Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Teunissen, Hirsch, Van der Lee en Koekkoek over de exportkredietverzekering voor het LNG-project in Mozambique

Antwoord van Minister Heinen (Financiën), mede namens Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp
(ontvangen 24 september 2024).

Vraag 1

Bent u bekend met de beantwoording van onze schriftelijke vragen over de exportkredietverzekering
voor het LNG-project in Mozambique door uw voorganger, waarvan het antwoord ontvangen
is op 1 juli jl.?

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Kunt u in detail uitleggen hoe het herbeoordelingsproces eruitziet vanaf de start
van de herbeoordeling tot eventuele goed- of afkeuring? Welke overwegingen spelen
momenteel voor de ministeries om het project opnieuw goed- of niet goed te keuren?

Antwoord 2

Zoals mijn voorganger heeft aangegeven in zijn brief van 15 december 2023 zullen ekv-uitvoerder
Atradius Dutch State Business (ADSB) en de Ministeries van Buitenlandse Zaken en Financiën
het project opnieuw integraal beoordelen, waaronder op het gebied van veiligheid,
maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo) en compliance.1 ADSB toetst of het project voldoet aan nationale en internationale standaarden.2 Hiervoor maakt ADSB gebruik van de analyses en adviezen van de onafhankelijke consultants
die werken in opdracht van de betrokken internationale exportkredietverzekeraars (ECA’s)
en financiers. Daarnaast betrekt ADSB inzichten van de ambassade en ngo’s. Als onderdeel
van de herbeoordeling heeft ADSB in februari jl. de projectlocatie bezocht.

Daarnaast zijn de aanbevelingen van het Proximities rapport integraal opgevolgd. Dat
betekent dat deze aanbevelingen volledig onderdeel zijn van de herbeoordeling. Zo
heeft ADSB een eigen veiligheidsconsultant ingeschakeld om de onafhankelijke informatiepositie
te versterken. Zie voorts ook het antwoord op vraag 23.

Op grond van dit onderzoek adviseert ADSB de ministeries die vervolgens een besluit
nemen.

Vraag 3

Hoe luidt het eerste advies dat Atradius heeft gegeven op 15 maart jl als startpunt
voor de beoordeling door de ministeries? Is er sinds het advies extra onderzoek gedaan
door Atradius of de ministeries?

Antwoord 3

Het herbeoordelingsproces is nog niet afgerond. Zolang het beoordelingsproces loopt,
kan ik geen uitspraken doen over de inhoud daarvan om zo een zorgvuldig proces te
borgen. Zowel ADSB als de betrokken ministeries blijven de ontwikkelingen in Mozambique
volgen.

Zodra een besluit genomen is, zal ik uw Kamer hierover informeren. In de tussentijd
zal ik uw Kamer zo goed mogelijk, binnen de kaders van wat juridisch mogelijk is,
blijven informeren over het project en de lopende herbeoordeling.

Vraag 4

Wanneer verwacht u een definitief besluit over de verstrekking van de exportkredietverzekering
te nemen?

Antwoord 4

Het valt op dit moment niet te zeggen wanneer een besluit wordt genomen. Gelet op
de complexiteit van het project hecht ik er aan om een zorgvuldig besluitvormingsproces
te doorlopen, waarbij aspecten op het gebied van veiligheid, maatschappelijk verantwoord
ondernemen (mvo), compliance en financiële aangelegenheden grondig worden beoordeeld.
Zoals aangegeven bij het antwoord op vraag 3 zal ik uw Kamer zo goed mogelijk, binnen
de kaders van wat juridisch mogelijk is, blijven informeren over het project en de
lopende herbeoordeling.

Vraag 5

Naar welke externe onafhankelijke bronnen refereert u bij het antwoord op vraag 15,
die Atradius helpen bij het vormen van een oordeel over de veiligheidssituatie rondom
het project? Kunt u de namen van de organisaties specifiek benoemen? Hoe komen die
organisaties aan hun informatie?

Antwoord 5

ADSB heeft samen met de andere betrokken exportkredietverzekeraars de beschikking
over een onafhankelijke veiligheidsconsultant (ADIT) die periodiek rapporteert over
de veiligheidssituatie. Daarnaast heeft ADSB ondersteuning gehad van Clingendael bij
het beoordelen van de veiligheidsinformatie en de rapporten van deze onafhankelijke
veiligheidsconsultant ADIT.

