Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Mutluer over het bericht ‘Drugsmaffia biedt ‘hulp’ aan Limburgse horecaondernemers die sinds de watersnood problemen hebben’

Antwoord van Minister Yeşilgöz-Zegerius (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 2 oktober
2023). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2023–2024, nr. 19.

Vraag 1

Kent u het bericht «Drugsmaffia biedt «hulp» aan Limburgse horeca-ondernemers die
sinds de watersnood problemen hebben»?1

Antwoord 1

Ja, het bericht is mij bekend.

Vraag 2

Sinds wanneer bent u op de hoogte van deze signalen?

Antwoord 2

Bij mijn aantreden in januari 2022 ben ik door mijn ministerie uitvoerig geïnformeerd
over de lopende zaken. Dat was ook de maand waarin de burgemeester van Valkenburg
aan de Geul ondernemers – in een tijd dat de coronamaatregelen van toepassing waren
– de ruimte heeft geboden hun horecagelegenheid te openen, vanwege het financieel
zwaar weer waarin zij destijds verkeerden.

Vraag 3

Klopt het dat burgemeester Daan Prevoo van Valkenburg aan de Geul u begin vorig jaar
al waarschuwde «dat er lieden met een zak geld rondgaan om ondernemers ondersteuning
aan te bieden bij het herstel van hun pand»?2 Zo ja, wanneer heeft het contact hierover met burgemeester Prevoo plaatsgevonden?
Heeft u concrete acties ondernomen naar aanleiding van deze waarschuwing? Zo nee,
waarom niet? Zo ja, wat houden deze acties in? Is de Kamer hierover geïnformeerd?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3

Ik ben bekend met het fenomeen dat criminelen ondernemers in financieel kwetsbare
posities proberen te benaderen voor medewerking aan criminele activiteiten. Ook verkondigde
de burgemeester van Valkenburg aan de Geul in januari 2022 dat er horecaondernemers
waren die door de watersnood in juli 2021, in combinatie met de geldende coronamaatregelen,
in financieel zwaar weer verkeerden.

Vanuit mijn ministerie werd toen al, samen met publieke en private partners, breed
ingezet op het weerbaar maken van kwetsbare ondernemers tegen georganiseerde, ondermijnende
criminaliteit. Zo is het weerbaar maken van kwetsbare branches (waaronder horeca)
tegen georganiseerde, ondermijnende criminaliteit een blijvend speerpunt in het Actieprogramma
Veilig Ondernemen. Ook hebben de Regionale Informatie en Expertise Centra en Platforms
Veilig Ondernemen meerjarig financiële middelen ontvangen voor het vergroten van de
weerbaarheid in de regio.

Verder is vanuit de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland de Wet tegemoetkoming schade
bij rampen (Wts) ter beschikking gesteld en heeft de Minister van Economische Zaken
en Klimaat een financiële tegemoetkoming ter beschikking gesteld aan de provincie
Limburg voor tegemoetkoming voor schade als gevolg van omzetderving. Over de voortgang
wordt de Kamer op regelmatige basis geïnformeerd in de halfjaarbrief aanpak georganiseerde,
ondermijnende criminaliteit en in rapportages over de voortgang van de afhandeling
van de Wts.

Voor het bieden van de juiste hulp en steun aan ondernemers is het verder van belang
dat de bestuurders en partners in de regio de ruimte benutten om maatwerk te leveren
vanuit het zicht dat zij hebben op de problematiek. Vanuit mijn ministerie is er geregeld
contact met de lokale bestuurders en worden de partners, zowel met kennis en expertise
als met financiële middelen, geholpen in het kunnen bieden van deze hulp en steun
aan lokale ondernemers.

Vraag 4

Kunt u aangeven hoeveel ondernemers na de watersnood een beroep hebben gedaan op schadeloosstelling
via de Wet tegemoetkoming schade bij rampen (Wts)? Hoeveel is er tot nu toe uitgekeerd?
Hoeveel aanvragen zijn afgewezen, en waarom? Hoeveel ondernemers wachten nog op een
vaststelling van het uit te keren bedrag en hoe lang moeten deze ondernemers nog wachten
op uitsluitsel?

Antwoord 4

Na de waterschade medio juli 2021 in Limburg hebben 419 ondernemers3 bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland een beroep gedaan op een financiële
tegemoetkoming op grond van de Wts. In totaal is er voor afgerond € 30,5 miljoen aan
tegemoetkoming uitgekeerd aan ondernemers.

Van de ontvangen aanvragen vanuit ondernemers zijn er 88 afgewezen. De afwijzingen
hebben onder andere als oorzaak dat de schade buiten het schadegebied lag, de kosten
niet onder de ministeriële regeling op basis van de Wts vielen of de schade onder
het drempelbedrag lag. De Wts voorziet niet in tegemoetkoming voor schade als gevolg
van omzetderving. Daarvoor heeft de provincie Limburg «nadere subsidieregels omzetderving
door overstromingen door zoet en afstromend water in juli 2021 in Limburg en Noord-Brabant»
opgesteld.

