Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Dijk over de situatie van de ziekenhuizen in Venlo, Roermond en Zwolle

Antwoord van Minister Dijkstra (Medische Zorg) (ontvangen 7 februari 2024). Zie ook
Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2023–2024, nr. 756.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht dat het VieCuri Medisch Centrum in Venlo onder financiële
druk staat en de noodklok luidt?1

Antwoord 1

Ik heb kennis genomen van het bericht en heb ook contact gehad met het VieCuri Medisch
centrum.

Vraag 2

Bent u het ermee eens dat de kwaliteit en de toegankelijkheid van de ziekenhuiszorg
in Venlo niet achteruit mogen gaan?

Antwoord 2

Iedereen in Nederland moet toegang hebben tot goede zorg, ongeacht waar je woont.
Ik hecht dus zeer aan de toegankelijkheid van goede medisch specialistische zorg,
in de regio Venlo en in heel Nederland. Ik heb geen signalen ontvangen dat de kwaliteit
van de ziekenhuiszorg in Venlo en omgeving onder druk staat. VieCuri heeft ook aangegeven
dat de patiëntenzorg niet ter discussie staat.

Vraag 3

Is het volgens u een reële mogelijkheid dat het VieCuri 12 miljoen euro kan bezuinigen
zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit en de toegankelijkheid van de zorg?

Antwoord 3

Het is niet aan mij om hier uitspraken over te doen, dit is de verantwoordelijkheid
van de zorgaanbieder.

Vraag 4

Bent u het ermee eens dat het zeer onwenselijk is om zorgverleners te ontslaan, op
het moment dat er al sprake is van grote personeelstekorten in de zorg?

Antwoord 4

VieCuri heeft aangegeven een plan te hebben opgesteld dat erop gericht is efficiënter
te gaan werken, zodat met minder medewerkers hetzelfde werk gedaan kan worden. VieCuri
heeft reeds een vacaturestop ingesteld. Daarnaast worden tijdelijke en ZZP-contracten
niet verlengd en wordt natuurlijk verloop, als gevolg van pensionering of vrijwillig
vertrek, niet vervangen. De kritische functies zijn hiervan wel uitgezonderd. VieCuri
laat weten te verwachten dat op deze manier de noodzakelijke personeelsreductie voor
2024 kan worden bereikt, zonder daarbij gebruik te maken van gedwongen ontslagen.

Los van deze specifieke casuïstiek vind ik het uiteraard van groot belang dat de zorg
een aantrekkelijke sector is en blijft om in te werken. Het is onwenselijk om zorgpersoneel
te verliezen, zeker gezien het personeelstekort en de uitdagingen die er liggen om
goede toegankelijke zorg voor iedereen die haar nodig heeft te kunnen realiseren-
nu en in de toekomst. Om het personeelstekort in de zorg op te lossen is een brede
integrale aanpak nodig waarbij we langs verschillende sporen aan de slag zijn met
de vraagstukken die op de arbeidsmarkt zorg en welzijn spelen. Dit doen we, onder
andere via het programma Toekomstbestendige Arbeidsmarkt Zorg (TAZ) en het Integraal
Zorgakkoord (IZA), waarin alle betrokken partijen afspraken hebben gemaakt over de
aanpak van het personeelstekort en ambities hebben gesteld om aan de slag te gaan
met goed werkgeverschap, innovatie, waardering en meer ruimte voor vakmanschap met
als doel meer werkplezier voor de zorgmedewerker en werken in de zorg weer aantrekkelijk
te maken.

Vraag 5

Bent u bereid om in gesprek te treden met het bestuur van VieCuri, de ondernemingsraad
en de zorgverzekeraars om te komen tot een oplossing voor de problemen, zonder dat
dit ten koste gaat van de kwaliteit en de toegankelijkheid van de zorg?