Zowel de onafhankelijke veiligheidsadviseur als Clingendael zijn experts op het gebied
van veiligheidsrisico’s. Zij beschikken over eigen expertise en over een uitgebreid
partnernetwerk. Clingendael heeft, in aanvulling op haar eigen expertise, gebruik
gemaakt van lokale bronnen en heeft haar lokale netwerk ingeschakeld. Voorts maakt
ADSB gebruik van de diensten van de Nederlandse ambassade in Mozambique. Deze ambassade
heeft een breed netwerk van lokale stakeholders, zoals partijen uit het maatschappelijk
middenveld en internationale organisaties (waaronder VN-organisaties), onafhankelijke
onderzoeksinstituten, nieuwszenders en journalisten, de private sector en verscheidene
ngo’s. ADSB spreekt zelf ook geregeld met (lokale) ngo’s over het project.

Vraag 6

Wordt er in de beoordeling door Atradius ook aandacht besteed aan het feit dat Total
trainingen en uitrusting voor Mozambikaanse militairen heeft gefinancierd en daardoor
betrokken is in het conflict? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

Zoals aangegeven in het antwoord op vraag 3, is het herbeoordelingsproces nog niet
afgerond. Zolang het beoordelingsproces loopt, kan ik geen uitspraken doen over de
details daarvan. Wel kan ik bevestigen dat ADSB in haar risicobeoordeling ingaat op
de VPSHR trainingen die worden gevolgd door de Mozambikaanse strijdkrachten en het
beveiligingspersoneel van de projectlocatie. Total, de projecteigenaar, geeft deze
trainingen. VPSHR staat voor «Voluntary Principles on Security and Human Rights». Deze principes zijn opgesteld door een internationaal platform van overheden, bedrijven
en ngo’s. Deze principes fungeren als een gedragscode op het gebied van veiligheid
en mensenrechten in de context van de uitvoering van industriële en infrastructurele
projecten wereldwijd. Het doel van de trainingen is om de kennis en het bewustzijn
van de militairen en beveiligers op dit thema te vergroten opdat de schending van
rechten van de lokale burgerbevolking (zoveel mogelijk) wordt voorkomen.

ADSB maakt in de risicobeoordeling geen melding van het financieren van uitrustingen
door Total. ADSB is hier ook niet mee bekend.

Vraag 7

Hoe verifieert u dat de militairen in de regio primair optreden om burgers te beschermen
en met respect voor mensenrechten in plaats van om het project van Total te beschermen?

Antwoord 7

Zoals onder meer aangegeven bij het antwoord op vraag 5, raadplegen ADSB en de ministeries
een breed scala aan informatiebronnen. In aanvulling op de informatiebronnen die worden
genoemd in het antwoord op vraag 5, brieft de leiding van de EU Trainingsmissie (EUTM)
met regelmaat ook een groep EU- lidstaten over hun bevindingen in Mozambique. EUTM
ondersteunt de Mozambikaanse strijdkrachten in het beheersen van de situatie in Cabo
Delgado in overeenstemming met de mensenrechtenwetgeving en het internationale humanitaire
recht.

Vraag 8

Hoe zijn de veiligheidsprotocollen van Total verbeterd ten opzichte van 2021 ten tijde
van de Palma Attacks?

Antwoord 8

De toetsing van veiligheidsaspecten, waaronder de veiligheidsprotocollen van projecteigenaar
Total, vormen een integraal onderdeel van de herbeoordeling van zowel de projecteigenaar
Total als die van ADSB en de Nederlandse staat. Total heeft op verschillende terreinen
nieuwe veiligheidsprotocollen ingesteld. Concrete informatie daarover kan ik omwille
van veiligheidsredenen niet openbaar delen.

Vraag 9

Wat zou er gebeuren met de Nederlandse steun aan het project indien de Franse autoriteiten
besluiten Total te vervolgen voor dood door schuld vanwege hun optreden tijdens de
Palma Attacks van 2021?

