Verslag van een schriftelijk overleg : Verslag van een schriftelijk overleg over planning BNC-fiche mogelijke voorstellen van de Europese Commissie voor nieuwe eigen middelen (Kamerstuk 22112-3722)

Nr. 3745
VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG

Vastgesteld 30 augustus 2023

De vaste commissie voor Financiën heeft op donderdag 13 juli 2023 enkele vragen en
opmerkingen aan de Minister van Financiën voorgelegd over haar op 20 juni 2023 toegezonden
brief inzake Planning BNC-fiche mogelijke voorstellen van de Europese Commissie voor
nieuwe eigen middelen (Kamerstuk 22 112, nr. 3722).

De vragen en opmerkingen zijn op 13 juli 2023 aan de Minister van Financiën voorgelegd.
Bij brief van 25 augustus 2023 zijn de vragen beantwoord.

De voorzitter van de commissie, Tielen

De griffier van de commissie, Weeber

I Vragen en opmerkingen vanuit de fracties

Vragen en opmerkingen van de leden van de VVD-fractie

De leden van de VVD-fractie hebben kennis genomen van de planning voor het BNC-fiche
ten aanzien van de mogelijke voorstellen van de Europese Commissie voor nieuwe eigen
middelen. Zij hebben begrip voor het voorgestelde proces.

De leden wijzen erop dat de Tweede Kamer op dit onderwerp een behandelvoorbehoud heeft
geplaatst. Derhalve kan er geen besluitvorming plaatsvinden voordat de Tweede Kamer
hierover is geïnformeerd.

De leden van de VVD-fractie lezen dat er mogelijk een eerste gedachtewisseling geagendeerd
staat voor de Europese Raad van 29 en 30 juni of de Ecofinraad van 14 juli. De leden
wijzen er op dat er geen Kamermeerderheid is voor uitbreiding van de eigen middelen
ten opzichte van eerdere besluitvorming. Zij wijzen daarbij specifiek op de voorgenomen
eigen middelen gericht op bedrijfswinsten. De leden van de VVD-fractie vragen het
kabinet vroegtijdig in Europese overleggen duidelijk te maken dat Nederland hier niet
mee zal instemmen. Bovendien verwachten de leden dat de Europese Commissie ook voorstellen
doet voor uitgavenvermindering binnen de Europese begroting om mogelijke tegenvallers
op te vangen of nieuwe ambities te financieren.

Vragen en opmerkingen van de leden van de PVV-fractie

De leden van de PVV-fractie hebben kennisgenomen van de brief aangaande de planning
van het BNC-fiche voor wat betreft de mogelijke voorstellen van de Europese Commissie
voor nieuwe eigen middelen. Naar aanleiding hiervan hebben de leden van de PVV-fractie
nog enkele vragen.

Allereerst vragen de leden van de PVV-fractie om helderheid voor wat betreft de planning
van het BNC-fiche nu het kabinet de demissionaire status heeft. Wordt de bespreking
van het BNC-fiche nog geagendeerd en zo ja, voor wanneer? Kan de Kamer nog een kabinetsappreciatie
ontvangen en zo ja, wat voor toegevoegde waarde heeft de appreciatie gelet op de demissionaire
status van het kabinet?

Verder vragen de leden van de PVV-fractie naar het standpunt van het demissionair
kabinet voor wat betreft de nieuwe eigen middelen. Kan de Minister dit per nieuw eigen
middel aangeven en tevens aangeven in welke mate de voormalige coalitiepartijen hierin
verschillen? Tevens vragen de leden van de PVV-fractie deze vragen mee te nemen in
de eventuele kabinetsappreciatie.

Voorts vragen de leden van de PVV-fractie hoe dit voorstel ontvangen wordt bij de
andere lidstaten; hoe liggen de krachtsverhoudingen?

Daarnaast willen de leden van de PVV-fractie weten wat de (macro)-economische en financiële
gevolgen voor Nederland en het bedrijfsleven van elk eigen middel zijn (inclusief
lasten en vestigingsklimaat). Kan de Minister tevens per eigen middel aangeven welke
verdeelsleutel er is toegepast? Gaat Nederland met de introductie van de nieuwe eigen
middelen meer of minder afdragen aan Brussel en hoeveel minder of meer?

Vervolgens vragen de leden van de PVV-fractie wat de belasting op multinationals (pijler-1)
inhoudt. Kan de Minister tevens puntsgewijs toelichten wat de verschillen zijn tussen
pijler1, het eigen middel op fictieve bedrijfswinsten, BEFIT en CC(C)TB?

Daarnaast willen de leden van de PVV-fractie weten of de demissionair Minister bereid
is om de voorgestelde eigen middelen te laten doorrekenen door het CPB (assessment
review). Zo nee, waarom niet?

Ten slotte vragen de leden van de PVV-fractie of de Minister het eens is dat deze
voorstellen controversieel zijn gezien hun aard en de demissionaire status van het
kabinet.

