Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Wijen-Nass over het bericht ‘XR kondigt aanvallen met boterzuur aan, gemeente Eindhoven laat het begaan; geeft ondernemers tips over ventilatie en EHBO’

Antwoord van Minister Van Weel (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 11 april 2025).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «XR kondigt aanvallen met boterzuur aan, gemeente Eindhoven
laat het begaan; geeft ondernemers tips over ventilatie en EHBO»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Hoe kijkt u aan tegen de actie van Extinction Rebellion om boterzuur te gebruiken
bij een klimaatactie in Eindhoven?

Antwoord 2

In algemene zin keur ik dergelijke acties ten zeerste af, dat geldt dus ook voor deze
actie. Ik vind het verwerpelijk om ondernemers, winkelend publiek en aanwezige politiemedewerkers
opzettelijk te confronteren met een chemische stof om een overtuiging over te brengen.
Dit is geen passende manier om een punt te maken, zeker niet nadat eerder bij een
vergelijkbare actie mensen onwel zijn geworden. Het is ook geen onderwerp om grappen
over te maken. Dat vind ik misplaatst.

Vraag 3

Wat vindt u ervan dat het lokaal gezag zegt niet in te grijpen, omdat zij stellen
dat dit onder het demonstratierecht valt?

Antwoord 3

Het waar mogelijk faciliteren van een demonstratie en de beoordeling wat wel en niet
nodig en mogelijk is aan (preventieve) maatregelen is aan de burgemeester. Hierover
vindt afstemming plaats in de lokale driehoek. Het is een lokale aangelegenheid en
de burgemeester legt daarover verantwoording af aan de gemeenteraad. Het is dan ook
niet aan mij om in deze beoordeling te treden of om daarop vooruit te lopen.

In algemene zin vind ik dat demonstreren moet gebeuren binnen de grenzen van de wet.
Geweld gebruiken of intimidatie hoort daar niet bij, dus ook het gebruik van boterzuur
niet. Het jaagt mensen angst aan en tast het gevoel van veiligheid aan. Ik sta dan
ook achter burgemeesters die maatregelen treffen om de gezondheid van mensen te beschermen,
bijvoorbeeld door voorwaarden te stellen aan deze demonstraties met boterzuur.

Vraag 4

Deelt u de ernstige zorgen over de veiligheid en gezondheid van politie en burgers,
omdat boterzuur een chemische stof is die bij inademing ernstige gezondheidsklachten
kan veroorzaken, zoals misselijkheid en irritatie aan de neus, keel en longen? Hoe
gaat u ervoor zorgen dat politieagenten en burgers geen gevaar lopen?

Antwoord 4

Het gebruik van een chemische stof om een punt te maken keur ik ten zeerste af, zeker
omdat is gebleken dat bij eerdere vergelijkbare acties mensen onwel zijn geworden.
Maak je punt zonder anderen in gevaar te brengen.

Politiemedewerkers, hulpverleners en andere personen met een publieke taak staan altijd
voor Nederland klaar om iedereen veilig te houden. Zij moeten veilig hun werk kunnen
doen, zonder dat zij te maken krijgen met agressie en geweld in welke vorm dan ook.
Acties en een manier van actievoeren waarbij politiemedewerkers en burgers in gevaar
komen mag nooit normaal worden.

Vraag 5

Bent u van plan om (juridische) stappen te ondernemen om op deze manier de veiligheid
en volksgezondheid te beschermen van burgers en politieagenten?

Antwoord 5

Het waar mogelijk faciliteren van een demonstratie en de beoordeling wat wel en niet
nodig en mogelijk is aan (preventieve) maatregelen is aan de burgemeester. Hierover
vindt afstemming plaats in de lokale driehoek. Het is een lokale aangelegenheid en
de burgemeester legt daarover verantwoording af aan de gemeenteraad. Het is dan ook
niet aan mij om in deze beoordeling te treden of om daarop vooruit te lopen. Daarnaast
is het aan het Openbaar Ministerie en uiteindelijk de rechter om te bepalen of er
in een bepaald geval sprake is van een strafbaar feit.

In algemene zin vind ik dat demonstreren moet gebeuren binnen de grenzen van de wet.
Geweld gebruiken of intimidatie hoort daar niet bij, dus ook het gebruik van boterzuur
niet. Het jaagt mensen angst aan en tast de openbare veiligheid aan. Ik sta dan ook
achter burgemeesters die maatregelen treffen om de gezondheid van mensen te beschermen,
bijvoorbeeld door voorwaarden te stellen aan deze demonstraties met boterzuur.

Vraag 6, 7, 8 en 9

Deelt u de mening dat wanneer er aangekondigd wordt boterzuur te gebruiken, de organisatie
voldoet aan de definitie van terrorisme, zoals in het Wetboek van Strafrecht wordt
gehanteerd, namelijk «opzettelijke handelingen die een land of internationale organisatie
ernstig kan schaden, wanneer zij worden gepleegd met als doel: een bevolking ernstig
angst aanjagen.»?

Deelt u de mening dat wanneer er aangekondigd wordt boterzuur te gebruiken, de organisatie
voldoet aan de definitie van een criminele organisatie?

Deelt u de mening dat Extinction Rebellion aan de definities van een terroristische-
en criminele organisatie voldoet? Zo nee, waarom niet?

Bent u van plan om Extinction Rebellion te betitelen als terroristische- of criminele
organisatie, zodat deze organisatie verboden kan worden? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6, 7, 8 en 9

In het Wetboek van Strafrecht is geen definitie opgenomen van het begrip «terrorisme».
Wel is bepaald welke misdrijven kunnen worden aangemerkt als terroristische misdrijven.
Daarbij gaat het – kort samengevat – om misdrijven die zijn gepleegd met een terroristisch
oogmerk.

Boterzuur is een stof die ook wordt gebruikt in bijvoorbeeld de tuinbouw. De beoordeling
of het specifieke gebruik van een bepaalde stof in een bepaalde context strafbaar
is, is aan de rechter. Zoals hierboven ook aangegeven vind ik het verwerpelijk om
chemische stoffen te gebruiken bij protesten of demonstraties, omdat anderen erdoor
in gevaar kunnen worden gebracht.

Het is niet aan het kabinet maar aan het Openbaar Ministerie en uiteindelijk de rechter
om te bepalen of er in bepaald geval sprake is van een terroristisch misdrijf of een
criminele organisatie. Daarnaast is het tevens aan het Openbaar Ministerie om te bezien
of er redenen zijn waarom een organisatie verboden moet worden, en zo ja, om aan de
rechtbank een verzoek te doen om deze organisatie te verbieden en te ontbinden.

Vraag 10

De BBB-fractie is van mening dat de radicalisering van Extinction Rebellion, meer
en meer een patroon wordt die in lijn ligt met de extreemlinkse actiegroep RaRa, die
in de jaren 80 en 90, bomaanslagen pleegde in naam van het activisme, deelt u deze
mening en kunt u uitleggen hoe u hiernaar kijkt?

Antwoord 10

De Revolutionaire Anti-Racistische Actiegroep (RaRa) werd door de Binnenlandse Veiligheidsdienst
(BVD) gezien als een Nederlandse terroristische organisatie. De groepering werd verantwoordelijk
gehouden voor verschillende gewelddadige acties, zoals aanslagen en sabotage, waaronder
het plaatsen van explosieven. De gepleegde acties van Extinction Rebellion komen niet
overeen met het voorgenoemde.

Vraag 11

Kunt u deze vragen met spoed beantwoorden, voor morgen 11 april 2025?

Antwoord 11

Ik heb de vragen zo snel mogelijk beantwoord.