Schriftelijke vragen : De exportkredietverzekering voor het LNG-project in Mozambique

Vraag 1

Klopt het dat Atradius DSB (ADSB) met de herbeoordeling van de exportkredietverzekering
(ekv) voor het LNG-project in Mozambique is begonnen, zoals Staatssecretaris Van Rij
schrijft in zijn beantwoording van vragen van leden Hirsch en Teunissen1? Hoe wordt er door ADSB in de herbeoordeling verslag gelegd over de aanvallen op
Palma in 2021 en het handelen van TotalEnergies tijdens deze aanvallen, dat zich kenmerkte
door bijvoorbeeld het ontbreken van een evacuatieplan en het sluiten van de poorten
voor vluchtende burgers?

Vraag 2

Is er betrouwbaar en onafhankelijk onderzoek gedaan naar wat er tijdens de aanval
op Palma gebeurde? Zo ja, door wie? Hoeveel mensen zijn er tijdens de aanval op Palma
vermoord? Is er onderzocht wat er tijdens de aanval en in de nasleep ervan is gebeurd
op Afungi, het schiereiland waar het LNG-project zich bevindt? Zijn er conclusies
getrokken over de rol van Total tijdens deze aanval? Zo ja, welke? Deelt u de mening
dat over deze vragen duidelijkheid moet bestaan voor een herstart van het LNG-project
in Mozambique?

Vraag 3

Bent u op de hoogte van het feit dat het Franse Openbaar Ministerie een vooronderzoek
is gestart naar het handelen van Total gedurende de Palma aanvallen in 2021? Zo ja,
hoe heeft dit onderzoek invloed op uw beslissing om de ekv voor dit project in stand
te houden, het project te blijven steunen en een eventuele herstart?

Vraag 4

Heeft u kennisgenomen van het incident2 in maart 2022 waarbij twee vissers zijn doodgeslagen nabij Quitunda, het dorp bij
de projectlocatie, waarschijnlijk met betrokkenheid van Rwandese militairen die daar
waren om veiligheid voor het LNG-project te bieden? Hoe beoordeelt ADSB de huidige
aanwezigheid van verschillende militaire groeperingen in de regio, die met name aanwezig
zijn om het LNG-project te beschermen?

Vraag 5

Bezoekt ADSB het projectgebied in het kader van de herbeoordeling? Op welke manier
zorgt ADSB ervoor dat zij gedurende dergelijke bezoeken betrouwbare onafhankelijke
informatie kan verzamelen?

Vraag 6

Klopt het dat de herbeoordeling de inbreng van het maatschappelijk middenveld meeneemt,
zoals u in de Kamerbrief van 15 december 2023 schrijft3? Op welke manier wordt de input van het maatschappelijk middenveld, zowel in Cabo
Delgado als internationaal, meegenomen in de herbeoordeling? Gezien de conclusies
van het Proximities rapport dat de gesproken partijen uit het maatschappelijk middenveld
niet voldoende gehoord zijn, wat gaat ADSB hierin nu anders doen dan tijdens het vorige
onderzoek? Spreekt ADSB met het lokale maatschappelijk middenveld zonder dat daarbij
andere partijen aanwezig zijn? Hoeveel tijd neemt ADSB om stemmen uit het maatschappelijk
middenveld te horen? Welke vragen worden aan het maatschappelijk middenveld gesteld?

Vraag 7

Gezien het gegeven dat maatschappelijke organisaties in Cabo Delgado en Palma een
belangrijke controlefunctie uitoefenen ten aanzien van Total, maar tegelijkertijd
onder druk worden gezet door Total om financiële middelen te accepteren, wat doet
de Nederlandse overheid om deze organisaties te ondersteunen bij het uitoefenen van
hun taak als onafhankelijke waakhond? Kan de Nederlandse overheid meer doen, en zo
ja, wat?

Vraag 8

Hoe zal u garanderen dat de bronnen waar de herbeoordeling op zal moeten bouwen zo
onafhankelijk mogelijk zijn en dat de informatie van journalisten, internationale
ngo’s en de Nederlandse ambassades dit keer wel gewicht krijgen in het oordeel om
een doorstart te mogen goedkeuren?

Vraag 9

Klopt het dat naar aanleiding van het rapport van Proximities een externe onafhankelijk
veiligheidsadviseur door ADSB wordt ingeschakeld, zoals u in de Kamerbrief van 15 december
2023 schrijft4? Wat is het mandaat van deze expert? Welke vragen gaat de expert beantwoorden? Hoe
doet de expert onderzoek en is veldbezoek daar onderdeel van?

Vraag 10

Wanneer verwacht u een voorlegging van ADSB te ontvangen?

Vraag 11

Hebben Van Oord en/of Standard Chartered Bank tot op heden trekkingen gedaan onder
de op 25 maart 2021 afgegeven verzekeringspolissen? Zo ja, om welk bedrag gaat het?

Vraag 12

Deelt u de mening dat mede door de betrokkenheid van de Tweede Kamer bij deze casus
belangrijke informatie naar buiten is gekomen, bijvoorbeeld door het aanvragen van
het Proximities rapport? Is het daarom niet nuttig om de uitkomsten van het herbeoordelingsproces
ook te bespreken in de Tweede Kamer voordat er een besluit genomen wordt, zoals de
motie Thijssen c.s.5 vraagt, maar wat u in de wijze van uitvoering heeft aangegeven niet te willen doen6 ?

