Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Ouwehand over de vreselijke import van kalfjes uit Ierland

Antwoord van Minister Adema (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) (ontvangen 18 maart
2024). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2023–2024, nr. 1217.

Vraag 1

Wat dacht u toen u zag dat de Nederlandse kalversector ook in 2023 wéér meer kalfjes
uit Ierland naar Nederland heeft gehaald – een «recordaantal» van meer dan 106.000
kalfjes – ondanks uw gesprekken met de sector over deze ontwikkeling, die ook u zorgwekkend
heeft genoemd?1, 2, 3

Antwoord 1

De toename van het transport van ongespeende kalveren van Ierland naar Nederland in
2023 past niet bij mijn inzet om in EU-verband – onder andere bij de herziening van
Europese Verordening (EG) nr. 1/2005 (de Transportverordening) – te komen tot een
verbod op langeafstandstransporten (>8 uur) voor jonge ongespeende dieren. Deze transporten
kan ik echter niet verbieden vanwege de regels omtrent vrij verkeer van goederen en
de transportverordening die langeafstandstransporten van ongespeende kalveren onder
voorwaarden toelaat. Dit moet EU-breed worden aangepakt. Daarom zet ik daar op in;
zie ook mijn inzet voor het voorstel voor de herziening van de transportverordening,
uiteengezet in het BNC-fiche Herziening verordening dierenwelzijn tijdens transport
(Kamerstuk 22 112, nr. 3861).

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat u al jaren zegt een verbod te willen op langeafstandstransporten
van ongespeende dieren, zoals de piepjonge Ierse kalfjes die tot wel 50 uur onderweg
zijn naar Nederland, waarbij uit onderzoek van Eyes on Animals, L214 en Ethical Farming
Ireland bij herhaling is gebleken dat de dieren ernstig worden mishandeld op Franse
«rustplaatsen» waar kalfjes worden geschopt, geslagen met stokken en peddels en worden
voortgesleept aan hun staart, oren en benen?4

Antwoord 2

Ik ben inderdaad een groot voorstander van een verbod op langeafstandstransporten
(>8 uur) voor jonge ongespeende dieren en ik zet mij hier op Europees niveau voor
in. Zie ook mijn inzet voor het voorstel voor de herziening van de transportverordening,
uiteengezet in het BNC-fiche Herziening verordening dierenwelzijn tijdens transport
(Kamerstuk 22 112, nr. 3861).

Vraag 3

Kunt u bevestigen dat de veewagens waarmee jonge kalfjes uit Ierland worden vervoerd
geen systemen aan boord hebben, waaruit deze kalfjes melk kunnen drinken?

Antwoord 3

Veewagens waarmee jonge ongespeende kalveren worden vervoerd hebben meestal geen drinksystemen
aan boord waar de kalveren melk uit kunnen drinken. Er zijn een aantal bedrijven die
dergelijke systemen wel hebben ontwikkeld en Ierland heeft deze eind oktober 2023
getest aan boord van de Roll-on-Roll-off-boot (waarbij de veewagen met daarin de dieren
aan boord van de boot wordt geladen) van Ierland naar het vaste land van Europa en
de kalveren ook een week gemonitord op de bestemming op het vaste land van Europa.
Op dit moment worden de resultaten van die test geanalyseerd door de Ierse onderzoeksinstelling
Teagasc. In 2024 voert Teagasc mogelijk nog meer onderzoek uit op dit onderwerp. Mijn
departement onderhoudt nauw contact met de Ierse collega’s om deze ontwikkelingen
goed te volgen.

Vraag 4

Kunt u bevestigen dat elk transport met ongespeende kalfjes per boot van Ierland naar
het Europese vasteland in principe de Europese regels overtreedt, aangezien de kalfjes
tijdens de 19 uur durende overtocht met de veerboot van Ierland naar Frankrijk geen
melk kunnen drinken in de veewagens waarin zij blijven staan?

