Mededeling (uitstel antwoord) : Uitstel beantwoording vragen van het lid Van Haga over de analyse van de Zweedse coronacrisisaanpak

Mededeling van Minister Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 21 september
2023).

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van de analyse van de Zweedse coronacrisisaanpak1 en de daaropvolgende stelling van CBS-statisticus Van Gaalen?2

Vraag 2

Bent u het met de heer Van Gaalen eens dat het waarschijnlijk is dat de manier waarop
Zweden de coronacrisis heeft aangepakt, heeft geleid tot minder (over)sterfte en minder
maatschappelijke, economische en sociale schade dan de aanpak die de meeste andere
landen hanteerden, met harde lockdowns en andere (zware) restrictieve maatregelen?

Vraag 3

Kunt u zich nog herinneren dat verschillende experts, waaronder medici, statistici,
sociologen, economen etc., al vroeg in de pandemie wezen op de Zweedse aanpak en daarvoor
pleitten? Zo ja, kunt u dan ook verklaren waarom heel lang werd volgehouden dat de
manier waarop Zweden de coronacrisis aanpakte verkeerd en schadelijk was? Kunt u uitleggen
waarop de stelligheid van deze hypothetische aannames was gebaseerd?

Vraag 4

Waarom kon in Zweden wel een realistische kosten-baten analyse voor restrictieve en
dwangmaatregelen gemaakt worden per bevolkings en/of risicogroep en was dat in Nederland
steeds niet mogelijk? Vindt u niet dat het inmiddels duidelijk is dat de coronamaatregelen
wel degelijk afzonderlijk moeten worden geëvalueerd, zodat getracht kan worden tot
een netto-effect daarvan te komen, zowel in positieve als in negatieve zin?

Vraag 5

Kunt u uitleggen waarom de aanpak die Zweden hanteerde en de successen die het land
daarmee boekte nauwelijks zijn geadresseerd door zowel de Nederlandse politiek als
de Nederlandse media? Waarom zijn de evaluaties en analyses die Zweden zelf, bijvoorbeeld
door de heer Anders Tegnell, aangaande het eigen beleid heeft gedaan uit zijn verband
en uit de werkelijke context getrokken, door te verkondigen dat het land vond dat
de gehanteerde aanpak gefaald had, terwijl dat niet is wat er daadwerkelijk door bij
het Zweedse beleid betrokken experts en beleidsmakers werd beargumenteerd?

Vraag 6

Weet u op welke epidemiologische en virologische data Zweden haar coronabeleid baseerde
en waren deze data anders, of werden deze anders geïnterpreteerd, dan in Nederland?
Zo ja, waarom, met welke verschillende (soorten) data opereerden beide landen en welke
discrepanties zitten er tussen de interpretaties van en de gevolgtrekkingen uit deze
data?

Vraag 7

Is het wat u betreft mogelijk dat de aanhoudende oversterfte in Nederland en veel
andere landen een gevolg is van enerzijds «uitgestelde»/vertraagde natuurlijke sterfte
van oude en zieke mensen door een infectie met een virus zoals SARS-COV-2, influenza
en andere, als gevolg van bijvoorbeeld onnatuurlijke isolatie door de coronamaatregelen
en anderzijds een negatief gevolg van de veel te strikte coronamaatregelen die hebben
geleid tot schade op vele fronten, waarvan de langetermijneffecten in de vorm van
sterfte veel groter zijn dan de kortetermijneffecten in de vorm van sterfte als gevolg
van COVID-19? Kortom: is het mogelijk dat het Nederlandse coronabeleid contraproductief
heeft gewerkt en nog lange tijd zal doorwerken met betrekking tot de sterfte in Nederland?

Vraag 8

Onderschrijft u de analyse in bovengenoemd artikel dat het niet Zweden was die een
«roekeloos en ongeëvenaard experiment» uitvoerde, maar juist de vele andere landen
die overgingen tot zware restrictieve maatregelen, die grote schadelijke gevolgen
hadden? Zo nee, waarom niet? Kunt u uiteenzetten waarom u nog altijd van mening bent
dat de Nederlandse aanpak goed was en niet (deels) anders had gekund?

Vraag 9

Bent u van mening dat de negatieve gezondheidseffecten (niet alleen fysiek, maar ook
mentaal, economisch, sociaal etc.,) voor de bevolking, die het Nederlandse coronabeleid
heeft veroorzaakt, ondergeschikt zijn aan de collectieve gezondheidswinst van de maatregelen?
Zo ja, kunt u dit onderbouwen, met een kosten-baten analyse gespecificeerd voor verschillende
demografische groepen en leeftijdscohorten in de Nederlandse samenleving en de gemiddelde
volksgezondheid?

Vraag 10

Kunt u een analyse geven van de vraag waarom de Zweedse bevolking uit eigen beweging
bepaalde verantwoordelijkheden nam en keuzes maakte om verspreiding van het SARS-COV-2
virus te voorkomen, bijvoorbeeld door vrijwillige (tijdelijke) sociale distantie en
gerichte bescherming van de kwetsbaren in de samenleving en waarom de Nederlandse
overheid van mening was dat de Nederlandse bevolking hiertoe niet in staat en/of bereid
was? Kunt u onderbouwen dat dit daadwerkelijk zo was, of was dit een aanname van de
Nederlandse regering? Waarom was de Nederlandse regering van mening dat verregaande
«gedragsbeïnvloeding» van de burgers nodig was om hen tot bepaalde handelingen te
laten komen, of bepaalde gedragingen juist te doen laten?

Vraag 11

Indien het inderdaad zo is dat de Nederlandse bevolking significant minder vertrouwen
heeft in de overheid dan de Zweedse bevolking en dientengevolge minder bereid is om
aanbevelingen van de overheid op te volgen, kunt u dan een analyse geven van de oorzaak
daarvan en daarin vooral ook het eigen aandeel van de Nederlandse overheid meenemen?
Erkent u dat de steeds groter wordende inmenging en controle van de overheid in/op
het (individuele) leven van burgers, de verminderende levens- en voorzieningenstandaard
en de hoge belastingdruk dit wantrouwen en deze afkeer jegens de overheid in de hand
werken? Deelt u de mening dat daardoor een selffulfilling prophecy ontstaat, die leidt tot maatschappelijke risico’s?

Vraag 12

Bent u voornemens om, bij een volgende gezondheidscrisis/pandemie de Zweedse coronacrisisaanpak
als voorbeeld te nemen? Bent u bereid om de verankering van de coronamaatregelen in
de Wet publieke gezondheid (Wpg) terug te draaien, nu steeds duidelijker wordt dat
het Nederlandse coronabeleid en de maatregelen waarschijnlijk averechts hebben gewerkt?
Zo nee, kunt u dit onderbouwd beargumenteren, aangezien de maatregelen nog altijd
niet zijn geëvalueerd, de effectiviteit ervan dus niet is aangetoond, terwijl wereldwijde
data inmiddels wel laten zien dat minder maatregelen hebben geleid tot minder (gezondheids)schade?

Mededeling

De Kamervragen van het lid Van Haga (Groep Van Haga) over de analyse van de Zweedse
coronacrisisaanpak (2023Z14529) kunnen tot mijn spijt niet binnen de gebruikelijke termijn worden beantwoord.

De reden van het uitstel is dat de afstemming ten behoeve van de beantwoording meer
tijd vergt.

Ik zal u zo spoedig mogelijk de antwoorden op de Kamervragen doen toekomen.