Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Kent over het NOS-artikel van 16 februari 2024: ‘Prorail: “Vervangen spoor Vroomshoop kost mogelijk miljoenen”’

Antwoord van Minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) (ontvangen 4 juni 2024).
Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2023–2024, nr. 1711.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Vervangen spoor Vroomshoop kost mogelijk miljoenen»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Hoe verhouden deze maatschappelijke kosten zich tot uw inspanningen om dergelijke
calamiteiten te voorkomen door preventief deze daken te vervangen?2

Antwoord 2

Het huidige beleid ten aanzien van asbestdaken is gericht op het vrijwillig vervangen
van asbestdaken. De Eerste Kamer heeft in juni 2019 tegen een wettelijk verbod op
asbestdaken gestemd. Om het saneren van daken toch zoveel mogelijk te bespoedigen,
is een communicatiestrategie ontwikkeld die nu uitgevoerd gaat worden. Hierbij wordt
ingezet op het realiseren van gedragsverandering van de eigenaren van woning of gebouw
met een asbestdak via een meerjarige, zoveel mogelijk persoonlijke benadering. Belangrijk
is dat deze inspanningen geheel gericht zijn op het voorkomen van schade in plaats
van het herstellen van schade.

Vraag 3

Zijn er verzekeringen die de volledige schade na een brand in een pand met een asbestdak
dekken, ook als het pand volledig afbrandt en asbesthoudende deeltjes verspreid zijn
in de wijde omgeving?

Antwoord 3

Het Ministerie van IenW heeft geen zicht op voorwaarden van verzekeraars. De dekking
zal verschillen per verzekeraar. Aangenomen kan worden dat die dekking zelden tot
nooit 100% zal zijn. Op 15 december 2020 is de Kamer door de Minister van Financiën
geïnformeerd over de verzekerbaarheid van asbestdaken, naar aanleiding van vragen
hierover van de VVD.3 In vervolg daarop is de Kamer op 1 december 2021 gemeld dat ook uit nadere verkenning
bleek dat er verschillen zijn tussen verzekeraars als het gaat om de dekking van de
opruimingskosten en de saneringskosten.4

Vraag 4

Bent u van mening dat er daarmee voldoende dekking is voor de te verwachten opruimkosten?

Antwoord 4

Het Ministerie van IenW heeft geen zicht op de mate waarin verzekeraars dekking bieden
en evenmin over de eigen middelen van de eigenaren. Hierdoor kan niet worden aangeven
of er voldoende dekking is om de opruimkosten te financieren, voor zover deze aan
hen toe te schrijven zijn.

Vraag 5

Als de verzekering niet alles vergoedt en de eigenaar onvoldoende middelen heeft,
wie betaalt dan de resterende (opruim)kosten?

Antwoord 5

Het uitgangspunt is dat de eigenaar verantwoordelijk en financieel aansprakelijk is.
Hij wordt juridisch gezien als «de veroorzaker».

Als het asbest op het terrein van een ander terecht komt, dan is de eigenaar van dat
terrein verplicht om asbest dat na een brand op zijn terrein is terecht gekomen op
te ruimen (althans, als het een gebouw, met bijbehorend erf, betreft) en moet hij
in eerste instantie ook de kosten daarvan dragen. De terreineigenaar kan wel proberen
de kosten op de veroorzaker te verhalen. Als er geen sprake is van een gebouw met
erf, maar van een onbebouwd terrein, dat geldt er overigens geen juridische opruimverplichting.

Als de veroorzaker, de eigenaar van een gebouw (en eventueel erf), niet in staat is
om de kosten van het opruimen te dragen, dan moet er toch worden opgeruimd om risico’s
voor de gezondheid te voorkomen. Het ligt dan voor de hand om met de gemeente naar
een oplossing te zoeken zodat asbest dat zich heeft verspreid in elk geval wel wordt
opgeruimd. Het is niet de bedoeling dat met het opruimen wordt gewacht totdat de vragen
over de aansprakelijkheid voor de financiering van het opruimen zijn opgelost.

Voor het opruimen van asbest dat op een terrein zonder gebouw is terecht gekomen,
moet ook in samenspraak met de gemeente een oplossing worden gezocht om het asbest
op te ruimen, omdat het onwenselijk is dat het daar blijft liggen, maar er geldt geen
juridische verplichting om dat te doen. Ook in zo’n geval kan een gemeente proberen
de kosten te verhalen op de veroorzaker.

Vraag 6

Kunt u ervoor zorgen dat er leningen beschikbaar komen voor het vervangen van asbestdaken
van zowel particuliere als zakelijke eigenaren?

Antwoord 6

Er is al een leningenfonds voor «minder-draagkrachtige» particulieren. Het wordt nog
onderzocht of dit fonds breder opengesteld kan worden voor alle particulieren en mogelijk
ook voor bedrijven. Het streven is om hier begin volgend jaar meer duidelijkheid over
te hebben.

Vraag 7

Welke overige financiële en niet-financiële instrumenten zet u in om eigenaren te
stimuleren en te ondersteunen om hun asbestdak snel te vervangen?

Antwoord 7

Deze zomer start het meerjaren-communicatieprogramma. Binnen dit programma kunnen
dakeigenaren terecht voor advies op maat waar het de sanering van het asbestdak betreft.
Voor agrariërs worden hiervoor erfcoaches ingezet, voor overige bedrijven en particulieren
wordt een landelijke helpdesk ingericht.

Vraag 8

Kunt u elke vraag afzonderlijk beantwoorden?

Antwoord 8

Ja.