Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Boulakjar over het bericht ‘Zonnepanelen zonder investering duurder dan gedacht’

Antwoord van Minister Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat) (ontvangen 1 februari
2024). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2023–2024, nr. 523.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Zonnepanelen zonder investering duurder dan gedacht»1 uit de uitzending van Radar van maandag 23 oktober 2023?

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2 en 3

Hoe kwalificeert u de uitspraken en beweringen van deze verkopers uit de uitzending
over onder andere energieprijzen, de kwaliteit van bepaalde zonnepanelen en de levensduur
van zonnepanelen? Zou u dit kwalificeren als bewuste misleiding? Kunt u hiertegen
optreden?

Wat vindt u van de transparantie door de verkopers in de uitzending van Radar wat
betreft de kosten voor het leasen, installeren en de daadwerkelijke kosten van de
zonnepanelen? Zou u dit kwalificeren als bewuste misleiding? Kunt u hiertegen optreden?

Antwoord 2 en 3

Verkopers mogen consumenten niet misleiden. Dit houdt onder meer in dat verkopers
consumenten duidelijke en juiste informatie moeten geven, essentiële informatie niet
mogen weglaten of verstoppen en dat zij informatie tijdig moeten verstrekken. Of er
in specifieke gevallen sprake is van misleiding is aan de toezichthouder Autoriteit
Consument en Markt (ACM) en, waar het gaat om krediet in de zin van de Wet op het
financieel toezicht (Wft), de Autoriteit Financiële Markten (AFM), of aan de rechter.

Vraag 4

In de uitzending worden de potentiële klanten bewust toegestuurd naar bedrijven die
leningen aanbieden tegen zéér hoge rentepercentages, in plaats van bijvoorbeeld het
Warmtefonds. Hoe kunt u ervoor zorgen dat huishoudens méér gebruik maken van initiatieven
zoals het Warmtefonds zodat huishoudens geen torenhoge rentes hoeven te betalen voor
zonnepanelen?

Antwoord 4

Het kabinet stimuleert het gebruik van het Warmtefonds op verschillende manieren.
Allereerst zijn recent de leenvoorwaarden nog aantrekkelijker gemaakt, waardoor het
gebruik zal toenemen. Een voorbeeld: woningeigenaren met een verzamelinkomen tot zestigduizend
euro lenen renteloos. Gemiddeld lenen mensen circa 11.500 euro bij het Warmtefonds.
De maandelijkse aflossing voor deze groep is dan 48 euro (bij een looptijd van twintig
jaar). Ten tweede, starten gemeenten momenteel met de lokale aanpak om 750.000 huishoudens
te ondersteunen bij het nemen van energiebesparende isolatiemaatregelen. Gemeenten
kunnen een aanbod doen aan bewoners om tegen zeer lage kosten te isoleren, vanwege
de extra financiële steun uit de lokale aanpak en de landelijke subsidies in combinatie
met het Warmtefonds voor de overgebleven investeringskosten. Hierdoor zal naar verwachting
het aantal mensen dat financiering via het Warmtefonds regelt aanzienlijk toenemen.
Ten derde is het Warmtefonds bezig met een vereenvoudiging van het aanvraagproces,
zodat de aanvrager direct ziet welke lening past bij de persoonlijke situatie en welke
rente daarbij van toepassing is. Ook woningeigenaren zonder leenruimte en eigenaren
van 75 jaar en ouder kunnen terecht bij het Warmtefonds. Ten vierde maakt het Warmtefonds
een plan om begin 2024 een campagne te starten voor meer naamsbekendheid. Bovendien
is het Warmtefonds een verkenning gestart met een aantal partijen, zoals een energiemaatschappij,
zodat mensen die zich elders oriënteren op verduurzamingsmaatregelen de weg naar het
Warmtefonds sneller vinden.

Vraag 5

In de uitzending wordt ook gesproken over overheidssubsidies. Het kabinet is voornemens
om de salderingsregeling zonnepanelen af te bouwen. Welke gevolgen heeft dit voor
huishoudens met dit soort lease- of huurcontracten?

Antwoord 5

Voor lease- of huurcontracten geldt dat de kosten en opbrengsten van zonnepanelen
verdeeld worden tussen degene die de zonnepanelen verhuurt of laat leasen en de contractant.
In het algemeen zal daarom de netto opbrengst van de contractant van zelf opgewekte
elektriciteit bij lease- of huurcontracten lager zijn dan wanneer iemand zonnepanelen
koopt. Hoeveel dit precies is, is afhankelijk van de gemaakte afspraken. Het is sinds
2017 bekend dat het kabinet het voornemen heeft de salderingsregeling af te bouwen.
Dit zal veelal meegenomen zijn in de gemaakte afspraken. Voor consumenten die overwegen
om zonnepanelen te laten installeren is het belangrijk om kritisch te kijken of leasen
of huren van zonnepanelen bij hen past, of eventueel te overwegen aanspraak te maken
op het Warmtefonds om zo zelf te kunnen investeren in zonnepanelen.

