig voelen, altijd terecht kunnen bij een vertrouwenspersoon. Op veel scholen
kan dat al, en met het wetsvoorstel vrij en veilig onderwijs wordt een vertrouwenspersoon
op elke school verplicht.

Vraag 4 en 5

Welke mogelijkheden heeft u om maatregelen te nemen tegen desinformatiecampagnes die
tot onzekerheid en angst bij onderwijsprofessionals kunnen leiden?

Indien u geen mogelijkheden heeft, naar welke handvatten bent u nog op zoek om wel
in te kunnen grijpen?

Antwoord 4 en 5

Het is niet primair aan overheden om desinformatie als zodanig te bestempelen.

De rechter heeft in het kort geding tegen Civitas Christiana een oordeel geveld.

Het kabinet erkent dat desinformatie over ieder onderwerp kan gaan, dus ook over burgerschaps-
en seksuele vorming. Daarom nemen we ook maatregelen om de weerbaarheid van burgers
tegen desinformatie in het algemeen te versterken.

In de voortgangsbrief Rijksbrede strategie desinformatie heeft het kabinet vier aandachtsgebieden
geïdentificeerd waarvan het cruciaal is dat ze beschermd blijven tegen de risico’s
van de verspreiding van desinformatie. Twee van die aandachtsgebieden zijn volksgezondheid
en sociale en maatschappelijke stabiliteit.

Verder zijn er ondersteuningsmogelijkheden voor scholen en leerkrachten. Zoals eerder
genoemd in het antwoord op vraag 3 hebben Stichting School & Veiligheid en Rutgers
onder andere een handreiking gemaakt om scholen bij een veilig schoolklimaat te helpen.
Daarnaast wordt met het wetsvoorstel vrij en veilig onderwijs een vertrouwenspersoon
op elke school verplicht. Tot slot zijn scholen en leerkrachten ook via het Expertisepunt
Burgerschap ondersteund bij hoe zij moeilijke gesprekken kunnen voeren in de klas
of op school («schurende gesprekken») en de vaardigheden die daarvoor nodig zijn.

Vraag 6

Welke stappen onderneemt u om scholen en ouders beter te informeren over het belang
en de inhoud van seksuele vorming zoals vastgelegd in de kerndoelen?

Antwoord 6

Met de aanstaande curriculumherziening wordt duidelijker wat scholen hun leerlingen
dienen te leren. Dat geldt ook voor de kerndoelen over relationele en seksuele vorming.
Eind 2025 worden alle definitieve conceptkerndoelen opgeleverd.

Deze vormen de basis voor het vernieuwde curriculum. Naar verwachting zijn deze kerndoelen
vanaf het schooljaar 2027/2028 wettelijk verankerd en gaan scholen hiermee aan de
slag. Hoe zij deze doelen precies vertalen naar hun onderwijspraktijk, is aan hen;
scholen hebben immers autonomie en zijn experts als het gaat om hun eigen onderwijsaanpak.

Vanuit het Ministerie van VWS wordt de ondersteuning mogelijk gemaakt via thema-instituten
Rutgers en Soa Aids Nederland. Thema-instituten bieden onder meer betrouwbare informatie
aan scholen, leerkrachten, ontwikkelaars van lesmaterialen, ouders en GGD’en over
wat (wetenschappelijk gezien) werkt bij relationele en seksuele vorming. Voorbeelden
hiervan zijn seksuelevorming.nl, netwerkbijeenkomsten en het kennisdossier relationele
en seksuele vorming3.

Ook ouders worden ondersteund in en bewust gemaakt van het belang van relationele
en seksuele opvoeding. De Ministeries van OCW en VWS maken dit mogelijk via een projectsubsidie
aan Rutgers die tot en met 2025 loopt. Naast het creëren van bewustzijn over de cruciale
rol als ouder of verzorger via onder meer online campagnes, worden met dit project
handelingsperspectief, tools en vaardigheden geboden aan ouders en verzorgers.

Vraag 7

Bent u bereid om scholen actief te ondersteunen bij het omgaan met druk vanuit externe
groepen die proberen de inhoud van lesprogramma’s te beïnvloeden?

Antwoord 7

Scholen zijn eindverantwoordelijk voor de kwaliteit van het onderwijs. Zij worden
in eerste instantie ondersteund om inhoudelijk de juiste keuzes te maken in de vormgeving
van hun schooleigen curriculum en de lesprogramma’s. Dat gebeurt onder andere door
evidence-informed werken te bevorderen en de kwaliteit van leermiddelen inzichtelijk
te maken middels een kwaliteitsalliantie. Op het gebied van veiligheid kunnen scholen
bij intimidatie, calamiteiten of grensoverschrijdend gedrag voor advies of ondersteuning
terecht bij het adviespunt of calamiteitenteam van Stichting School & Veiligheid.

