Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Sahla over het onderzoek vanIederIn

Antwoord van Minister Helder (Langdurige Zorg en Sport) (ontvangen 23 november 2023).
Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2023–2024, nr. 23.

Vraag 1

Bent u bekend met het onderzoek van IederIn1?

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

In hoeverre herkent u het beeld dat uit het onderzoek naar voren komt, dat één op
de zeven mensen van deze kwetsbare doelgroep niet rond kan komen, mede vanwege oplopende
energiekosten?

Antwoord 2

Ik herken de zorgen van deze groep kwetsbaren. De situatie van chronisch zieken met
hoge energiekosten houden we als kabinet daarom vanaf het begin van de energiecrisis
in het oog. Het is voor ons reden geweest om naast de generieke maatregelen voor alle
Nederlandse burgers, ook specifieke maatregelen te treffen gericht op kwetsbare groepen.
Het gaat daarbij om een breed pakket aan aanvullende maatregelen die op landelijk
niveau dan wel lokaal niveau zijn ingericht; variërend van tegemoetkomingen voor minima,
een passende energievergoeding vanuit de Zorgverzekeringswet (Zvw) bij het thuisgebruik
van zuurstofapparatuur, (naast de reeds bestaande energievergoeding vanuit de Zvw
voor thuisdialyse en chronische thuisbeademing), gemeentelijke vergoedingen voor medische
hulpmiddelen met hoog energieverbruik, lokale noodfondsen en regelingen voor stookkosten
bij reumapatiënten.

Voor huishoudens met een laag inkomen heeft het kabinet een eenmalige energietoeslag
beschikbaar gesteld van (in principe) € 1.800 in 2022 en (in principe) € 800 in 2023.
Van de circa 1 miljoen huishoudens die in 2022 in aanmerking kwamen voor de energietoeslag
in 2022, is ongeveer 90% bereikt via gemeenten. Op 6 oktober jl. is het wetsvoorstel
eenmalige energietoeslag 2023 aangenomen door het parlement. Gemeenten zetten opnieuw
alles in het werk om de doelgroep te bereiken met de eenmalige energietoeslag 2023.
De verwachting is dat het grootste deel van de huishoudens de energietoeslag van 2023
ambtshalve verstrekt krijgt.

Ons beeld is dat de aanvullende maatregelen gericht op kwetsbare groepen hebben bijgedragen
aan een verlichting van de energielasten bij mensen met een chronische ziekte.

Gelukkig zijn de gemiddelde energieprijzen ten opzichte van het hoogtepunt van de
energiecrisis (sept. ’22) substantieel gedaald. Tarieven van stroom en gas liggen
inmiddels al geruime tijd (sinds 1 april 2023) onder het niveau van het prijsplafond.
Ook is het alweer geruime tijd mogelijk om meerjarige contracten te sluiten, veelal
onder het niveau van het prijsplafond. Kwetsbare burgers met een hoog energiegebruik
kunnen zich hierdoor weer voor langere tijd beschermen tegen plotselinge prijsstijgingen.

Vraag 3

Deelt u het standpunt dat deze financiële zorgen over energiekosten voor deze kwetsbare
groep mensen verstrekkende gevolgen kan hebben, omdat de energiekosten vaak worden
veroorzaakt door het verbruik van hulpmiddelen zoals beademingsapparatuur en dat dit
dus zeer onwenselijk is?