II Reactie van de Minister van Financiën

Met interesse heb ik kennisgenomen van de opmerkingen die door de VVD-fractie zijn
gemaakt en de vragen die door de PVV-fractie zijn gesteld naar aanleiding van de op
20 juni 2023 verzonden brief inzake de planning van het BNC-fiche over voorstellen
van de Europese Commissie voor nieuwe eigen middelen (Kamerstuk 22 112, nr. 3722).

De leden van de VVD-fractie vragen het kabinet vroegtijdig in Europese overleggen
duidelijk te maken dat Nederland hier niet mee zal instemmen.

Het demissionaire kabinet beoordeelt voorstellen voor nieuwe eigen middelen op hun
eigen merites. Dit oordeel wordt geformuleerd in het betreffende BNC-fiche. Een gevolg
van deze beoordeling op eigen merites is ook dat het demissionaire kabinet niet voorafgaand
aan deze beoordeling een standpunt zal innemen over een eventuele instemming met deze
voorstellen.

Allereerst vragen de leden van de PVV-fractie om helderheid voor wat betreft de planning
van het BNC-fiche nu het kabinet de demissionaire status heeft. Wordt de bespreking
van het BNC-fiche nog geagendeerd en zo ja, voor wanneer? Kan de Kamer nog een kabinetsappreciatie
ontvangen en zo ja, wat voor toegevoegde waarde heeft de appreciatie gelet op de demissionaire
status van het kabinet?

De bestaande informatieafspraken tussen het kabinet en de Kamer over onderwerpen gerelateerd
aan de Europese Unie, waaronder de BNC-fiches, blijven gelden ondanks de demissionaire
status van het kabinet. De demissionaire status van het kabinet is dan ook niet van
invloed op de door het kabinet voorgenomen planning van het betreffende BNC-fiche
zoals deze aan uw Kamer is toegezonden middels de brief van 20 juni 2023. Het BNC-fiche
stelt het parlement in staat om met het demissionaire kabinet van gedachten te wisselen
over de voorgestelde Nederlandse inzet bij de onderhandelingen over het voorstel.
Het parlement wordt voorts op de hoogte gehouden van het verloop van de onderhandelingen
en de voorgestelde Nederlandse inbreng daarbij via de geannoteerde agenda’s en verslagen
van de relevante bijeenkomsten van de Raad van de Europese Unie en de Europese Raad,
de kwartaalrapportages over de lopende onderhandelingen van EU-wetgevingsdossiers
en mogelijke nadere specifieke informatieafspraken tussen kabinet en parlement ten
aanzien van dit dossier.

Verder vragen de leden van de PVV-fractie naar het standpunt van het demissionair
kabinet voor wat betreft de nieuwe eigen middelen. Kan de Minister dit per nieuw eigen
middel aangeven en tevens aangeven in welke mate de voormalige coalitiepartijen hierin
verschillen? Tevens vragen de leden van de PVV-fractie deze vragen mee te nemen in
de eventuele kabinetsappreciatie.

In het betreffende BNC-fiche wordt de appreciatie van het kabinet op de voorgestelde
nieuwe eigen middelen gegeven en toegelicht per eigen middel. Het BNC-fiche bevat
een appreciatie namens het gehele demissionaire kabinet. Dientengevolge worden er
geen uitspraken gedaan over standpunten van individuele partijen.

Voorts vragen de leden van de PVV-fractie hoe dit voorstel ontvangen wordt bij de
andere lidstaten; hoe liggen de krachtsverhoudingen?

In het betreffende BNC-fiche wordt het krachtenveld nader toegelicht.

Daarnaast willen de leden van de PVV-fractie weten wat de (macro)-economische en financiële
gevolgen voor Nederland en het bedrijfsleven van elk eigen middel zijn (inclusief
lasten en vestigingsklimaat). Kan de Minister tevens per eigen middel aangeven welke
verdeelsleutel er is toegepast? Gaat Nederland met de introductie van de nieuwe eigen
middelen meer of minder afdragen aan Brussel en hoeveel minder of meer?

In het betreffende BNC-fiche worden de financiële gevolgen van de voorgestelde eigen
middelen voor zowel de Nederlandse afdrachten als de Europese begroting toegelicht.
Dat geldt ook voor de verdeelsleutels van de voorgestelde eigen middelen. Het fiche
gaat ook in op de financiële consequenties en gevolgen voor de regeldruk voor bedrijfsleven
en burger.

Vervolgens vragen de leden van de PVV-fractie wat de belasting op multinationals (pijler-1)
inhoudt. Kan de Minister tevens puntsgewijs toelichten wat de verschillen zijn tussen
pijler1, het eigen middel op fictieve bedrijfswinsten, BEFIT en CC(C)TB?

Het is hier allereerst van belang duidelijk onderscheid te maken tussen voorstellen
voor eigen middelen en (voorstellen voor) Europese (of mondiale) afspraken over belastingheffing.

