Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Podt en Veldkamp over het informatieverzoek inzake de coördinator nationale aanpak overlast

Antwoord van Minister Yeşilgöz-Zegerius (Justitie en Veiligheid) en van Staatssecretaris
Van der Burg (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 7 juni 2024). Zie ook Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2023–2024, nr. 1340.

Vraag 1

Kunt u de reacties met de Kamer delen op de e-mail van J&V d.d. 11 oktober 2024 waarin
staat dat er reeds contact is geweest met Snel Beveiliging Nodig B.V. (SBN) over de
inzet vanstreetwise coacheswaarin wordt gesteld «het is wel zaak dat het rechtmatig gebeurt en daarom zoek ik
iemand die kan aanhaken vwb eventuele aanbesteding/opdracht»? Als deze reacties niet
schriftelijk zijn gegeven, kunt u hiervan een reconstructie maken?1

Antwoord 1

Voor de beantwoording ga ik er vanuit dat de vraagstelling doelt op de e-mail van
11 oktober 2022. Op de e-mail waar u naar verwijst is niet separaat gereageerd, maar
over de opvolging ervan kan ik u als volgt informeren.

Op 18 oktober 2022 is door Snel Beveiliging Nodig B.V. een offerte ingediend voor
de inzet van een mobiel toezichtsteam in Ter Apel.

Op 15 november 2022 is deze offerte goedgekeurd. Daarbij is de afweging gemaakt om
geen aanbestedingsprocedure te volgen. Daarover heb ik uw Kamer geïnformeerd bij brief
van 1 maart jl.2 Zoals bekend was in Ter Apel een directe noodoplossing noodzakelijk. Het lokaal gezag
had een veiligheidsrisicogebied afgekondigd rondom de COA-locatie, en een noodverordening
was uitgevaardigd omdat het probleem zich verplaatste naar het dorp. Doordat in oktober
2022 geen zicht was op een structurele oplossing om de overlast op korte termijn te
verminderen en ook de opvangsituatie niet was verbeterd, is de opdracht niet aanbesteed
en rechtstreeks verstrekt aan het bedrijf Snel Beveiliging Nodig (hierna SBN).

Vraag 2

Waarom heeft u niet aan de Kamer gemeld dat u de aanbesteding heeft overgeslagen?

Antwoord 2

Over het afwijken van de aanbestedingsregels is uw Kamer niet terstond geïnformeerd,
omdat het gebruikelijk is uw Kamer daarover te informeren bij de financiële verantwoording.

Vraag 3

Klopt het dat in de stukken tweemaal de opdracht van verlenging van de opdracht van
SBN zit, maar dat de originele opdracht uit 2022 niet met de Kamer is gedeeld? Wilt
u deze alsnog delen inclusief communicatie over deze opdracht?

Antwoord 3

Dit document is per abuis niet meegestuurd met de Kamerbrief. Het document wordt als
bijlage met deze beantwoording meegestuurd.

Vraag 4

Op welke momenten is besloten tot het inzetten van SBN op andere plekken dan Ter Apel
en hoe kunt u legitimeren dat ook daar de aanbesteding is overgeslagen?

Antwoord 4

Door de nijpende omstandigheden in een aantal andere gemeenten is besloten om de pilot
uit te breiden. In maart 2023 is besloten een team in te zetten in de gemeente Cranendonck.
Op 15 mei 2023 is besloten om een team in te zetten in Delfzijl. Per 26 juni 2023
is besloten een team in te zetten in de gemeente Weert, Zweeloo en Hardenberg. Per
10 april 2024 is ook een team ingezet in de gemeente Utrecht. De aanbesteding voor
dit beleidsinstrument is inmiddels begonnen.

Vraag 5

Waarom heeft uw ministerie tegen NRC gezegd dat het overslaan van de aanbesteding
niet mocht, terwijl u in uw brief zegt dat het wél mocht?

Antwoord 5

Het totaalbedrag voor de opdracht van Snel Beveiliging Nodig B.V. overschrijdt de
aanbestedingsgrens zoals vastgelegd in de Europese en Nederlandse wet- en regelgeving.
Door het Ministerie van Justitie en Veiligheid is in eerdere berichtgeving hieromtrent
erkend dat de geldende aanbestedingsregels niet zijn gevolgd. Bij brief van 1 maart
jl.3 heb ik uw Kamer nader toegelicht waarom die afweging is gemaakt, waarbij doorslaggevend
was dat er sprake was van dwingende spoed. Inmiddels is de aanbestedingsprocedure
in gang gezet.

