Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Vermeer over BTW-teruggave aan internationale reizigers

Antwoord van Staatssecretaris Van Rij (Financiën – Fiscaliteit en Belastingdienst),
mede namens de Staatssecretaris van Financiën – Toeslagen en Douane (ontvangen 21 juni
2024). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2023–2024, nr. 1833.

Vraag 1

Hoeveel geld wordt er door internationale reizigers van buiten de EU gespendeerd in
Nederland tijdens hun verblijf?

Antwoord 1

Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek bedroegen de toeristische bestedingen
in Nederland in 2022 € 99 miljard. Dit betreft echter bestedingen van alle toeristen
voor, tijdens en na de reis en gedurende het verblijf op de plaats van bestemming.
Een in het kader van onderhavige vragen relevante uitsplitsing naar het bedrag dat
reizigers van buiten de EU hebben gespendeerd bij de aankoop van goederen in Nederland,
is niet voorhanden.

Vraag 2

In hoeverre maken reizigers van buiten de EU gebruik van de optie tot btw-teruggave
(taxfree shopping)?

Antwoord 2

Reizigers van buiten de EU hebben de mogelijkheid tot btw-teruggave. Het verschilt
per reiziger of hier gebruik van wordt gemaakt en wat de financiële omvang van de
aankopen is. Het kan bijvoorbeeld gaan om luxegoederen of om goederen die in het land
van herkomst niet te koop zijn. In Nederland worden circa 450.000 validaties afgegeven,
grofweg tweederde hiervan betreft Nederlandse aankopen.

Vraag 3

Bent u van mening dat taxfree shopping door internationale reizigers een positieve
invloed kan hebben op economische groei en werkgelegenheid?

Antwoord 3

Onder voorwaarden is een (in casu) Nederlandse winkelier gerechtigd het btw-tarief
van 0% toe te passen op de verkoop van goederen aan natuurlijke personen die hun normale
verblijfplaats buiten de Europese Unie hebben (niet-EU-reizigers) en die deze goederen
in hun persoonlijke bagage meenemen naar een bestemming buiten de EU. In de praktijk
betekent dit dat de winkelier de btw die ter zake van de verkoop in rekening is gebracht,
onder voorwaarden aan de niet-EU-reiziger teruggeeft. Aldus krijgt de niet-EU-reiziger
de betreffende goederen (achteraf) vrij van btw. Voor de niet-EU-reiziger kan dat
een stimulans zijn om tot een bepaalde aankoop over te gaan, hetgeen een stuwend effect
kan hebben op de verkopen van winkeliers en daarmee kan bijdragen aan economische
groei. Daarbij merk ik op dat een winkelier niet kan worden verplicht om het btw-nultarief
toe te passen respectievelijk de teruggave van btw aan de niet-EU-reiziger te faciliteren.
Een eventuele positieve economische invloed van een btw-teruggave is dus mede afhankelijk
van de deelname door winkeliers.

Vraag 4

Bent u van mening dat taxfree shopping kan groeien door digitalisering van bijbehorende
processen?

Antwoord 4

In zijn algemeenheid merk ik op dat (toenemende) digitalisering, mits op een juiste
wijze aangewend, kan leiden tot een efficiënter proces. Het proces rond de btw-teruggave
verloopt nu reeds gedeeltelijk langs digitale weg. Een verdere digitaliseringsslag
zal met name aan de uitvoerkant verder bijdragen aan een vlot verlopende procedure.
In dat opzicht is relevant dat de Douane middels een pilot positieve ervaringen heeft
opgedaan met het langs digitale weg valideren van de uitvoer uit de EU van in Nederland
gekochte goederen. Deze uitvoervalidatie vindt plaats door de (kopie-)aankoopfactuur
of een soortgelijk bescheid te voorzien van een zogenoemd visum. Daarmee geeft de
Douane aan dat de betreffende goederen de EU daadwerkelijk met de niet-EU-reiziger
hebben verlaten. Na ontvangst van deze uitvoervalidatie kan de winkelier, als ook
wordt voldaan aan de overige voorwaarden, het btw-nultarief toepassen en de btw aan
de niet-EU-reiziger teruggeven. Het visum kan ofwel geautomatiseerd van of vanwege
de bevoegde autoriteiten worden afgegeven ofwel door middel van een fysieke stempel
door een daartoe bevoegde ambtenaar. Omdat fysieke afstempeling niet optimaal efficiënt
is en op bijvoorbeeld luchthavens zorgt voor (lange) wachtrijen, ben ik voornemens
om de uitvoervalidatie van goederen die in Nederland zijn gekocht en vanuit Nederland
de EU worden uitgevoerd, verplicht langs digitale weg te laten plaatsvinden. Regelgeving
daartoe is thans in voorbereiding. Via het reguliere portfolioproces en een Uitvoeringstoets
die voorafgaand aan de implementatie van de regelgeving nog zal worden uitgevoerd,
zal onder andere in kaart worden gebracht wat de consequenties daarvan zijn op de
uitvoering en het IV-portfolio van de Douane. Dit is inclusief de prioritering hiervan
ten opzichte van andere ontwikkelingen.