Antwoord 9

In de herbeoordeling wordt alle beschikbare informatie gewogen. Het kabinet beschikt
niet over de inhoudelijke informatie uit het Franse vooronderzoek. Het Franse OM moet
dit onderzoek in alle onafhankelijkheid kunnen afronden. Daarbij past niet dat de
Nederlandse staat al vooruitloopt op mogelijke uitkomsten daarvan.

Vraag 10

Kunt u de meest recente informatie delen die de Nederlandse ambassade in Mozambique
heeft gegeven over de veiligheidssituatie in het projectgebied?

Antwoord 10

De ambassade meldt een afname van het aantal geweldsincidenten tussen strijdgroepen
en het leger, en geeft aan dat er geen specifieke dreigingen zijn gericht op het project.
Het valt op dit moment echter niet uit te sluiten dat dit in de toekomst zal veranderen.
Het reisadvies voor de regio Cabo Delgado, waar het project plaatsvindt, blijft ook
onverminderd rood.

Daarnaast heeft de Nederlandse Mensenrechtenambassadeur tijdens een bezoek aan Mozambique
van 26 mei tot en met 30 mei jl. opgemerkt dat de mensenrechtenwetgeving kwalitatief
goed is en dat het land meerdere relevante verdragen heeft geratificeerd. De implementatie
en handhaving daarvan door de autoriteiten laat evenwel te wensen over, wat in Cabo
Delgado in het bijzonder de mensenrechten- en humanitaire situatie van vrouwen en
meisjes parten speelt. De Mensenrechtenambassadeur bezocht in Cabo Delgado Pemba en
Metuge en niet het LNG-projectgebied.

Op dit moment is het beoordelingsproces nog niet afgerond. ADSB, de ambassade en de
betrokken ministeries blijven daarom alert op de (veiligheids)situatie en ontwikkelingen
op dit gebied worden kritisch getoetst.

Vraag 11 en 12

Naar welke belangengroepen wordt gerefereerd in antwoord 5 als u zegt dat Atradius
betrouwbare informatie heeft verzameld van belangengroepen in Mozambique?

Kunt u een lijst maken van bijeenkomsten met lokale vertegenwoordigers in Mozambique
om hun perspectief te krijgen op de huidige situatie? Kunt u voor elk van die bijeenkomsten
ook aangeven of vertegenwoordigers van Atradius aanwezig waren en of vertegenwoordigers
van Total aanwezig waren?

Antwoord 11 en 12

Voor de herbeoordeling maakt ADSB gebruik van onafhankelijke partijen. ADSB heeft
samen met de andere betrokken exportkredietverzekeraars de beschikking over een onafhankelijke
veiligheidsconsultant (ADIT) die periodiek rapporteert over de veiligheidssituatie.
Daarnaast heeft ADSB ondersteuning gehad van Clingendael bij het beoordelen van de
veiligheidsinformatie en de rapporten van de onafhankelijke veiligheidsconsultant
ADIT. Zowel de onafhankelijke veiligheidsadviseur als Clingendael zijn experts op
het gebied van veiligheidsrisico’s. Zij beschikken over eigen expertise en over een
uitgebreid partnernetwerk. Clingendael heeft, in aanvulling op haar eigen expertise,
gebruik gemaakt van lokale bronnen en heeft haar lokale netwerk ingeschakeld.

ADSB spreekt ook zelf met lokale partijen, waaronder het zogenoemde Palma Platform.
Hierin zijn lokale belangengroepen en ngo’s verenigd. Ook de Nederlandse ambassade
spreekt met lokale partijen en ADSB heeft vervolgens weer regelmatig contact met de
ambassade. De ambassade heeft geregeld contact met verschillende lokale ngo’s die
onder meer actief zijn in het projectgebied. Ook heeft de ambassade contact met andere
relevante instanties die opereren in het projectgebied, zoals bedrijven. ADSB wordt
eveneens regelmatig door ngo’s Both Ends en Milieudefensie op de hoogte gehouden van
de geluiden die zij uit het veld krijgen via hun partners. Dit gaat via bijeenkomsten
en schriftelijke communicatie.

