Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Tielen over het bericht ‘Experts waarschuwen voor levensgevaarlijke afslankthee: ‘Je speelt echt met je gezondheid’

Antwoord van Staatssecretaris Karremans (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen
20 september 2024).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Experts waarschuwen voor levensgevaarlijke afslankthee:
«Je speelt echt met je gezondheid»»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Is bij u bekend of er andere voedingsproducten met sibutramine worden aangeboden op
platformen als TikTok en Marktplaats? Zo ja, welke?

Antwoord 2

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) houdt toezicht op de naleving door
bedrijven van de regels voor voedselveiligheid, bijvoorbeeld of voedingsproducten
verboden stoffen bevatten. De NVWA kijkt daarbij naar de verschillende kanalen die
door bedrijven of personen worden gebruikt om producten aan te bieden: sociale media,
online winkels en fysieke winkels.

Recent heeft de NVWA een onderzoek afgerond naar schadelijke stoffen in afslankpillen
die via sociale media werden aangeboden. In zeven van de elf onderzochte merken afslankpillen
zaten één of meerdere mogelijk gevaarlijke stoffen. Daarvan bevatten vier merken sibutramine.
Ook in de toekomst blijft de NVWA aandacht besteden aan het aanbod van mogelijk gevaarlijke
afslankpillen en -thee, via onder andere sociale media.

Vraag 3

Wat is er bekend over de wisselwerking van sibutramine met andere geneesmiddelen?

Antwoord 3

In het verleden is sibutramine toegepast bij de behandeling van obesitas, maar vanwege
een verhoogd risico op ernstige cardiovasculaire bijwerkingen is de stof niet meer
toegelaten op de Europese markt. Sibutramine kan interacties veroorzaken met onder
meer antidepressiva, geneesmiddelen die bij migraine gebruikt worden, verschillende
middelen voor epilepsie en diverse antibiotica. Ook is er een interactie met stimulantia
(zoals amfetamine) beschreven.

Vraag 4

Kunt u antwoord geven op eerder gestelde vragen of er op basis van de resultaten van
onderzoeken van Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) en/of RIVM is ingegrepen
bij producenten en aanbieders van deze supplementen? Zo nee, waarom niet?2

Antwoord 4

Als de NVWA bewijs heeft dat een producent of aanbieder handelt in producten die niet
aan de wet voldoen dan treedt de NVWA op. Zo heeft de NVWA-IOD eind augustus jl. een
verdachte van handel in afslankthee met sibutramine aangehouden.

Toezicht op bedrijven die buiten de EU zijn gevestigd en hun producten via social
media aanbieden is juridisch gezien lastig. De NVWA kan in zulke gevallen wel de inhoud
laten verwijderen, indien deze niet aan de wetgeving voldoet. Daarnaast brengt zij
de buitenlandse autoriteiten op de hoogte, zodat deze autoriteiten bij het moederbedrijf
maatregelen kunnen nemen om de handel te stoppen.

Vraag 5

In hoeverre zijn levensmiddelen met verboden stoffen als sibutramine – zoals in dit
geval afslankthee – onderdeel van de bestaande afspraken tussen de Inspectie Gezondheidszorg
en Jeugd (IGJ) en onder andere Marktplaats om het aanbod medicijnadvertenties terug
te dringen?

Antwoord 5

De NVWA en IGJ hebben beide afspraken met Marktplaats, onder andere over de verwijdering
van advertenties voor medicijnen en levensmiddelen die gezondheidsrisico’s met zich
meebrengen. Indien de NVWA bijvoorbeeld op Marktplaats afslankthee aantreft die niet
voldoet aan wet- of regelgeving, dan wordt deze aan Marktplaats gemeld en wordt de
advertentie verwijderd.

Vraag 6

In hoeverre zijn dit soort verboden producten met gevaarlijke en ongefundeerde gezondheidsclaims
onderdeel van het toezichts- en handhavingsbeleid van de NVWA?

Antwoord 6

Producten die worden verkocht als levensmiddel (waaronder voedingssupplementen) en
waarin bij nadere analyse in het laboratorium stoffen worden aangetroffen die niet
op het etiket zijn gedeclareerd, vallen onder het toezichts- en handhavingsbeleid
van de NVWA. Dit geldt ook als deze producten zijn voorzien van niet toegestane claims.

Vraag 7

Deelt u de mening dat het niet uit te leggen is dat producenten als deze ongestraft
misbruik maken van consumenten door verboden ingrediënten niet te vermelden op de
etiketten én met valse claims hun product te verkopen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

Ik deel uw mening dat het ongewenst is dat producten verboden ingrediënten bevatten
en op de etiketten niet toegestane claims staan. Hierdoor kan de gezondheid van de
consument in gevaar worden gebracht en/of wordt de consument misleid. Daarom treedt
de NVWA hier ook op.

Vraag 8

Bent u bereid om de betrokken instanties op te dragen meer te doen ter bescherming
van consumenten tegen dit soort praktijken? Zo ja, hoe en op welke termijn?

Antwoord 8

Het is primair de verantwoordelijkheid van het bedrijf om te zorgen dat alleen veilige
levensmiddelen op de markt worden gebracht en dat de wetgeving voor onder andere claims
en etikettering wordt nageleefd. De NVWA houdt toezicht op de naleving van regels
voor voedselveiligheid en consumenten worden gewaarschuwd als bekend is dat een onveilig
product op de markt is. Zo heeft de NVWA in het geval van afslankthee met sibutramine
afgelopen maand iemand aangehouden, en een publiekswaarschuwing uitgebracht. Ik ben
van mening dat de NVWA hiermee haar rol als onafhankelijke toezichthouder goed invult.
Daarnaast zet ik mij samen met de NVWA in voor meer Europese en nationale wetgeving
voor stoffen in voedingssupplementen met gezondheidsrisico’s, waardoor de NVWA efficiënter
kan handhaven.