Tot slot is het van belang om te noemen dat ook in het onderwijs, via de wettelijke
kerndoelen, aandacht wordt versterkt voor digitale geletterdheid en burgerschap. Zo
leren we leerlingen ook vanaf jongs af aan actief en kritisch na te denken over de
informatie die zij tot zich nemen en ook communiceren.

Vraag 8

Hoe staat het met de uitvoering van de motie van het lid Becker over buitenlandse
financiering van dit soort organisaties?4

Antwoord 8

Naar aanleiding van deze motie zijn gesprekken gevoerd met de bewindspersonen van
JenV, BZ, en BZK. Tevens wordt ook op korte termijn een gesprek gevoerd met de AIVD
om dit onderwerp te agenderen. In de aankomende Emancipatienota wordt toegelicht wat
het kabinet doet om vrouwen en lhbtiq+ personen te beschermen tegen de schadelijke
narratieven, die extreem traditionele en religieuze organisaties verspreiden, die
die de positie en rechten van vrouwen en lhbtiq+ personen ondermijnen. Ook is het
Wetsvoorstel transparantie en tegengaan ondermijning door maatschappelijke organisaties
(Wtmo) momenteel in behandeling bij de Eerste Kamer.

Ter illustratie worden hieronder twee voorbeelden gegeven van het kabinet doet om
vrouwen en lhbtiq+ personen te beschermen tegen schadelijke narratieven. Ten eerste
is er de Rijksbrede strategie effectieve aanpak desinformatie. De strategie bevat
maatregelen om verspreiders en de verspreiding van desinformatie aan te pakken. Als
onderdeel van deze strategie versterkt het Ministerie van OCW de mediawijsheid in
de samenleving en het onderwijs, zodat burgers en leerlingen de betrouwbaarheid van
informatie kunnen inschatten.

Daarnaast worden twee maatschappelijke organisaties ondersteund, COC en Rutgers, bij
deskundigheidsbevordering en een toolkit met interventies en instrumenten die de veiligheid
en weerbaarheid van maatschappelijke organisaties en hun werknemers en vrijwilligers
vergroten.

Vraag 9

Bent u bekend met de bevindingen van het Reformatorisch Dagblad uit 2023 dat Civitas
Christiana haar donateurs misleidt en mogelijk adresgegevens verzamelt zonder daadwerkelijke
intentie om petities in te dienen?5

Antwoord 9

Het Ministerie van OCW heeft kennisgenomen van deze bevindingen.

Vraag 10

Welke waarborgen zijn er op dit moment om te voorkomen dat buitenlandse actoren invloed
uitoefenen op ons onderwijs en acht u deze waarborgen voldoende?

Antwoord 10

In het regulier primair en voortgezet onderwijs zijn geen signalen bekend van buitenlandse
inmenging. In het informeel onderwijs zijn deze signalen er wel. De mogelijkheden
om deze signalen te onderzoeken en indien nodig in te grijpen, acht het kabinet onvoldoende.
Daarom wordt gewerkt aan het wetsvoorstel toezicht op informeel onderwijs. In het
hoger onderwijs wordt buitenlandse inmenging tegengegaan met onder andere de aanpak
Kennisveiligheid.

Vraag 11

Welke instrumenten hebben schoolleiders en docenten tot hun beschikking wanneer ze
geconfronteerd worden met intimiderende campagnes?

Antwoord 11

Zie het antwoord op vraag 4, 5 en 7.

Mochten er zich op school incidenten, calamiteiten, intimidatie, agressie of grensoverschrijdend
gedrag voordoen, dan kunnen scholen voor advies of ondersteuning terecht bij het adviespunt
of calamiteitenteam van Stichting School & Veiligheid.

Vraag 12

Bent u bereid met zowel de scholen als Rutgers in overleg te treden over wat zij nodig
hebben om in vrijheid hun werk goed te kunnen blijven doen?

Antwoord 12

Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) verstrekt instellingssubsidie
aan expertisecentrum Rutgers en is daarmee hoofdverantwoordelijke in het contact met
hen. Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap staat in nauw contact met
het Ministerie van VWS over relationele en seksuele vorming en actualiteiten die spelen
op dit dossier. Samen met het Ministerie van VWS wordt continu bezien of aanvullende
actie nodig is om scholen en hema-instituten te ondersteunen in hun (wettelijke) taken