Antwoord 5

Het is aan het ziekenhuisbestuur om met alle relevante partijen goede afgewogen keuzes
te maken waarbij de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg zijn
geborgd. Via de toezichthouders (IGJ en NZa) houd ik een vinger aan de pols. Ik vind
het goed dat, ongeacht de precieze aanleiding, ziekenhuizen met relevante partijen
nadenken over hoe zij de ziekenhuiszorg in hun regio toekomstbestendig kunnen maken.

Het is verder de verantwoordelijkheid van de zorgaanbieder (VieCuri) en de zorgverzekeraars
om samen zodanige afspraken te maken dat iedereen toegang heeft tot kwalitatief goede
zorg. Van zorgverzekeraars mag ook verwacht worden dat zij vooruitdenken over hoe
ze meerjarig aan hun zorgplicht kunnen voldoen. VieCuri laat weten dat er constructieve
gesprekken gevoerd worden met zorgverzekeraars VGZ en CZ.

Vraag 6

Wat is uw reactie op het bericht dat het Laurentius Ziekenhuis in Roermond de psychiatrische
afdeling sluit om personeelskrapte?2

Antwoord 6

Ik heb begrepen dat de Raad van Bestuur van het Laurentius Ziekenhuis een voorgenomen
besluit heeft genomen om uiterlijk per 1 mei 2024 de PAAZ (Psychiatrische Afdeling
Algemeen Ziekenhuis) te sluiten. Het gaat hier om de polikliniek psychiatrie en de
opname afdeling psychiatrie. Na voorlegging aan de interne adviesorganen volgt begin
dit jaar een definitief besluit. De Raad van Bestuur zegt zorg te dragen voor een
goede overdracht van patiënten naar andere zorginstanties. Volgens de Raad van Bestuur
blijft de psychiatrische zorg in de regio gewaarborgd. Door de voorgenomen sluiting
van de PAAZ komen de bereikbaarheidsnormen in de acute (psychiatrische) zorg niet
in het geding, aangezien de PAAZ niet is aangemerkt als 24/7 uurs crisisdienst. Dit
laatste is bevestigd door het RIVM. De IGJ is als toezichthouder nauw betrokken en
heeft veelvuldig contact met het Laurentius. Via de IGJ houd ik een vinger aan de
pols.

Omdat er in deze casus ook sprake is van een zorgaanbieder van geestelijke gezondheidszorg
die acute zorg verleent, is de AMvB acute zorg (Uitvoeringsbesluit Wkkgz) van toepassing3. Het op juiste wijze volgen van de AMvB acute zorg is voor mij van groot belang.
Alle partijen in de regio moeten goed betrokken worden. Juist voor inwoners, gemeenten
en zorgmedewerkers is het van grote betekenis om tijdig de plannen te kennen en om
mogelijkheden te hebben om daarover in gesprek te gaan. Iedereen kan op die manier
– vanuit de eigen rol en verantwoordelijkheid – bijdragen om tot de beste mogelijke
oplossingen te komen. De IGJ ziet in haar toezicht ook toe op het op juiste wijze
volgen van de genoemde AMvB.

Vraag 7

Waarom worden nog steeds geestelijke gezondheidszorg (ggz)-afdelingen gesloten op
het moment dat er juist enorme wachtrijen bestaan voor de ggz?

Antwoord 7

Er kunnen, in algemene zin, verschillende redenen ten grondslag liggen aan sluitingen
van ggz-instellingen, zoals bijvoorbeeld een personeelstekort of beperkte schaalgrootte.
Hierdoor kunnen instellingen kwetsbaar zijn voor doorontwikkeling en het up-to-date
blijven met behandelmethoden, met als mogelijk gevolg dat de borging van goede psychiatrische
patiëntenzorg op termijn in het gedrang komt. Het is de inzet van het Ministerie van
VWS om de toegankelijkheid van de ggz beter te borgen, bijvoorbeeld door in te zetten
op het verbeteren van de beschikbaarheid van de cruciale ggz, zoals ook toegelicht
in de brief van 21 december 20234.

