Inbreng verslag schriftelijk overleg : Inbreng verslag van een schriftelijk overleg over Onderzoek naar ervaren discriminatie bij burgers door banken en betaalinstellingen (Kamerstuk 32013-289)

De vaste commissie voor Financiën heeft op 18 juni 2024 enkele vragen en opmerkingen
aan de Minister van Financiën voorgelegd over zijn op 27 mei 2024 toegezonden brief
inzake een onderzoek naar ervaren discriminatie bij burgers door banken en betaalinstellingen
(Kamerstuk 32 013, nr. 289).

De fungerend voorzitter van de commissie,

Tielen

Adjunct-griffier van de commissie,

Van der Steur

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

De leden van de fracties van GroenLinks-PvdA, D66, BBB en DENK hebben kennisgenomen
van de brief over het onderzoek naar ervaren discriminatie bij burgers door banken
en betaalinstellingen en hebben naar aanleiding daarvan een aantal vragen en opmerkingen.

Vragen en opmerkingen van de leden van de GroenLinks-en PvdA-fractie

De leden van de fractie van GroenLinks-PvdA zijn ontsteld door de resultaten van het
onderzoek. Zij vinden het zeer onwenselijk dat discriminatie en gevoelens van gediscrimineerd
worden nog steeds voorkomen.

Deze leden vragen op welke manier de Minister ervoor gaat zorgen dat de ervaren discriminatie
onder islamitische klanten van banken en betaalinstellingen wordt voorkomen.

Tevens vragen zij hoe de Minister ervoor gaat zorgen dat de banken, die aangeven hun
beleid tegen discriminatie te gaan intensiveren, dit ook daadwerkelijk doen. Op welke
manier gaat de Minister dit monitoren en hoe gaat de Minister ingrijpen?

De leden van de fractie van GroenLinks-PvdA hebben in het commissiedebat Financiële
markten op 30 mei 2024 ook vragen gesteld over dit onderwerp. Deze leden zijn blij
dat de Minister van Financiën in dit debat heeft toegezegd verder onderzoek te doen
naar de aanpak tegen discriminatie bij banken, en daarbij te kijken naar het expliciet
beleggen van het toezicht op discriminatie. Deze leden vragen om een tijdpad van de
verschillende acties die de komende tijd volgen op dit onderwerp. Zij vragen om dit
tijdspad in te passen in totaaloverzicht van alle acties die vanuit het ministerie,
individuele banken, De Nederlandsche Bank (DNB) en de Nederlandse Vereniging van Banken
(NVB) volgen.

De leden van de fractie van GroenLinks-PvdA hebben daarnaast een vraag over de Wet
ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Hoe gaat de Minister
ervoor zorgen dat in het licht van de Wwft banken hun klanten niet overmatig ondervragen
en dat uitvoering van de Wwft geen discriminatie in de hand werkt?

Deze leden hebben ook vragen over het belang van het in bezit zijn van een betaalproduct.
In het bezit zijn van een betaalproduct is essentieel om jezelf en je gezin van eerste
levensbehoeften te voorzien. Hoeveel mensen krijgen jaarlijks te maken met een geblokkeerde
rekening? En hoe gaat de Minister ervoor zorgen dat burgers wiens rekening zonder
waarschuwing van de bank is geblokkeerd, toch in de eerste levensbehoefte kunnen voorzien?

Daarnaast hebben de leden nog een specifieke vraag over het gebruik van algoritmes.
Wat doet de Minister om discriminatie door algoritmes te voorkomen?

Vragen en opmerkingen van de leden van de D66-fractie

De leden van de D66-fractie onderschrijven het standpunt van de Minister dat discriminatie
niet acceptabel is. Deze leden vinden het dan ook positief dat de Minister actief
stappen zet om discriminatie binnen financiële markten zoveel mogelijk te voorkomen.
Zij hebben verder geen vragen.

Vragen en opmerkingen van de leden van de BBB-fractie

De leden van de BBB-fractie vragen zich af welke waarborgen de Minister zou willen
hanteren om alle vormen van discriminatie aan te pakken bij financiële instellingen.

Is de Minister van mening dat er een uitputtende definitie is van ervaren discriminatie?
Zo ja, wat is de definitie van ervaren discriminatie?

Vragen en opmerkingen van de leden van de Denk-fractie

De leden van de DENK-fractie merken op dat de definitie van ervaren discriminatie
in het rapport is gebaseerd op percepties van de respondenten. Deze leden vragen aan
de Minister hoe deze perceptiegebaseerde definitie ervoor zorgt dat objectieve vormen
van discriminatie niet over het hoofd worden gezien.

De leden van de DENK-fractie constateren dat de aanbevelingen in het rapport voornamelijk
zijn gericht op het verbeteren van communicatie en transparantie van banken. Zijn
tevens concrete beleidsmaatregelen voorgesteld die structureel discriminatie moeten
aanpakken? En zo ja, welke maatregelen zijn dit?

Deze leden willen weten op welke manier de aanbevelingen uit het rapport worden gemonitord
en geëvalueerd om te garanderen dat deze daadwerkelijk worden geïmplementeerd en het
beoogde effect hebben. Zijn specifieke evaluatiecriteria opgesteld en hoe vaak wordt
de voortgang gemeten?

De leden van de DENK-fractie vragen de Minister welke concrete stappen banken en betaalinstellingen
sinds de publicatie van het rapport hebben ondernomen om de bevindingen en aanbevelingen
aan te pakken. Deze leden verzoeken hierbij om een overzicht van de genomen maatregelen
en de voortgang hiervan. De leden van de DENK-fractie hebben eerder gevraagd om de
invoering van de code of conduct; zij zijn benieuwd naar de voortgang.

Verder willen deze leden inzicht in de rol die toezichthouders zoals DNB en de Autoriteit
Financiële Markten (AFM) spelen bij het aanpakken van discriminatie door banken en
betaalinstellingen. Welke specifieke acties ondernemen deze toezichthouders om discriminatie
te voorkomen en op te sporen?

Deze leden vragen de Minister om te reageren op de kritiek dat de discriminatie niet
alleen door de banken komt, maar dat de discriminatie een gevolg is van de Wwft.

Voorts willen deze leden weten hoe er wordt omgegaan met gedupeerden van discriminatie
door banken en/of betaalinstellingen. Kan de Minister verduidelijken of er proactief
inzet wordt gepleegd om deze gedupeerden te benaderen, excuses aan te bieden en waar
nodig ook compensatievergoeding aan te bieden?

Tot slot willen de leden van de DENK-fractie vragen aan de Minister wat de totale
reikwijdte is van de door de banken gehanteerde algoritmen. Verzamelen deze algoritmen
alle data die over onderhavige personen of instellingen kunnen worden gevonden op
het internet of worden internetartikelen, die als tendentieus kunnen worden gezien,
wel uitgesloten door deze algoritmen?