Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Omtzigt, Inge van Dijk, Temmink, Van der Plas en Dekker-Abdulaziz over de RAM database bij de Belastingdienst

Antwoord van Staatssecretaris Van Rij (Financiën – Fiscaliteit en Belastingdienst)
(ontvangen 13 oktober 2023). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2023–2024,
nr. 45. Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2023–2024, nr. 115.

Vraag 1

Heet u kennisgenomen van de publicatie «Belastingdienst verzamelde op grote schaal
persoonlijke gegevens, ook op sociale media»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Herinnert u zich dat ik in 2018 vroeg of er nog Privacy Impact Assessment gedaan waren
bij de Belastingdienst in 2017? Waarom werd Privacy Impact Assessment van Risico Analyse
Model (RAM), die nu in 2017 gedaan blijkt te zijn, toen niet naar boven?

Antwoord 2

Ja, mijn voorganger heeft uw vragen beantwoord in de Kamerbrief die op 6 juni 2018
aan uw Kamer is gestuurd2. Hierin is aangegeven dat de Belastingdienst heeft geïnventariseerd hoeveel PIA’s
formeel zijn afgehandeld door de organisatie, dus inclusief vaststelling door de toenmalige
CIO. Voor zover nu te herleiden, is destijds daarbij geen analyse gemaakt van PIA’s
die in ontwikkeling waren maar nog niet formeel vastgesteld waren.

Vraag 3

Kunt u een overzicht geven van de keren dat de Kamer onjuist en/of onvolledig is geïnformeerd
over het RAM-systeem? (over het bestaan, over het gebruik bij de Belastingdienst/toeslagen,
over het gebruik van de Douane, over het aantal mensen dat toegang had, over wat er
allemaal geregistreerd werd en meer)

Antwoord 3

Ik heb uw Kamer meerdere keren geïnformeerd over RAM; in de brieven van 10 maart 20223, 29 maart 20224, 17 mei 20235 en 31 augustus 20236. Zoals ik in mijn brief van 31 augustus jl. heb aangegeven is bij de beantwoording
van vragen van het lid Azarkan de Kamer geïnformeerd dat RAM een systeem was van de
Belastingdienst dat niet door Toeslagen werd gebruikt. Toeslagen wordt echter wel
in de GEB genoemd. Het mogelijke verband tussen RAM en Toeslagen wordt betrokken in
het bovengenoemde vervolgonderzoek. Over de uitkomsten van dat onderzoek wordt de
Kamer geïnformeerd. Hierna kunnen conclusies getrokken worden over de wijze waarop
de Tweede Kamer is geïnformeerd.

Vraag 4

Waarom laat u een onafhankelijk onderzoek doen, terwijl u gewoon de vragen kunt beantwoorden?

Antwoord 4

Zoals eerder aangegeven in correspondentie met uw Kamer, geven de huidige documenten
niet volledig zicht op alle informatie betreffende RAM. Ik vind het daarom van belang
dat de vragen die ik heb, maar ook de vragen die uw Kamer heeft gesteld, extern worden
onderzocht om daarmee een helder en onafhankelijk beeld over RAM te krijgen. Daarnaast
heeft de AP aangegeven onderzoek naar RAM te zullen gaan doen.

Vraag 5

Kunt u alle vragen die ik in mei 2023 in het schriftelijk overleg gesteld heb gewoon
binnen drie weken beantwoorden?7

Antwoord 5

Zoals ik in de aanbiedingsbrief bij deze vragen heb aangegeven, heb ik er in augustus
2023 voor gekozen om de vragen niet inhoudelijk te beantwoorden omdat ik wil voorkomen
dat, op basis van het aangekondigde onderzoek, later blijkt dat de gegeven informatie
niet (geheel) juist blijkt. Ik heb nu, op basis van beschikbare informatie, de vragen
alsnog zo goed als mogelijk beantwoord. Ik wil daarbij benadrukken dat pas na het
externe onderzoek en het onderzoek door de AP definitieve antwoorden gegeven kunnen
worden. De antwoorden van vragen uit het Schriftelijk Overleg Informatiehuishouding
van 21 juni jl. over RAM zijn te vinden in bijlage 1.