Vraag 6 en 7

Klopt het dat de Kamer verkeerd is geïnformeerd, zoals lijkt uit de mail van 6 november
2022 over de vraag of de politie capaciteit zou leveren aan de pilot waarin J&V schrijft:
«En nee is daarbij geen antwoord want met goedkeuring van KL is dus ook de Tweede
Kamer al over dit project geïnformeerd»?

Hoe rijmt u uw uitspraak dat er geen sprake was van druk op de politie met het citaat
uit bovenstaande vraag waar de politie werd verteld dat «nee» geen antwoord kon zijn?

Antwoord 6 en 7

Vanaf de zomer van 2022, toen de opvangproblematiek van asielzoekers noopte tot aanvullende
maatregelen op gebied van opvang, locaties, infrastructuur en handhaving en toezicht,
hebben er positieve en constructieve gesprekken met de korpsleiding plaatsgevonden
over oplossingen die de druk op Ter Apel, zowel wat betreft de behandeling van asielaanvragen
als de toenemende overlast in de gemeente Westerwolde, konden verminderen. Daarover
waren ook afspraken met het bevoegd gezag gemaakt. De zinsnede uit de door de vragenstellers
aangehaalde e-mail moet in dat kader worden geplaatst. Op 24 november 2022 is uw Kamer
geïnformeerd over de pilot procesoptimalisatie. In deze brief staat beschreven dat
de IND, politie, COA en DT&V zich inzetten voor de pilot procesoptimalisatie in Ter
Apel, binnen de bestaande kaders van wet- en regelgeving. Voorafgaand aan het versturen
van deze brief heeft de korpsleiding in overleg met de bevoegde gezagen toegezegd
om operationele inzet te leveren aan de pilot procesoptimalisatie.

Vraag 8

Zijn een projectplan en begroting van de coördinator overlast opgesteld, waarnaar
J&V meermaals heeft gevraagd zoals in de stukken is te zien? Zo ja, wilt u die met
de Kamer delen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 8

Bij brief van 1 maart jl. heb ik met de bijgevoegde stukken u reeds het voorstel van
de Coördinator Nationale Aanpak Overlast gestuurd, zoals opgesteld in augustus 2022
in aanloop naar de formele opdrachtverstrekking. In de opdrachtbrief voor de Coördinator
Nationale Aanpak Overlast van 20 september 2022 is vervolgens met zoveel woorden aangegeven
dat de precieze contouren van zijn opdracht gaandeweg worden uitgekristalliseerd.
In essentie betrof de opdracht het ontwikkelen en uitvoeren van een aanpak gericht
op het tegengaan van overlast en criminaliteit van asielzoekers en het versterken
van de aansluiting tussen de strafrechtketen en de vreemdelingenketen in de deze aanpak.
De Coördinator heeft vervolgens vanuit drie verschillende actielijnen invulling gegeven
aan zijn opdracht zoals toegelicht in de brief van 1 maart jl.4

In periodieke afstemming met het departement en de bewindspersonen zijn deze actielijnen
door de Coördinator stapsgewijs uitgewerkt. De bijgevoegde stukken die ik op 1 maart
jl. met uw Kamer heb gedeeld, maken dit proces inzichtelijk.

In aanvulling hierop hoefde door de Coördinator niet alsnog een afzonderlijk document
te worden opgesteld in de vorm van een projectplan, omdat met voornoemde afstemming
reeds voldoende richting en inzicht werd geboden bij de uitwerking van zijn aanpak.

Ten aanzien van de begroting geldt dat ik uw Kamer per brief van 1 maart jl. met de
bijgevoegde stukken reeds heb geïnformeerd over de geschatte kosten door de Coördinator
Nationale Aanpak Overlast (d.d. 5 oktober 2022).

Vraag 9

Klopt het dat de coördinator volgens de beantwoording zelf opdracht aan iemand anders
heeft gegeven om een projectvoorstel te schrijven voor de pilot en dat die persoon
vervolgens ook de evaluatie maakte van diezelfde pilot?