Antwoord 4

Ieder transport met dieren moet voldoen aan de eisen die daaraan worden gesteld door
de transportverordening. Dat betekent dat ook aan de regels omtrent voederen en drenken
moet worden voldaan. Ik vind het heel belangrijk dat er – naast een verbod op lange
afstandstransporten van ongespeende dieren – duidelijke regels zijn voor het drenken
en voederen van dieren tijdens het transport. Daarom zet ik mij in het kader van de
nieuwe transportverordening hiervoor in. Het is aan de Competente Autoriteit van de
desbetreffende lidstaat om toezicht te houden op de naleving van de (huidige) transportverordening.
In dit geval checkt de Competente Autoriteit van Ierland onder ander de planning van
deze transporten voorafgaande aan het transport. Als deze niet in orde is, dan mag
het transport niet worden uitgevoerd. Mijn departement heeft hierover contact met
de Ierse collega’s, die aangeven dat deze transporten worden uitgevoerd volgens de
regels in de Transportverordening.

Vraag 5

Bent u bereid om opnieuw contact op te nemen met de Ierse autoriteiten en hen te wijzen
op het feit dat zij goedkeuring geven aan transporten die niet zouden mogen worden
goedgekeurd en hen met klem te verzoeken daar zo snel mogelijk mee te stoppen? Zo
nee, waarom niet?

Antwoord 5

De Ierse autoriteiten zijn ervan op de hoogte dat ik geen voorstander ben van deze
transporten. Zo heb ik in oktober 2023 nog naar mijn Ierse collega benadrukt dat deze
transporten van Ierland naar Nederland eindig zijn en dat Ierland zelf voor deze kalveren
moet zorgen in de toekomst.

Vraag 6

Bent u bereid om, als de Ierse autoriteiten vervolgens nog steeds weigeren te stoppen
met het goedkeuren van deze transporten, de Europese Commissie te verzoeken een EU-inbreukprocedure
tegen Ierland te starten? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

De Europese Commissie ziet toe op de naleving van de transportverordening door EU-lidstaten5. Nederland vertrouwt erop dat de Europese Commissie een lidstaat aanspreekt als door
die lidstaat de transportverordening niet of niet voldoende wordt nageleefd en daarbij
beziet of een inbreukprocedure in de rede ligt. Ik zal de Europese Commissie daarom
niet verzoeken om een inbreukprocedure tegen Ierland te starten.

Vraag 7

Kunt u bevestigen dat ook de drenksystemen waar kalfjes tijdens transport water uit
zouden moeten kunnen drinken, vaak niet geschikt zijn? Kunt u bevestigen dat u hiervan
al jaren op de hoogte bent, aangezien andere EU- lidstaten door Nederland meermaals
zijn gewezen op de noodzaak van flexibele spenen waar kalfjes uit kunnen drinken,
zonder dat dit heeft geleid tot aanpassingen in andere landen van de EU? Wat gaat
u hieraan doen?

Antwoord 7

Metalen bijtnippels – waarmee de meeste veewagens zijn uitgerust – zijn ongeschikt
voor ongespeende kalveren. Deze dieren kunnen daar niet goed uit drinken. In Nederland
controleert de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) of veewagens die ongespeende
kalveren vervoeren zijn uitgerust met flexibele spenen. Nederland heeft inderdaad
andere EU-lidstaten meermaals op de noodzaak van deze flexibele spenen gewezen. Helaas
heeft dit vooralsnog niet geleid tot aanpassingen in andere landen van de EU. Drinksystemen
maken onderdeel uit van de position paper van de Vught-groep waar Nederland onderdeel vanuit maakt. De Vught-groep roept daarmee
de Europese Commissie onder andere op om in de herziene Transportverordening duidelijkere
regels te stellen over waaraan de drinksystemen voor ongespeende dieren moeten voldoen.
Dit is in de huidige Transportverordening onvoldoende duidelijk omschreven. Ik zal
mij ervoor inzetten dat een verplichting op geschikte drinksystemen voor ongespeende
kalveren duidelijk wordt opgenomen in de herziening van de Transportverordening.

Vraag 8

Heeft u gezien dat door Ierse kalverexporteurs nu voor de zoveelste keer wordt gesproken
over het onzalige plan om kalfjes op het vliegtuig te zetten?6 Veroordeelt u dit nog steeds?7 Op welke wijze gaat u dit kenbaar maken aan de Ierse autoriteiten?