Vraag 6

Kunt u per ommegaande de memo’s over RAM en «database auto», die de top van Belastingdienst
en/of de politieke top bereikt hebben sinds 2015 aan de Kamer doen toekomen aangezien
u al 15 weken de tijd gehad heeft om die te verzamelen?

Antwoord 6

Inmiddels heeft een eerste zoekslag naar relevante informatie plaatsgevonden. De gevonden
documenten zijn in bijlage 2 bijgevoegd. Ten aanzien van de documenten die betrekking
hebben op RAM is van belang om te benadrukken dat deze zoekslag enkel betrekking heeft
op de stukken die door het directieteam van de Belastingdienst zijn besproken en zijn
opgenomen in «Digidoc», het centrale systeem voor stukkenstroom en archivering daarvan
binnen het Ministerie van Financiën. Daarnaast kan ook relevante informatie op netwerkschijven
en in mailboxen van de top van de Belastingdienst staan. Deze vervolgzoekslag vergt
een met meer waarborgen omklede procedure die meer tijd kost. Als deze zoekslag is
afgerond zal ik deze documenten naar uw Kamer toesturen. Deze zoekslag is ook van
belang voor het externe onderzoek, zodat ook de onderzoekers de beschikking krijgen
over deze informatie. De documenten ten aanzien van de memo’s over «database auto»
zijn te vinden in bijlage 4.

Vraag 7

Kunt u aangeven op welke punten de Belastingdienst zich bij deze RAM database niet
aan de wet gehouden heeft?

Antwoord 7

Deze vraag kan ik op dit moment nog niet beantwoorden zonder de uitkomsten van het
externe onderzoek. Daarnaast heeft de AP aangegeven onderzoek naar RAM te zullen gaan
doen.

Vraag 8

Hoe beoordeelt u het feit dat na het toeslagenschandaal, na de zwarte lijsten, er
weer een dossier is waar de Belastingdienst zich jarenlang niet aan de wet gehouden
heeft en de Kamer jarenlang niet geïnformeerd is?

Antwoord 8

Ik heb in de stand-van-zakenbrief van 31 augustus jl. aangegeven dat ik tezamen met
de Staatssecretaris van Financiën – Toeslagen en Douane heb besloten dat er een ander
onderzoek naar RAM nodig is. Ik blijf namelijk van mening dat een extern onderzoek
noodzakelijk is om helderheid te krijgen over de informatievoorziening rond RAM zodat
ik uw Kamer hierover goed kan informeren. Ik wil graag dit onderzoek afwachten voordat
ik hier verder op kan antwoorden. Ik probeer uw Kamer zo goed mogelijk hierover te
informeren.

Vraag 9

Is het voor mij als Kamerlid mogelijk om de Belastingdienst op democratische wijze
te controleren? Zo ja, hoe?

Antwoord 9

Zoals ik in mijn brief van 17 mei jl. heb aangegeven is niet uit te sluiten dat in
de toekomst nog andere applicaties of lijsten worden ontdekt met persoonsgegevens
waarvan niet gelijk duidelijk is dat deze aantoonbaar voldoen aan de vereisten van
het privacyrecht. Ook dit laat weer de noodzaak zien dat de informatiehuishouding
binnen de Belastingdienst verbeterd moet worden. De Belastingdienst heeft daarvoor
een meerjarig actieplan opgesteld. Als nieuwe lijsten of applicaties gevonden worden
die niet aan het privacyrecht voldoen en hier gevolgen aan zitten voor burgers en
bedrijven, wordt de Tweede Kamer hierover uiteraard geïnformeerd worden, zodat u de
Belastingdienst op een democratische wijze kunt controleren.

Vraag 10

Kunt u deze vragen een voor een en binnen twee weken beantwoorden?

Antwoord 10

Ik heb mijn best gedaan om de vragen zo snel mogelijk te beantwoorden. Dit is niet
gelukt binnen twee weken.