Antwoord 3

Ja, ik deel deze zorg. De door dit kabinet genomen specifieke maatregelen hebben dan
ook als doel om de financiële zorgen zoveel mogelijk weg te nemen bij mensen met hoge
energiekosten door noodzakelijke hulpmiddelen zoals beademingsapparatuur. Zo biedt
sinds 1 mei 2023 elke zorgverzekeraar vanuit de Zvw een passende vergoeding voor stroomkosten
voor zuurstofapparaten. Het kan zijn dat deze informatie nog niet bij alle respondenten
van het Iederin onderzoek bekend was, omdat de enquête is afgenomen voor 1 mei 2023.
De stroomkosten die gerelateerd zijn aan nierdialyse thuis en chronische beademingsapparatuur
werden al langer kostendekkend vergoed.2

De vergoedingen worden aan cliënten verstrekt en daarmee zijn de extra energiekosten
gedekt voor deze apparaten waar de cliënt van afhankelijk is. Met zorgverzekeraars
zijn ook afspraken gemaakt over een periodieke toets en aanpassing van de vergoeding
mochten de energiekosten onverhoopt toch doorstijgen.

Vraag 4

In hoeverre deelt u de opvatting dat de getroffen maatregelen3 voor een groep mensen niet voldoende werkt en dat deze groep daardoor tussen wal
en schip beland?

Antwoord 4

Ik kan me de zorg en onzekerheid die uit het Iederin-onderzoek blijkt, heel goed voorstellen
bij mensen die afhankelijk zijn van een goed werkend hulpmiddel dat veel energie gebruikt.
Tegelijkertijd hebben het prijsplafond energie en aanvullende maatregelen voor kwetsbare
groepen wel degelijk effect gehad. De energiemarkt verkeert in rustiger vaarwater
en de situatie voor kwetsbare burgers is door alle specifieke aanvullende maatregelen
wezenlijk anders dan vorig najaar.

In tegenstelling tot vorig jaar, zijn er ook weer vaste energiecontracten beschikbaar.
Huishoudens (ook chronisch zieken) kunnen zich daarmee, ook voor meerdere jaren, beschermen
tegen nieuwe prijsschommelingen in de markt. De tarieven van dergelijke contracten
liggen veelal onder het niveau van het prijsplafond.4

Daarnaast zijn er zoals gezegd bij gemeenten veel maatwerkoplossingen voor kwetsbare
inwoners. De extra kabinetsmaatregelen zoals het noodfonds van het Ministerie van
SZW en een extra structurele toevoeging aan het Gemeentefonds om de gevolgen van de
hoge energiekosten in het sociaal domein te compenseren geven meer ruimte om kwetsbaren
tegemoet te komen. Door het leveren van maatwerk streven gemeenten ernaar dat er geen
mensen tussen wal en schip belanden.

Vraag 5

Welke aanvullende maatregelen of acties heeft u ondernomen sinds het dertigledendebat5 op 11 mei 2023?

Antwoord 5

In de besluitvorming rondom Prinsjesdag hebben we aanvullende koopkrachtmaatregelen
genomen. Ook kwetsbare groepen profiteren hiervan.

Vraag 6

In hoeverre deelt u de overtuiging dat er nog extra maatregelen nodig zijn, vóórdat
de winter ervoor zorgt dat de energiekosten weer oplopen?

Antwoord 6

Ik denk dat we een evenwichtig pakket hebben voor kwetsbare burgers die te maken hebben
met hoge energiekosten. Tegelijk geldt dat de inflatie zich sinds de oorspronkelijke
stijging van de energieprijzen heeft verbreed. Het kabinet heeft daarom gekozen om
bij de begroting 2024 in te zetten op gerichte koopkrachtmaatregelen en het tegengaan
van een stijging in de armoede. Naast deze gerichte koopkrachtmaatregelen plus de
specifieke maatregelen voor kwetsbaren, is er ook in 2024 een mogelijkheid om beroep
te doen op het Tijdelijk Noodfonds Energie.

Vraag 7

Kunt u deze vragen beantwoorden vóór het commissiedebat gehandicaptenbeleid van 14 september
aanstaande?

Antwoord 7

Ik heb ervoor gekozen om de uitkomsten van de algemene politieke- en financiële beschouwingen
af te wachten en eventuele amendementen vanuit uw Kamer op dit onderwerp. De beantwoording
heeft daardoor langer op zich doen wachten. Uw Kamer is hier door mij eerder van op
de hoogte gesteld.