Antwoord 8

Ja, dit heb ik gezien. Ik ben van mening dat transport van ongespeende kalveren per
vliegtuig ook dierenwelzijnsrisico’s kent, zoals extra stressfactoren (laad- en losmomenten
en onbekende geluiden, geuren en bewegingen die bij vliegverkeer horen). De Ierse
autoriteiten zijn op de hoogte van mijn standpunt in deze.

Vraag 9

Kunt u bevestigen dat de kalversector en de VanDrie Group weliswaar op papier hebben
beloofd om voor 2026 een einde te maken aan de import van kalfjes uit Ierland, maar
in de praktijk jaar na jaar weer meer dieren naar Nederland slepen?8

Antwoord 9

Ja, ik kan bevestigen dat de import van kalfjes uit Ierland jaarlijks toeneemt. VanDrie
Group had in het MVO-jaarverslag 2020 opgenomen dat het bedrijf voor 2026 zou stoppen
met import van kalveren uit Oost-Europa en Ierland naar Nederland. In het verslag
van 2021 is dit jaartal niet meer opgenomen.

Vraag 10

Kunt u bevestigen dat u al vele jaren zegt hierover in gesprek te gaan met de kalversector
en hen te wijzen op hun verantwoordelijkheid?

Antwoord 10

Ja, dit kan ik bevestigen.

Vraag 11

Wat hebben deze gesprekken volgens u concreet opgeleverd?

Antwoord 11

Er lopen inderdaad al jaren gesprekken met de kalversector. Deze gesprekken zijn moeizaam,
maar de kalversector zet stappen in de goede richting. Zo heeft de sector het voornemen
om vanaf 2026 kalveren minimaal tweemaal daags te voeren met melk met een maximaal
tijdsinterval van 14 uur, ook tijdens vervoer van melkvee- naar kalverhouder. De sector
geeft tevens aan de import van kalveren uit Oost-Europa te stoppen. Omdat ik deze
stappen nog niet ambitieus genoeg vind, zet ik me tegelijkertijd in Europa in voor
strengere regels omtrent het vervoer van jonge ongespeende kalveren om verdere vooruitgang
te stimuleren. Daarnaast werk ik aan een bestrijdingsplan voor de dierziektes BVD
(Bovine Virale Diarree) en IBR (Infectieuze Bovine Rhinotracheïtis, in de volksmond
ook wel koeiengriep genoemd), dat ook de kalversector raakt en het transport van kalveren
vanuit andere lidstaten naar Nederland beperkt. Ik zal de Kamer op korte termijn informeren
over het tijdpad van de IBR-en BVD-bestrijding in Nederland. Uiteraard is de kalversector
ook betrokken bij het traject rondom de dierwaardige veehouderij.

Vraag 12

Erkent u dat de Kamer bij herhaling zeer duidelijk heeft gemaakt dat er een einde
moet komen aan deze vreselijke transporten kalfjes, gelet op de aangenomen moties
van de PvdD- en D66-fracties?9

Antwoord 12

Ja, dat erken ik.

Vraag 13

Wat gaat u doen als de kalversector niet levert en de Ierse autoriteiten de regels
blijven negeren om dit dierenleed tegen te gaan?

Antwoord 13

Ik vind het belangrijk dat dieren te allen tijde op een dierwaardige manier worden
behandeld, zeker kwetsbare dieren zoals ongespeende kalveren. Daarom zet ik me op
Europees niveau in voor een verbod op langeafstandstransporten van ongespeende dieren,
zoals aangegeven in het BNC fiche Herziening verordening dierenwelzijn tijdens transport
(Kamerstuk 22 112, nr. 3861). Ik word daarbij gesteund door het EFSA-rapport van 202210.

Vraag 14

Kunt u deze vragen ieder afzonderlijk en binnen de daarvoor gestelde termijn beantwoorden?

Antwoord 14

Ik heb de vragen afzonderlijk beantwoord, maar helaas niet binnen de daarvoor gestelde
termijn.