Op dit moment zijn er geen gedupeerde horecaondernemers in afwachting van een definitief
besluit over de tegemoetkoming in diens schade.

Vraag 5

Hoe verklaart u het dat criminelen «hulp» bieden aan ondernemers die veel schade hebben
ondervonden van de waterramp, terwijl het de overheid is die steun zou moeten bieden?
Is de tegemoetkoming vanuit de overheid wel voldoende? Zo ja, waar blijkt dit uit?
Kan het zo zijn dat de criteria om een beroep te doen op schadeloosstelling te streng
zijn? Zo ja, gaat u deze versoepelen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

Het kabinet heeft met onder andere de regeling op basis van de Wts, de Beleidsregel
teeltplanschade in uiterwaarden en de Regeling omzetderving getracht om ondernemers
te ondersteunen bij de schade die zij ondervonden hebben als gevolg van de wateroverlast.
Echter, criminelen zijn altijd op zoek naar (nieuwe) manieren om hun criminele activiteiten
voort te zetten en hun positie in de bovenwereld verder te versterken. Een van de
uitingsvormen daarvan is dat zij (horeca)ondernemers «hulp» aanbieden om de horecazaak
vervolgens te misbruiken als dekmantel voor criminele activiteiten (zoals het witwassen
van crimineel geld). Wanneer ondernemers zich in een (financieel) kwetsbare positie
bevinden, kunnen criminelen daar misbruik van proberen te maken.

Naast financiële steun aan de gedupeerde horecaondernemers is voorlichting en bewustwording
van belang. Vanuit mijn ministerie en de lokale overheidspartijen, waaronder politie,
Regionaal Informatie en Expertise Centrum en Platform Veilig Ondernemen, zetten wij
in allerlei vormen in op het weerbaar maken van ondernemers in (financieel) kwetsbare
posities. In Limburg worden vanuit de politie informatiebijeenkomsten georganiseerd.

Vraag 6

Is de berichtgeving in de Volkskrant4 een reden voor een tweede openstelling van de subsidieregeling voor geleden omzetschade
die door de provincie Limburg is opgezet en waarvoor de Minister van Economische Zaken
en Klimaat een specifieke uitkering heeft verstrekt van 24 miljoen euro?5 Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

De Minister van Economische Zaken en Klimaat heeft als bijdrage voor de uitvoering
van de «nadere subsidieregels omzetderving door overstromingen door zoet en afstromend
water in juli 2021 in Limburg en Noord-Brabant» een specifieke uitkering verstrekt
van € 24 miljoen aan de provincie Limburg. Zoals vermeld in mijn brief van 30 januari
20236 aan uw Kamer voorziet de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland iedere aanvraag van
een advies aan het College van gedeputeerde staten van Limburg ter besluitvorming.
Een eerste openstelling van de regeling heeft geresulteerd in 82 toekenningen voor
in totaal € 4,9 mln en 30 afwijzingen voor in totaal € 0,9 mln. Aan de hand van een
evaluatie heeft het College van gedeputeerde staten op 5 september jl. besloten tot
een tweede openstelling van de regeling. Bij de eerste openstelling was de regeling
niet bij alle ondernemers bekend en de periode voor het indienen van een aanvraag
was voor sommige ondernemers te kort. De voorwaarden van de regeling blijven hetzelfde.
Ondernemers die bij de eerste openstelling niet in staat zijn geweest om een aanvraag
in te dienen krijgen daartoe alsnog de gelegenheid. Er komt dus een tweede openstelling,
maar niet als gevolg van de berichtgeving in de Volkskrant.

Vraag 7

Wat is uw reactie op de uitspraak van burgemeester Prevoo dat de overheid het zichzelf
mag aanrekenen dat hoe langer het duurt tot gedupeerde ondernemers verzekeringen en
rijksregelingen krijgen uitgekeerd, des te meer kans de georganiseerde misdaad krijgt
om toe te slaan?7 Wat is uw reactie hierop, ook aangezien u ondermijning tot een van uw speerpunten
heeft gemaakt? Wat gaat u eraan doen om deze negatieve ontwikkeling te stoppen?

Antwoord 7

Mijn ministerie zet zich, samen met gemeenten, andere publieke en private partners,
hard in om de georganiseerde, ondermijnende criminaliteit in Nederland aan te pakken.
Dat heeft er in geresulteerd dat er steeds meer bewustwording is en ondernemers criminele
benaderingen (beter) weten te herkennen, zo blijkt ook uit de ondernemers in Limburg
die zich gemeld hebben bij politie of Meld Misdaad Anoniem. De situatie bij Limburgse
horecaondernemers laat zien dat een gezamenlijke aanpak blijvend nodig is.

Toelichting:

Deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen terzake van de leden Michon-Derkzen,
Aartsen en Erkens (allen VVD), ingezonden 29 augustus 2023 (vraagnummer 2023Z14369).