Vraag 8

Hoe bent u van plan om de aanhoudende reeks sluitingen van ziekenhuisafdelingen door
heel het land een halt toe te roepen?

Antwoord 8

Laat ik allereerst benadrukken dat het niet het beleid van het Ministerie van VWS
is om ziekenhuizen, of ziekenhuisafdelingen, te sluiten. Laat ik eveneens benadrukken
dat het in de eerste plaats aan een zorgaanbieder zelf is, en dus niet aan mij als
Minister, om keuzes te maken over de inrichting van de eigen ziekenhuisorganisatie
en de bedrijfsvoering. Het is aan de zorgaanbieder en de zorgverzekeraar gezamenlijk
om afspraken te maken over toegang tot kwalitatief goede zorg. Het is daarbij ook
van belang dat alle relevante partijen worden betrokken als het gaat om de toekomstige
inrichting van de (ziekenhuis)zorg.

De IGJ houdt toezicht op de kwaliteit en veiligheid van de zorg en de NZa houdt onder
andere toezicht op de naleving van de zorgplicht door zorgverzekeraars. Zij zijn op
hun beurt verantwoordelijk voor het inkopen van voldoende zorg voor patiënten/verzekerden.
Als overheid kunnen we normen stellen en stimuleren dat kwaliteitskaders tot stand
komen. De zorgaanbieder beslist binnen de wettelijke en kwaliteitskaders zelf welke
zorg zij aanbiedt.

Als Minister voor Medische Zorg vind ik het belangrijk dat alle Nederlanders kunnen
rekenen op dezelfde goede kwaliteit van zorg. Daarbij moet het niet uitmaken waar
je woont of verblijft. Om de zorg toekomstbestendig te maken is het nodig om de zorg
in bijna alle regio’s anders te organiseren. Bij aanpassingen in het zorglandschap
is het uitgangspunt «dichtbij waar het kan, verder weg als het moet». Door goede samenwerking
is er gelukkig veel mogelijk. Er zullen soms moeilijke keuzes gemaakt moeten worden,
maar ik zie op veel plekken in het land dat er door nieuwe vormen van samenwerking
ook weer nieuwe mogelijkheden ontstaan. Juist daarom is het ook zo belangrijk dat
we inzetten op een integrale aanpak van zorg en ondersteuning in de regio, die meer
uitgaat van preventie, een aanpak in de wijk en betere ketensamenwerking zodat we
kwetsbare situaties zoveel mogelijk kunnen voorkomen. Met het Integraal Zorgakkoord
hebben veel zorgpartijen met de zorgverzekeraars, VNG en het Rijk afgesproken samen
dit proces op te pakken. De in het kader van de afspraken uit het IZA ontwikkelde
regiobeelden en regioplannen kunnen daar goed bij helpen, want daar moeten passende
oplossingen voor verschillende vraagstukken in samenhang gevonden worden.

Vraag 9

Bent u bereid om met het Laurentius Ziekenhuis in gesprek te treden om te bekijken
welke alternatieven er zijn voor het sluiten van deze afdeling?

Antwoord 9

Ik zie geen reden om in gesprek te gaan met het bestuur van het Laurentius Ziekenhuis.
Ik verwijs daarbij naar de toelichting zoals ook gegeven bij de beantwoording op vraag
5.

Vraag 10

Wat is uw reactie op het bericht dat het Ziekenhuis Isala plots kampt met tekort van
23 miljoen euro?5

Antwoord 10

Ik heb kennis genomen van het bericht.

Vraag 11

Hoeveel is het bestuur van het Isala van plan om te gaan bezuinigen?

Antwoord 11

Het Isala heeft mij laten weten dat zij voor 2024 een bezuiniging moet realiseren
van 23 miljoen euro. Isala zegt deze bezuinigingen te moeten realiseren om zo de noodzakelijke
investeringen te kunnen blijven doen.