Daarnaast onderzoekt ADSB of de projecteigenaar goede stakeholder engagement uitvoert,
conform internationale IFC Performance maatstaven (IFC staat voor International Finance
Corporation, onderdeel van de Wereldbank groep). De projecteigenaar heeft regelmatig
op diverse manieren contact met lokale vertegenwoordigers. ADSB is in februari jl.
ook zelf op bezoek gegaan bij het project. Tijdens dit bezoek heeft ADSB met Total
twee projectbijeenkomsten bijgewoond met lokale vertegenwoordigers. Onder deze vertegenwoordigers
vanuit het maatschappelijk middenveld waren zowel voor- als tegenstanders van het
project.

Vraag 13

Heeft Atradius DSB buiten de genoemde bijeenkomsten ook contact onderhouden met deze
organisaties? Zijn lokale organisaties geconsulteerd volgens internationale normen
voor gedegen consultatie? Zo ja, kunt u vertellen op welke manier deze zijn toegepast?

Antwoord 13

Zoals aangegeven bij het antwoord op vragen 11 en 12 heeft ADSB buiten de genoemde
bijeenkomsten ook contacten met lokale organisaties, hetzij direct, hetzij indirect
via bijvoorbeeld de lokale ambassade. ADSB toetst daarnaast of het stakeholder management van de projecteigenaar conform de IFC Performance Standards wordt uitgevoerd. Een
consultant, die onafhankelijk van de projecteigenaar werkt, is onder meer ingehuurd
om dit (ter plekke) te beoordelen. De uitkomsten daarvan waren positief.

Vraag 14

Heeft u kennisgenomen van de verklaring van Bothends en Milieudefensie3 waarin zij stellen dat er slechts één bijeenkomst is geweest tussen Atradius en maatschappelijke
organisaties in Palma? Wat vindt u van het feit dat Total tijdens deze bijeenkomst
aanwezig was en bovendien zorgde voor de vertaling? Hoe moeten maatschappelijke organisaties
volgens u onbelemmerd hun zorgen over het project van Total uiten in deze samenstelling?

Antwoord 14

Die verklaring is bekend. Zoals aangegeven bij het antwoord op vragen 11 en 12 zijn
er in februari van dit jaar twee bijeenkomsten geweest met lokale vertegenwoordigers.
Hierbij werd ADSB vergezeld door een onafhankelijke partij die de lokale taal machtig
was en de vertaling kon controleren. Onder de lokale vertegenwoordigers waren zowel
voor- als tegenstanders van het project.

Vraag 15

Wat vindt u van het feit dat maatschappelijke organisaties uit Palma verder aangeven
dat zij pas heel kort van tevoren uitgenodigd werden voor deze bijeenkomst, er geen
agenda gedeeld was, voor de meesten onduidelijk was met wie de bijeenkomst überhaupt
was en vragen van de organisaties niet werden beantwoord? Geeft dit voor u het idee
dat hun inbreng serieus werd genomen? Zo ja, waarop baseert u dit?

Antwoord 15

Er was volgens ADSB een grote opkomst bij beide bijeenkomsten. Aan het begin van de
bijeenkomst is duidelijk uitgelegd wie de deelnemers waren en is het doel van de bijeenkomst
uitgelegd. Bij één van de bijeenkomsten was er vanwege de grote inbreng van de lokale
partijen geen gelegenheid om op alle vragen te beantwoorden. ADSB heeft het project
verzocht dat na afloop alsnog te doen. Tijdens de andere bijeenkomst was er voldoende
tijd voor vragen en de beantwoording daarvan. Zowel de internationale deelnemers als
de lokale vertegenwoordigers hebben vragen kunnen stellen en antwoorden gekregen.
Onder deze vertegenwoordigers waren zowel voor- als tegenstanders van het project.
ADSB heeft alle input van de lokale vertegenwoordigers genoteerd en meegenomen in
de herbeoordeling.

Vraag 16

Erkent u dat het zorgwekkend is dat Total de partij was die de informatie moest aanleveren
na twijfels over de veiligheidssituatie, terwijl zij een duidelijk commercieel belang
hebben bij goedkeuring?

Antwoord 16

Nee. Het is aan Total, als projecteigenaar, om bepaalde veiligheidsmaatregelen te
nemen. Het is daarom logisch dat Total als een van de betrokken partijen informatie
aanlevert.

Vraag 17

Is het gebruikelijk dat een bedrijf wat zelf geen verzekeringsaanvraag heeft ingediend,
maar wel grote commerciele belangen heeft bij de toekenning ervan, rechtstreeks contact
heeft met Atradius kort voor de deadline om erop aan te dringen dat er spoedig een
besluit wordt genomen zoals uw voorganger beschrijft in het antwoord op vraag 19?
Zo ja, hoe wenselijk vindt u dit?

