Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Hammelburg over de aanstaande verkiezing van een nieuw onafhankelijk VN-expert op het gebied van seksuele oriëntatie en genderidentiteit

Antwoord van Minister Schreinemacher (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking),
mede namens de Minister van Buitenlandse Zaken (ontvangen 4 september 2023).

Vraag 1

Deelt u de mening dat het aanstaande vertrek in december van de huidige VN-expert
Victor Madrigal-Borloz een belangrijk moment is om zorg te dragen voor de continuering
van zijn uitstekende werk voor gelijke rechten van LHBTIQ+ wereldwijd?

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2, 3, 4, 5 en 6

Gezien de shortlist aan kandidaten, trekt Nederland met like-minded op bij de VN-Mensenrechtenraad
in Geneve, om te borgen dat de Mensenrechtenraad een kandidaat selecteert die het
werk op een gelijk niveau kan continueren als Madrigal-Borloz?

Welke criteria acht u daarvoor van doorslaggevend belang?

Laat u zich daarin adviseren door zowel de Nederlandse als de globale LHBTIQ+-beweging?

Bent u bereid de kandidaat te steunen die in ieder geval aan de volgende essentiële
criteria voldoet? Verbindend, representant van de LHBTIQ+-gemeenschap, uitstekende
reputatie binnen zowel de globale beweging als in de diplomatieke wereld, sterk analytisch
vermogen met een bijzondere blik naar de extra gemarginaliseerde groepen binnen de
LHBTIQ+-gemeenschap, ervaring met en gevoel voor de gevolgen van koloniaal verleden
en de verspreiding van homo- en transfobie, een diverse achtergrond en representant
van de «Global South».

Kunt u deze vragen beantwoorden een week voor aanvang van de aanstaande sessie van
de VN-mensenrechtenraad?

Antwoord 2, 3, 4, 5 en 6

De huidige VN-expert voor het tegengaan van discriminatie op basis van seksuele geaardheid
en gender identiteit, Victor Madrigal-Borloz, presenteert tijdens de aankomende (54e) VN-Mensenrechtenraad zijn laatste rapport aan de Mensenrechtenraad in zijn huidige
capaciteit.

Nederland ondersteunt dit mandaat sinds de oprichting proactief, aangezien dit het
enige VN-mandaat is dat expliciet toeziet op het tegengaan van discriminatie en geweld
tegen lhbtiq+-personen, één van de mensenrechtenprioriteiten van Nederland.1 De huidige VN-expert heeft met zijn rapportages aan de Mensenrechtenraad, landenbezoeken
en als schakel tussen lokale maatschappelijke lhbtiq+ organisaties en het VN-systeem
een belangrijke rol gespeeld in de strijd voor gelijke rechten van lhbtiq+-personen
en de erkenning hiervan binnen het VN-systeem.

Het proces rondom de benoeming van de opvolger van Victor Madrigal-Borloz is onafhankelijk
en transparant georganiseerd. Kandidaten konden op drie manieren voorgedragen worden:
door middel van zelfnominatie, middels een voordracht door NGO’s, of middels een voordracht
door VN-lidstaten. De OHCHR heeft deze long list van kandidaten bestudeerd en naast de criteria gelegd op basis waarvan kandidaten
in aanmerking komen voor de functie. Deze criteria zijn: expertise, ervaring in het
veld van het mandaat, onafhankelijkheid, onpartijdigheid, persoonlijke integriteit
en objectiviteit. Ook wegen factoren als genderbalans en geografische representatie
mee.2

De hieruit voortvloeiende short list is vervolgens gedeeld met de consultatieve groep dat de interviews voert en drie
voorkeurskandidaten aan de voorzitter van de Mensenrechtenraad voorlegt. De consultatieve
groep bestaat uit vijf leden, één vertegenwoordiger per regionale VN-groep. De vertegenwoordigers
beslissen op individuele titel en capaciteit, niet namens een nationale regering.

Op het moment van schrijven zijn alle geschikte kandidaten geïnterviewd. De consultatieve
groep publiceerde een openbaar rapport over de selectieprocedure en de drie voorkeurskandidaten
die voorgedragen worden aan de voorzitter van de Mensenrechtenraad. (Dit geldt voor
alle mandaten van speciale procedures met een openstaande vacature.)

De drie voorgedragen kandidaten voor deze positie zijn:

1. Graeme Reid (M, Zuid-Afrika)

2. Arvind Narrain (M, India)

3. Tarek Zeidan (M, Libanon)

De voorzitter van de Mensenrechtenraad beslist vervolgens, op basis van de openbare
rapporten en brede consultaties, welke kandidaat voor welke functie geselecteerd wordt
en legt deze voor aan de Mensenrechtenraad. Op 28 augustus jl. heeft de voorzitter
van de Mensenrechtenraad per brief Graeme Reid voorgedragen als kandidaat voor de
functie.3 De benoemingen zijn afgerond wanneer de Mensenrechtenraad deze goedkeurt. Dit gebeurt
op de laatste dag waarop de Mensenrechtenraad in sessie is.