Het wetsvoorstel voor afbouw van de salderingsregeling, dat momenteel in de Eerste
Kamer ligt, regelt een geleidelijke afbouw vanaf 2025. Voor het deel wat niet gesaldeerd
kan worden, ontvangt de consument een redelijke vergoeding. Als de salderingsregeling
wordt afgebouwd, betekent dit dat een steeds groter deel van de opgewekte elektriciteit
in aanmerking komt voor de terugleververgoeding. Door zoveel mogelijk opgewekte elektriciteit
direct te verbruiken (achter de meter), kunnen zonnepanelenbezitters daarentegen meer
profiteren. Dat geldt zowel voor koop, lease, als huur. Milieu Centraal geeft tips
over hoe consumenten meer opgewekte elektriciteit zelf kunnen verbruiken.2

In het wetsvoorstel voor afbouw van de salderingsregeling zijn overigens twee evaluatiemomenten
opgenomen (2025 en 2028). Met deze evaluatiemomenten worden ook de ontwikkeling van
zonnepanelen op daken en de investeringen in zonnepanelen in de huursector en de koopsector
geëvalueerd.

Vraag 6

Welke regels gelden er voor het op deze manier aanbieden en verkopen van producten
zoals zonnepanelen? Welke regels zijn er voor het overnemen van de gehuurde of geleasede
zonnepanelen? Welke regels worden er volgens de Minister in de uitzending door de
verkopers overtreden? Hoe gaat u hiertegen optreden?

Antwoord 6

Huur en private lease van roerende zaken zijn in beginsel uitgezonderd van de Wet
op het financieel toezicht (Wft).3 Financial lease (huurkoop) waarbij de consument aan het eind van de looptijd van
het contract eigenaar wordt, valt wel onder de definitie van krediet in de Wft. In
de uitzending wordt gesproken van huur of lease van zonnepanelen op afbetaling. Ervan
uitgaande dat sprake is van krediet, gelden in beginsel de regels van consumentenkrediet
in de Wet op het financieel toezicht en de regels in boek 7, titel 2a, van het Burgerlijk
Wetboek (BW). Zo dient de financiële positie van de consument in kaart te worden gebracht
om te beoordelen of de consument de rente en aflossing van het krediet kan betalen.
Verder dient de kredietverstrekker aan de consument informatie te geven over het krediet.
Bijvoorbeeld over het soort krediet, het bedrag, de looptijd, rente en de voorwaarden.
In het BW is onder meer opgenomen wat een kredietovereenkomst inhoudt en welke rechten
en plichten een consument heeft. De geldende bepalingen met betrekking tot huurkoop
staan in boek 7a, titel 5, afdeling 2, BW.

Consumenten moeten vooraf goed worden geïnformeerd en de informatie mag niet misleidend
zijn. Zie hiervoor ook de beantwoording van vragen 2 en 3. Toezichthouder AFM kan
handhavend optreden bij overtreding van de regels over consumentenkrediet. De ACM
kan bij overtreding van het algemene consumentenrecht ingrijpen, bijvoorbeeld door
boetes op te leggen. Of handhaving in dit geval aan de orde is, is aan de toezichthoudende
instanties.

Vraag 7

Deelt u de mening dat dit soort negatieve verhalen over zonnepanelen onnodig zijn
en dat door dit soort louche verkopers zonnepanelen onterecht een slechtere naam krijgen?

Antwoord 7

Ja.

Vraag 8

Wat doet de zonnepanelenbranche zelf om dit soort verkooppraktijken te voorkomen?

Antwoord 8

Ik vind het zinvol dat de sector kritisch kijkt naar eventuele uitwassen, en bovenop
de formele eisen van de regelgeving ook de lat hoger legt om te zorgen voor een betere
informatievoorziening aan de consument en eerlijke handelspraktijken. Dat is ook in
het belang van goedwillende ondernemers.

Holland Solar, branchevereniging voor bedrijven die actief zijn in de Nederlandse
zonne-energiesector, onderschrijft het belang van het correct aanbieden van financiële
producten, waarbij er transparantie omtrent de voorwaarden is en eerlijke voorlichting
daarover. Navraag bij Holland Solar leert mij verder dat Holland Solar aanvullend
op de regels voor consumentenkrediet in het eerste kwartaal van 2024 een gedragscode
publiceert voor installatie van zonnestroomsystemen op woningen, waarin aandacht wordt
besteed aan lease- en huurcontracten voor zonnepanelen en de wijze waarop deze worden
aangeboden. Ik kijk daarom uit naar wat de gedragscode oplevert en zal richting de
sector inzetten op een spoedige uitwerking daarvan.

Vraag 9

Wat gaat u doen om huishoudens te beschermen tegen oneerlijke ondernemers?

Antwoord 9

Consumenten worden in Nederland goed beschermd tegen oneerlijke ondernemers, onder
meer door de wettelijke bepalingen over oneerlijke handelspraktijken. Misleiding van
consumenten is verboden. Goede consumentenbescherming sluit helaas nooit volledig
uit dat sommige ondernemers toch de regels overtreden. In dergelijke gevallen kunnen
toezichthouders ACM en, waar het gaat om financiële producten of diensten de AFM,
optreden, bijvoorbeeld door boetes op te leggen. Consumenten die een overeenkomst
hebben afgesloten onder invloed van een oneerlijke handelspraktijk, kunnen die vernietigen
en, indien nodig, naar hun rechtsbijstandverzekering of de rechter stappen.