Antwoord 17

Rechtstreeks contact tussen een projecteigenaar (in dit geval Total) en de kredietverzekeraar,
voorafgaand aan de totstandkoming van de financiering en de afgifte van de verzekering,
is gebruikelijk en ook noodzakelijk om de benodigde informatie te verkrijgen.

Vraag 18

Werd Total tijdens het lopende herbeoordelingsproces ook door Atradius of door de
ministeries om input gevraagd? Zo ja, hoe luidt deze input?

Antwoord 18

Ja, zie ook het antwoord op vraag 17. ADSB onderhoudt frequent contact met het project.
Het project (in het bijzonder projecteigenaar Total) is een essentiële bron van informatie.
Rechtstreeks contact met het project is onontbeerlijk voor de beoordeling van de projectrisico’s
en voor de onderhandeling over de voorwaarden van de projectfinanciering. De door
Total verstrekte informatie betreft onder meer de technische, contractuele, commerciële,
financiële, mvo- en veiligheidsaspecten van het project.

Vraag 19

Kunt u bevestigen dat voldoen aan de IFC Performance Standards wel een voorwaarde
om de polis opnieuw te activeren?

Antwoord 19

Ja.

Vraag 20

Gegeven de woorden van uw voorganger dat de situatie zich begin 2021 anders heeft
ontwikkeld dan uw voorganger had voorzien en met de kennis van nu dit project waarschijnlijk
niet zou zijn verzekerd, waarom heeft u nu wel het vertrouwen dat Atradius deze inschatting
beter maakt bij de herbeoordeling?

Antwoord 20

Alle aanbevelingen van het Proximities rapport zijn opgevolgd. Dat betekent onder
meer het volgende:

– Er is een werkinstructie veiligheid opgesteld voor de beoordeling van verzekeringsaanvragen
die een veiligheidsvraagstuk kennen.

– Zowel ADSB als de ministeries maken gebruik van (lokale) onafhankelijke informatiebronnen,
zoals de ambassade en (lokale) ngo’s en toetst de verkregen informatie vanuit het
project ook aan de verkregen informatie van deze (lokale) organisaties.

– ADSB heeft een eigen onafhankelijke veiligheidsconsultant ingehuurd (Clingendael),
die ADSB helpt bij de beoordeling van de rapportages van ADIT, de veiligheidsadviseur
van de betrokken ECA’s en financiers. ADIT opereert op haar beurt weer onafhankelijk
van het project.

– Er wordt bij de beoordeling aandacht besteed aan de grondoorzaken van het conflict
en de impact van het project op de veiligheidssituatie in de regio.

Ik heb vertrouwen dat ADSB de Staat op deze manier van een compleet en goed geïnformeerd
advies kan voorzien.

Vraag 21

Wanneer is de laatste keer dat onderzoekers van Clingendael in het projectgebied zijn
geweest? Hoe komen zij aan inzichten in de meest recente veiligheidssituatie in het
gebied als een veldbezoek geen onderdeel uitmaakte van de opdracht die hen gegeven
is? Welke aanbevelingen heeft Clingendael gedaan aan Atradius?

Antwoord 21

Clingendael heeft, in aanvulling op haar eigen expertise, gebruik gemaakt van lokale
bronnen en heeft haar lokale netwerk ingeschakeld bij de uitvoering van de opdracht.

Zoals aangegeven bij het antwoord op vraag 4 is het herbeoordelingsproces nog niet
afgerond. Zolang het beoordelingsproces loopt, kan ik in de openbaarheid geen uitspraken
doen over de inhoud hiervan.

Vraag 22

Bent u het ermee eens dat er een verhoogd risico is dat er in de toekomst geweld in
het project gebied zal plaatsvinden? Ziet u ook risico’s dat door een nadruk op de
bescherming van het project-gebied, de rest van de regio juist minder bescherming
heeft en dat het mogelijk is dat daardoor het geweld juist op andere plekken kan plaatsvinden?
Kunt u uw analyse hiervan toelichten?