Vraag 13

Klopt het dat ADSB nu een werkinstructie veiligheid gebruikt, zoals wordt beschreven
in antwoord op de Kamervragen van leden Hirsch en Teunissen van 21 mei jl.7? Kan deze werkinstructie met de Kamer gedeeld worden? Zo nee, waarom niet?

Vraag 14

Klopt het dat ADSB geen eigenaar is van onderliggende documenten die ten grondslag
liggen aan het advies aan de ministeries en dat deze daarom niet met het publiek gedeeld
kunnen worden in het kader van transparantie, zoals beschreven in antwoord op de Kamervragen
van leden Hirsch en Teunissen van 21 mei jl.8? Deelt u de mening dat het problematisch is wanneer een publiek instrument op deze
manier niet kan voldoen aan afspraken over transparantie die de Nederlandse overheid
heeft? Wat gaat u hieraan doen?

Vraag 15

Bent u bekend met de laatste nieuwsbrieven van Joseph Hanlon over de situatie in Cabo
Delgado9 ? Wat is uw visie op de huidige veiligheidssituatie rondom het project en Mozambique
in het algemeen? Op welke informatie is deze visie gebaseerd, en van welke actoren
specifiek is de verkregen informatie afkomstig?

Vraag 16

Onderhoudt u sinds de start van de force majeure situatie contact met de Nederlandse
ambassade en de andere buitenlandse ekv-verstrekkers die bij het project betrokken
zijn? Heeft u recentelijk – sinds er berichten rondgaan over een mogelijke herstart
van het project – contact gehad met de Nederlandse ambassade in Maputo over de veiligheidssituatie
op dit moment? Zo ja, wat heeft de ambassade u over die situatie verteld? Zo nee,
waarom heeft u (nog) geen contact gehad?

Vraag 17

Klopt het dat de Nederlandse ambassade in Maputo op 24 maart op de hoogte was van
de aanval op Palma, zoals blijkt uit documenten openbaar gemaakt via een Wob-verzoek
van Nederlandse ngo’s? Welke informatie ontbrak er om de ondertekening van de polis
op 25 maart te weigeren?

Vraag 18

Klopt het dat medewerkers van het Ministerie van Buitenlandse Zaken sterke twijfels
uitten over de steun voor het project door de veiligheidssituatie, zoals blijkt uit
documenten verkregen uit het Wob-verzoek? Kunt u uitleggen waarom in juni 2020 alsnog
tot de conclusie is gekomen om een positief advies te geven voor de ekv’s voor het
LNG project in Mozambique?

Vraag 19

Klopt het dat Total er tijdens een call op 28 mei 2020 op aandrong bij de ministeries
om de aanvraag zo snel mogelijk goed te keuren, zoals blijkt uit de onder de Wob vrijgegeven
documenten? Klopt het dat de ministeries kort na die call met Total overtuigd de ekv-aanvraag
van Van Oord en Standard Chartered Bank hebben goedgekeurd, ondanks ernstige twijfels
bij werknemers op het ministerie? Wat is volgens u de invloed van Total zelf geweest
op de besluitvorming? Welke garanties zijn er dat grote belanghebbenden bij een project
de besluitvorming niet kunnen beïnvloeden?

Vraag 20

Klopt het dat het LNG-project in Mozambique op moment van goedkeuring door de Staat
in 2021 nog niet voldeed aan de IFC Performance Standards, zoals blijkt uit de door
het Wob-verzoek openbaar gemaakte documenten? Klopt het dat de Kamerbrief van 15 december
202310 stelt dat het project opnieuw getoetst wordt aan onder andere de IFC Performance
Standards? Is nu de voorwaarde dat het project hier wel aan voldoet alvorens goedkeuring
te kunnen geven?

Vraag 21

Klopt het dat de uitgifte van ekv’s door ADSB voor projecten die op basis van risico’s
als Categorie A worden geclassificeerd, moet worden goedgekeurd door een zogenaamd
Verzekeringscomité, bestaande uit de ministeries en ADSB zelf? Hoe zou u de hiërarchie
binnen dat Comité karakteriseren? Is er sprake van absolute gelijkwaardigheid? Wat
gebeurt er als de leden van het Verzekeringscomité niet unaniem tot een besluit kunnen
komen? Wordt een ekv in zo’n geval niet afgegeven? Kunt u enkele voorbeelden noemen
van recente ekv-aanvragen die zijn afgewezen door het Verzekeringscomité?

Vraag 22

Welke rechten kunnen de indieners van een ekv-aanvraag ontlenen aan een afwijzing
van de aanvraag, in aanmerking nemende dat die indieners soms tijd en kosten investeren
in het doen van vooronderzoek voordat een ekv-aanvraag kan worden ingediend? Kan een
ekv-aanvrager ADSB of de Nederlandse Staat aansprakelijk stellen voor een afwijzing?
Zo ja, in welke gevallen zou dat kunnen?