Antwoord 9

Het klopt dat de Coördinator Nationale Aanpak Overlast de opdracht heeft gegeven tot
het schrijven van zowel een voorstel voor de pilot procesoptimalisatie (aangeboden
in december 2022) als de evaluatie pilot procesoptimalisatie (aangeboden in augustus
2023). De verstrekking van deze twee opdrachten zijn afgestemd met het Ministerie
van Justitie en Veiligheid en ook door het ministerie bekostigd.

Bij de ontwikkeling van de pilot procesoptimalisatie werd vanuit de betrokken organisaties
de behoefte geuit om inzichtelijk te maken wat de noodzakelijke randvoorwaarden zijn
om tot een gezamenlijke werkwijze te komen.

Om de werkmethode van de pilot te verfijnen en structureel te bestendigen, bestond
er tevens aanleiding om de voortgang te evalueren.

Bij het verstrekken van de opdracht is meegewogen dat de werkzaamheden verricht zouden
worden door een onafhankelijk onderzoeker die actief is op het gebied van veiligheid
en criminaliteit.

Vraag 10

Is het gebruikelijk dat het formuleren van de pilot en de evaluatie van de resultaten
van diezelfde pilot binnen het departement aan dezelfde persoon wordt gegeven, zoals
te lezen is in de stukken? Hoe wordt een zorgvuldige en objectieve evaluatie van de
resultaten geborgd?

Antwoord 10

Zoals toegelicht in de vorige beantwoording was de evaluatie gericht op het verfijnen
van de werkmethode en het bestendigen van de ketenbrede werkwijze.

Dat beide rapportages door dezelfde persoon zijn opgesteld, is geen aanleiding om
de zorgvuldigheid en objectiviteit van de evaluatie in twijfel te trekken. De inhoud
van het evaluatierapport geeft hiervoor evenmin aanleiding.

Beide rapportages zijn uiteindelijk behulpzaam geweest in de (voorbereiding op) de
ambtelijke besluitvorming omtrent de pilot procesoptimalisatie. In de besluitvorming
is de onderzoeker geen beslissende partij is geweest.

Vraag 11

Kunt u naast de evaluatie van de pilot procesoptimalisatie ook de evaluatie van de
toezichtteams naar de Kamer sturen? Wie was verantwoordelijk voor deze evaluatie?

Antwoord 11

Door de toezichtteams is middels dagrapportages verslag uitgebracht over de inzet
van de toezichtteams aan de Coördinator Nationale Aanpak Overlast. Zowel uit deze
dagrapportages als uit de bevindingen van de Coördinator, d.d. augustus 2023, die
op 1 maart jl. met uw Kamer zijn gedeeld, blijkt dat de inzet van de toezichtteams
effectief is. Voorts is gebleken dat lokale bestuurders en omwonenden de inzet van
de mobiele toezichtteams positief waarderen. Deze positieve resultaten hebben aanleiding
gegeven om de inzet van de mobiele toezichtteams te bestendigen.

Voorts is door de Coördinator Nationale Aanpak overlast voor het tussentijds evalueren
van de toezichtteams een actie-onderzoeker aangetrokken. Voor zijn inzet is tussen
het Ministerie van Justitie en Veiligheid en GGD Amsterdam een detacheringsovereenkomst
afgesloten, zoals op te maken uit de stukken die ik uw Kamer heb toegestuurd bij brief
van 1 maart jl.5 In de relevante detacheringsovereenkomst zijn gegevens onleesbaar gemaakt in het
kader van de bescherming van persoonsgegevens en in het verlengde daarvan kan ik hier
niet nader ingaan op persoonsgegevens. In dit traject heeft de onderzoeker in opdracht
van de Coördinator een tussentijds verslag in concept opgesteld, maar dit heeft niet
geresulteerd in een definitieve eindrapportage waarover ik uw Kamer kan informeren.

Vraag 12

Kunt u deze vragen afzonderlijk en zo snel mogelijk – maar in ieder geval binnen twee
weken – beantwoorden?

Antwoord 12

Bij de beantwoording van uw vragen is gestreefd naar de meest spoedige en zorgvuldige
beantwoording.