Antwoord 22

Op basis van de beschikbare informatie ontstaat niet het beeld dat op dit moment sprake
is van een specifieke dreiging gericht op het project. ADSB, de ambassade en de betrokken
ministeries blijven alert op de veiligheidssituatie en ontwikkelingen op dit gebied
worden kritisch getoetst.

Het herstellen van de veiligheid en stabiliteit in de regio Cabo Delgado is in de
eerste plaats de verantwoordelijkheid van de Mozambikaanse overheid. De situatie rond
het projectgebied kan niet los gezien worden van de veiligheidscontext van de regio.
De inzet van de Mozambikaanse overheid richt zich daarom op de gehele provincie Cabo
Delgado. De overheid acht militaire aanwezigheid, ook van omliggende landen, van belang
voor het herstellen en handhaven van de stabiliteit en veiligheid. Recentelijk rondde
de regionale troepenmacht SAMIM haar aanwezigheid in Cabo Delgado af. Inmiddels heeft
Rwanda extra militairen en politie gestuurd en zijn er afspraken met Tanzania over
grensbewaking. De militaire missie van de EU wordt per 1 september a.s. voor twee
jaar verlengd onder de noemer EU Military Assistance Mission. Voor stabiliteit en
veiligheid op de lange termijn is het ook belangrijk de grondoorzaken van de instabiliteit
aan te pakken. Hiervoor is economische ontwikkeling van de provincie en de toegang
voor de bewoners tot publieke diensten (zoals gezondheidszorg, onderwijs, water en
energie) vereist.

Vraag 23

Herinnert u zich het antwoord van 1 juli 2024 dat het kabinet de aanbevelingen van
het Proximities rapport integraal heeft overgenomen en geïmplementeerd in het beoordelingsproces?
Kunt u concreet aangeven welke veranderingen er in de procedure van Atradius hebben
plaatsgevonden na de aanbevelingen in het Proximities rapport?

Antwoord 23

Zoals eerder aangegeven zijn alle aanbevelingen uit het Proximities-rapport opgevolgd.
Dat betekent concreet onder meer het volgende:

– Er is een werkinstructie veiligheid opgesteld voor de beoordeling van verzekeringsaanvragen
die een veiligheidsvraagstuk kennen.

– Zowel ADSB als de ministeries maken gebruik van (lokale) onafhankelijke informatiebronnen,
zoals de ambassade en (lokale) ngo’s en toetst de verkregen informatie vanuit het
project ook aan de verkregen informatie van deze (lokale) organisaties.

– ADSB heeft een eigen onafhankelijke veiligheidsconsultant ingehuurd (Clingendael),
die ADSB helpt bij de beoordeling van de rapportages van ADIT, de veiligheidsadviseur
van de betrokken ECA’s en financiers. ADIT opereert op haart beurt weer onafhankelijk
van het project.

– Er wordt bij de beoordeling aandacht besteed aan de grondoorzaken van het conflict
en de impact van het project op de veiligheidssituatie in de regio.

Vraag 24

Gegeven het antwoord van uw voorganger op vraag 17 dat er al op 24 maart signalen
waren dat er een gewelddadig incident begon in Palma, waarom is er destijds niet gewacht
met het activeren van de polis totdat er meer duidelijkheid was over de situatie?

Antwoord 24

Het besluit om een dekkingstoezegging uit te reiken is in juni 2020 genomen. Met een
dekkingstoezegging gaat de Staat een juridische verplichting aan om een verzekeringspolis
te verstrekken wanneer onderliggende exportcontracten en/of leningsovereenkomsten
definitief worden en er aan de voorwaarden van de dekkingstoezegging voldaan is. Dat
was op 24 maart 2021 het geval, waardoor een juridische verplichting ontstond om de
dekkingstoezegging om te zetten naar een polis. Zoals aangegeven door mijn voorganger
op eerdere Kamervragen hierover, werden de omvang en gevolgen van de aanval pas na
het weekend van 27 maart 2021 duidelijk.

Vraag 25

Is er een onafhankelijke toezichthouder die zorg draagt voor de deugdelijke uitvoering
door Atradius van de beoordeling van aanvragen voor exportkredietverzekeringen? Zo
nee, hoe ziet u de rol van de Kamer hierin?