Met de aldus beoogde digitalisering wordt het proces rond de btw-teruggave vereenvoudigd
en versneld. Tegelijkertijd merk ik op dat zowel van de winkelier als van de niet-EU-reiziger
een zekere inspanning wordt vereist om de teruggave uiteindelijk te kunnen effectueren.
In dat opzicht brengt digitalisering daar geen verandering in. Bovendien is, zoals
reeds opgemerkt in het antwoord op vraag 3, het gebruik kunnen maken van de btw-teruggave
mede afhankelijk van andere factoren en wordt dat niet louter bepaald door de mate
van digitalisering van het proces hiervan.

Vraag 5

Zo ja, bent u van mening dat er sprake is van een verslechterde concurrentiepositie
ten opzichte van andere Europese landen wanneer reizigers in Nederland handmatig hun
btw moeten terugvragen, waarbij dit ook leidt tot lange rijen op Schiphol voor aangewezen
loketten?

Antwoord 5

Zoals bovenstaand reeds aangegeven is nationale regelgeving in voorbereiding met het
oog op een (verplichte) digitale validatie van de uitvoer van uitsluitend in Nederland
gekochte goederen die de niet-EU-reiziger in de persoonlijke bagage vanuit Nederland
meeneemt naar een bestemming buiten de EU en waarvoor die reiziger verzoekt om teruggave
van btw. Binnen de EU zijn dergelijke systemen nog niet aan elkaar aan te sluiten.
Verdere digitalisering zal naar verwachting leiden tot een (aanzienlijke) vermindering
van wachttijden op luchthavens en tot een besparing op de capaciteit van de Douane.
Opgemerkt wordt dat ook nu al geen sprake is van een volledig handmatig proces. Voorts
wordt in het overgrote deel van de gevallen gebruik gemaakt van intermediairs die
het proces rond toepassing van het btw-nultarief door de winkelier en teruggave van
de btw aan de niet-EU-reiziger begeleiden en afronden.

Voor wat betreft de concurrentiepositie van Nederland ben ik van mening dat een efficiëntere
procedure rond de teruggave van btw aan niet-EU reizigers daar een positieve bijdrage
aan kan leveren. Tegelijkertijd merk ik op dat de aantrekkingskracht van Nederland
als reis- of tussenstopbestemming in aanzienlijke mate mede wordt bepaald door andere
factoren dan de faciliteit om btw-vrij te kopen en de positie van Nederland daarin
ten opzichte van andere Europese landen. De voorgenomen digitalisering past in het
beeld binnen de EU waarin meer lidstaten overgaan tot (enige vorm van) digitalisering
of automatisering van het proces rond teruggave van btw aan reizigers.

Vraag 6 en 7

In hoeverre lopen de Nederlandse economie en de Staat inkomsten mis door gebrek aan
digitalisering en een gestroomlijnd proces rond taxfree shopping?

In welke mate zou de Staat profiteren van een digitaliseringsslag op het terrein van
taxfree shopping?

Antwoord 6 en 7

Het proces rond teruggave van btw aan niet-EU-reizigers verloopt momenteel al gedeeltelijk
geautomatiseerd. De voorgenomen digitalisering van de uitvoer-validatie van goederen
zal bijdragen aan een vlot(ter) verlopende procedure. In hoeverre dat een positieve
weerslag zal hebben op de Nederlandse economie is mede afhankelijk van andere factoren.
Daarvoor en voor het eventueel mislopen van inkomsten door de Nederlandse economie
en de Staat verwijs ik ook naar de antwoorden op de vragen 3 tot en met 5. Daarbij
merk ik op dat een eventuele (significante) toename van het aandeel btw-vrij kopen
in de winkelverkopen ertoe leidt dat de Staat meer btw zal teruggeven aan niet-EU-reizigers.