Vraag 12

Kan worden gegarandeerd dat de bezuinigingen bij het Isala niet ten koste gaan van
de kwaliteit en de toegankelijkheid van de zorg?

Antwoord 12

Het Isala zegt dat de maatregelen die genomen gaan worden vooral betrekking hebben
op het vergroten van de efficiency, het verbeteren van processen, het doelmatig inzetten
van materialen en het tegengaan van verspilling. Het Isala laat weten dat patiënt
altijd voorop staat en dat het uiterste gedaan zal worden om de kwaliteit en toegankelijkheid
van zorg blijvend te borgen.

Vraag 13

Bij welke ziekenhuizen verwacht u dat de komende tijd nog meer financiële problemen
zullen ontstaan of afdelingen gesloten zullen worden?

Antwoord 13

Er zijn mij op dit moment geen andere signalen bekend, anders dan waarover al mediaberichten
verschenen zijn. Zorgverzekeraars doen, conform de vroegsignaleringafspraken, een
Early Warning Melding (EWS) als er sprake is van een risico voor het goed invulling
geven van de zorgplicht als gevolg van bijvoorbeeld financiële en/of organisatorische
knelpunten bij een zorgaanbieder. De NZa houdt hier toezicht op en toetst de inspanningen
van de zorgverzekeraar als het gaat om het naleven van de zorgplicht. Via de NZa word
ik op de hoogte gehouden van eventuele EWS meldingen.

Vraag 14 en 15

Bent u het ermee eens dat de aanhoudende reeks van ziekenhuizen die in financiële
problemen raken een zeer slechte ontwikkeling is? Zo ja, wat bent u van plan om te
doen om deze ontwikkeling te stoppen?

Bent u het ermee eens dat ziekenhuizen voldoende moeten worden gefinancierd om de
gestegen kosten te kunnen betalen? Zo ja, bent u bereid om in gesprek te treden met
de zorgverzekeraars om hen op te roepen om dit te gaan regelen?

Antwoord 14 en 15

Het is allereerst aan zorgverzekeraars en zorgaanbieders om met elkaar goede financiële
afspraken te maken.

De ziekenhuissector in Nederland ziet er op sectorniveau in algemene zin financieel
gezond uit. De laatste BDO benchmark-rapportage uit oktober 2023 bevestigt dit beeld.
Tegelijkertijd zijn er ook zaken die aandacht behoeven zoals personeelskrapte en dalende
resultaten die van invloed zijn op de investeringsmogelijkheden. Daarnaast verschillen
de resultaten sterk tussen individuele ziekenhuizen. Er zijn ziekenhuizen met hele
goede resultaten, maar ook ziekenhuizen die er financieel niet goed voor staan. In
dat laatste geval is dat uiteraard niet wenselijk. Wanneer ziekenhuizen in financiële
problemen (dreigen te) komen, en de continuïteit van de zorg in het geding dreigt
te komen, gelden de EWS-afspraken waardoor er tijdig gehandeld kan worden, met het
oog op de continuïteit van zorg voor patiënten en cliënten. Op basis van het algemene
beeld van de sector, maar ook het aantal EWS-meldingen, zie ik geen reden om in gesprek
te gaan met de zorgverzekeraars.

Vraag 16

Hoe staat het met de uitvoering van de motie Dijk c.s., waarin het kabinet werd verzocht
stappen te zetten om de spoedeisende zorg meer te financieren op basis van beschikbaarheid?6

Antwoord 16

Zoals reeds eerder aan uw Kamer gemeld7 is de NZa om advies gevraagd over de bekostiging van de acute zorg. Op 15 december
2023 heeft de toenmalig Minister van VWS het advies van de NZa ontvangen. Dit advies
is op 16 januari 2024 aan uw Kamer verzonden8. De opvolging van het advies en de verdere uitvoering van de motie is aan een volgend
kabinet.