Antwoord 25

In de uitvoering van de ekv zijn verschillende controlemechanismen ingebouwd. Zo heeft
ADSB een intern Risk Comitéen worden grote of risicovolle transacties altijd voorgelegd aan de Ministeries van
Financiën en Buitenlandse Zaken. ADSB voert de ekv-faciliteit uit in naam en voor
rekening van de Nederlandse staat. De uitvoering is daarmee onderdeel van de reguliere
begroting- en verantwoordingscyclus en onderdeel van zowel interne- als externe controles
door o.a. de Audit Dienst Rijk. Recentelijk is de gehele ekv-faciliteit nog geëvalueerd
in de beleidsdoorlichting van artikel 5 van de Financiën begroting.4

Verzekeringsaanvragen dienen te voldoen aan de vooraf vastgestelde beleidskaders,
deze zijn onder andere gebaseerd op internationale wet- en regelgeving (waaronder
OESO-regelgeving, zoals de Arrangement en Common Approaches). Zo worden aanvragen
onder meer getoetst conform het mvo-beleidskader. Wanneer een ekv-aanvraag niet aan
de vooraf vastgestelde acceptatiecriteria voldoet, of dit onvoldoende kan onderbouwen,
zal deze worden afgewezen. Het beleid voor de ekv wordt daarnaast op specifieke onderdelen
regelmatig geëvalueerd door externe, onafhankelijke partijen. Recente evaluaties,
waaronder de mvo-beleidsevaluatie uit 2021, onderschrijven dat het mvo-beleid kort
gezegd goed functioneert.

Tenslotte informeert het kabinet de Kamer nader over de uitvoering middels brieven,
waaronder de jaarlijkse ekv-monitor, de beantwoording van Kamervragen en tijdens debatten.
Het kabinet is van mening dat er voldoende controlemechanismen zijn om toe te zien
op een ordentelijke uitvoering van de ekv conform de vastgestelde kaders.

Vraag 26

Bent u, in tegenstelling tot uw voorganger (zie vraagnummer 2023Z18548), bereid de aangenomen motie Thijssen wel uit te voeren en de beslissing over het
verstrekken van een exportkredietverzekering voor het LNG-project van Total in Mozambique
uit te stellen tot de uitkomsten van het herbeoordelingsproces duidelijk zijn en zijn
besproken in de Kamer? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 26

Het kabinet wenst vast te houden aan de gangbare procedure waarbij het achteraf parlementaire
verantwoording aflegt over uitvoering van de ekv ten einde de voorspelbaarheid en
rechtszekerheid voor de gebruikers en overige stakeholders te borgen. Wel zal het
kabinet de Kamer, binnen de geldende juridische randvoorwaarden, blijven informeren
over het project en de lopende herbeoordeling.

Vraag 27

Erkent u dat er verschillende Woo-verzoeken zijn gedaan waarbij het u niet lukt uw
ministerie aan de afgesproken tijdslijnen te houden doordat er bedrijfsgevoelige informatie
is opgevraagd? Erkent u ook dat dit de overheid geld kost aan boetes? Erkent u dat
dit onwenselijk is?

Antwoord 27

Diverse partijen hebben Woo-verzoeken ingediend over het verstrekken van een exportkredietverzekering
voor het LNG-project in Mozambique. Door de omvang en complexiteit van de verzoeken
zijn de voorgeschreven termijnen niet haalbaar gebleken en was er meer tijd nodig
voor de gedegen en correcte verwerking van deze Woo-verzoeken. De complexiteit zit
met name in de hoeveelheid te betrekken (internationale) partijen die om een zienswijze
moeten worden gevraagd. De reactie van deze partijen moet vervolgens juridisch getoetst
worden.

Er zijn dwangsommen verbeurd doordat de termijnen niet zijn gehaald. Het ministerie
streeft naar een verantwoordelijke en zo tijdig mogelijke behandeling van alle Woo-verzoeken.
Het verbeuren van dwangsommen vind ik daarom uiteraard onwenselijk. De verantwoordelijke
ministeries en het kabinet blijven inzetten op spoedige afronding van deze verzoeken.

Vraag 28

Kunt u deze vragen individueel en binnen de gestelde termijn beantwoorden?

Antwoord 28

Door de benodigde afstemming met betrokken partijen is dat niet gelukt.