Zowel Pijler 1, BEFIT en de CC(C)TB betreffen (of betroffen in het geval van de CC(C)TB)
voorstellen voor Europese of internationale afspraken over belastingheffing. Het gaat
hierbij niet om Europese belastingen maar om Europese afspraken over nationale belastingheffing.
Deze voorstellen voor afspraken over belastingheffing staan los van voorstellen om
de nationale inkomsten die voortvloeien uit deze afspraken over belastingheffing als
grondslag te gebruiken voor een deel van de nationale bijdragen aan de financiering
van de EU-begroting. Instemmen met afspraken over belastingheffing bindt een land
op geen enkele wijze tot het instemmen met de introductie van een nieuw eigen middel
op basis ervan. De beleidsvoorstellen voor afspraken over belastingheffing worden
daarom ook los beoordeeld van voorstellen voor nieuwe eigen middelen die erop gebaseerd
worden. Het parlement ontving en ontvangt daarom ook losse BNC-fiches over dergelijke
voorstellen.

Ten aanzien van de beleidsvoorstellen voor afspraken over belastingheffing geldt het
volgende.

Pijler 1 heeft betrekking op afspraken uit het in het Inclusive Framework (IF) van de OESO/G20 overeengekomen akkoord tussen landen. Het heeft betrekking op
bedrijven met een wereldwijde omzet van meer dan 20 miljard euro en een winstmarge
(winst gedeeld door omzet) van meer dan 10%. Hierdoor zullen ongeveer de honderd grootste
en meest winstgevende bedrijven in de wereld onder de reikwijdte vallen. Van de winst
boven de 10% zal 25% toegerekend worden aan landen waar de producten en diensten van
bedrijven geconsumeerd worden.

BEFIT kan gezien worden als de opvolger van de CC(C)TB voorstellen uit 2011 en 2016.
Het BEFIT richtlijnvoorstel is nog niet gepubliceerd, en wordt in het najaar van 2023
verwacht. De verwachting is dat de Europese Commissie een gemeenschappelijke grondslag
voor de vennootschapsbelasting voorstelt voor bedrijven met een omzet van meer dan
750 miljoen euro. Deze gemeenschappelijke grondslag wordt verdeeld onder de lidstaten
waar dit bedrijf actief is op basis van een allocatieformule. Lidstaten mogen over
de gealloceerde grondslag het nationale belastingtarief toepassen.

Ten aanzien van voorstellen voor nieuwe eigen middelen gebaseerd op nationale inkomsten
die voortvloeien uit afspraken over belastingheffing geldt het volgende.

Voor Pijler 1 geldt dat het multilaterale verdrag nog niet is ondertekend en geratificeerd.
Het beleidsvoorstel is dus nog niet in werking getreden. Een eventueel eigen middel
op basis van Pijler 1 kan pas daarna in werking treden.

Voor BEFIT geldt dat het richtlijnvoorstel nog niet is gepubliceerd. Een eventueel
eigen middel op basis van BEFIT kan pas in werking treden wanneer het richtlijnvoorstel
unaniem is aangenomen door de lidstaten en door hen is geïmplementeerd.

Omdat de Europese Commissie verwacht dat voorlopig nog geen nationale inkomsten voort
zullen vloeien uit deze beoogde Europese afspraken over belastingheffing en deze inkomsten
voorlopig dus nog niet gebruikt kunnen worden als grondslag voor nieuwe eigen middelen
heeft zij een tijdelijk eigen middel voorgesteld dat ook gerelateerd is aan bedrijfswinsten.
Daarbij worden niet de nationale inkomsten uit Europese afspraken over belastingheffing
gebruikt als grondslag voor een deel van de nationale bijdragen aan de EU-begroting
maar een bestaande statistiek uit de nationale rekeningen.

Daarnaast willen de leden van de PVV-fractie weten of de demissionair Minister bereid
is om de voorgestelde eigen middelen te laten doorrekenen door het CPB (assessment
review). Zo nee, waarom niet?

Het demissionaire kabinet ziet geen reden tot het laten doorrekenen van de voorgestelde
eigen middelen omdat, zoals is opgenomen in het BNC-fiche, de eigen middelen geen
financiële consequenties en gevolgen hebben voor de regeldruk van burgers of bedrijven
in Nederland.

Ten slotte vragen de leden van de PVV-fractie of de Minister het eens is dat deze
voorstellen controversieel zijn gezien hun aard en de demissionaire status van het
kabinet.

De Tweede Kamer heeft op het dossier eigen middelen reeds een behandelvoorbehoud geplaatst.
Daardoor zal het demissionaire kabinet niet tot besluitvorming overgaan totdat de
Tweede Kamer hierover is geïnformeerd. De bestaande informatieafspraken tussen het
kabinet en de Kamer over onderwerpen gerelateerd aan de Europese Unie, waaronder de
BNC-fiches, blijven gelden ondanks de demissionaire status van het kabinet. Het BNC-fiche
stelt het parlement in staat om met het demissionaire kabinet van gedachten te wisselen
over de voorgestelde Nederlandse inzet bij de onderhandelingen over het voorstel.
Het parlement wordt voorts op de hoogte gehouden van het verloop van de onderhandelingen
en de voorgestelde Nederlandse inbreng daarbij via de geannoteerde agenda’s en verslagen
van de relevante bijeenkomsten van de Raad van de Europese Unie en de Europese Raad.