Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van der Staaij over geweld tegen christenen in India

Antwoord van Minister Hoekstra (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 4 juli 2023).

Vraag 1

Kent u het bericht «Violence in India kills scores of Christians and turns churches
to ashes»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Klopt de berichtgeving dat recent in noordwestelijk India zo’n 70 christenen gedood
werden, zo’n 30 kerken in de as werden gelegd, en ruim tienduizend christenen ontheemd
raakten?

Antwoord 2

In Manipur, een deelstaat in het noordoosten van India, zijn begin mei ernstige onlusten
uitgebroken tussen de Meitei en de Kuki, twee van de vele etnische groeperingen in
de deelstaat, met ieder een eigen taal, cultuur en godsdienst.

Hoewel de Meitei overwegend hindoeïstisch en de Kuki overwegend christelijk zijn,
is het conflict in eerste instantie een etnisch conflict dat draait om kwesties als
landeigendom en positieve discriminatie. De Kuki genieten een speciale tribale status
als «Scheduled Tribe» onder de Indiase Grondwet, die exclusieve eigendomsrechten op land in hun woongebieden
en bijzondere toegang tot onderwijs en overheidsfuncties geeft. De Meitei eisen een
soortgelijke status.

Het conflict tussen deze groeperingen heeft de afgelopen decennia tot onlusten en
geweld geleid, met honderden doden tot gevolg. Ook andere factoren dragen bij aan
de spanningen, zoals een recente (controversiële) oorlog tegen drugs, illegale migratie
vanuit Myanmar, druk op land en gebrek aan werkgelegenheid. Begin mei zijn de spanningen
geëscaleerd. Er zijn honderden kerken en tempels verbrand en vernietigd, en meer dan
honderd dodelijke slachtoffers gevallen, verder zijn tienduizenden mensen ontheemd,
waaronder christenen en hindoes. Het geweld richt zich vooral tegen de Kuki. De Naga,
een andere eveneens overwegend christelijke bevolkingsgroep in Manipur, zijn in veel
mindere mate getroffen door geweld.

Vraag 3

Welke actie(s) hebben de Indiase politie- en veiligheidsdiensten ondernomen om deze
golf van geweld te stoppen?

Antwoord 3

De Indiase autoriteiten hebben verschillende maatregelen genomen om het geweld in
Manipur te stoppen. Het leger is ingezet, er zijn duizenden burgers geëvacueerd en
er is tijdelijk een avondklok geïntroduceerd. De lokale autoriteiten hebben ook het
internet vijf dagen ontoegankelijk gemaakt, een bevoegdheid waarover een deelstaat
beschikt bij dreiging voor de openbare veiligheid door mogelijk misbruik van mobiele
internetdiensten. Op 20 juni heeft het Hooggerechtshof van Manupur de deelstaatregering
opgedragen de beperkingen op internetverkeer weer op te heffen. Minister van Binnenlandse
Zaken Amit Shah heeft voor eind juni een speciale vergadering belegd met alle betrokken
partijen om de noodsituatie in Manipur te bespreken.

Vraag 4

Heeft u kennisgenomen van de diverse oorzaken en verschijningsvormen van vervolging
in India in bredere zin, zoals de hulporganisatie Open Doors dit in kaart heeft gebracht?2

Antwoord 4

Ik ben bekend met de rapportages van Open Doors. Ook andere bronnen geven aan dat
het groeiend hindoenationalisme in India leidt tot inperking van de rechten van religieuze
minderheden, vooral van moslims en christenen. Dit komt tot uiting in geweld tussen
gemeenschappen, haat zaaien en arbitraire toepassing van zgn. anti-bekeringswetten.

Zoals in het antwoord op vraag 2 toegelicht, zijn de onlusten in Manipur een gevolg
van reeds veel langer sluimerende lokale etnische tegenstellingen, die niet direct
zijn terug te voeren op groeiend hindoenationalisme op nationaal niveau.

Vraag 5

Heeft u contact gehad met de Indiase overheid om deze mensenrechtenschendingen aan
te kaarten? Zo nee, bent u bereid dit alsnog te doen? Wilt u hiervan verslag doen
richting de Tweede Kamer?

Antwoord 5

Nederland voert een mensenrechtendialoog met India in bilateraal, EU- en in VN-verband.
De mensenrechtenambassadeur heeft begin maart van dit jaar een bezoek aan India gebracht.
Met vertegenwoordigers van de regering en de Nationale Mensenrechtencommissie heeft
zij onder meer gesproken over het belang van vrijheid van meningsuiting en media (online
en offline), alsmede de rechten van minderheden en vrijheid van godsdienst en levensovertuiging.
In Kolkata heeft de mensenrechtenambassadeur een interreligieuze dialoog gevoerd met
religieuze leiders van verschillende geloofsovertuigingen, waaronder ook christenen.

De speciaal gezant religie en levensovertuiging heeft bij zowel de Indiase ambassadeur
in Den Haag als de Indiase permanente vertegenwoordiger bij de VN in Genève aandacht
gevraagd voor het belang van vrijheid van religie en levensovertuiging.

In de mensenrechtendialoog tussen de EU en India, die naar verwachting later dit jaar
weer zal plaatsvinden (de vorige vond in juni 2022 plaats), zullen vrijheid van meningsuiting,
de rechten van minderheden en vrijheid van godsdienst en levensovertuiging naar verwachting
weer op de agenda staan.

Nederland zet via het bilaterale mensenrechtenfonds actief in op het ondersteunen
van organisaties die zich o.a. inzetten voor de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging.
Over de inzet van mensenrechtendiplomatie, instrumenten en fondsen wordt jaarlijks
aan de Tweede Kamer gerapporteerd via de Mensenrechtenrapportage. De rapportage over
2022 verschijnt binnenkort.

Vraag 6

Op welke wijze werkt u in Europese Unie (EU)- of Verenigde Naties (VN)-verband samen
met bondgenoten zoals het Verenigd Koninkrijk, om de vervolging van christelijke minderheden
expliciet in India effectief te adresseren?

Antwoord 6

Zowel Nederland als India zijn lid van de VN Mensenrechtenraad. Afgelopen jaar heeft
in het kader van de UPR (Universal Periodic Review) van de Mensenrechtenraad een bespreking
van de mensenrechtensituatie in India plaatsgevonden. Nederland heeft hier actief
aan bijgedragen en zorgpunten overgebracht, o.a. over de zgn. anti-bekeringswetten
die in sommige deelstaten van kracht zijn. In dit verband kan ik u melden dat de regering
van de deelstaat Karnataka heeft aangekondigd de bestaande anti-bekeringswetgeving
te willen intrekken, hetgeen positief is.

Nederland draagt bij aan de uitvoering van de EU-Human Rights and Democracy Country
Strategy voor India, en steunt de EU in de dialoog met Indiase autoriteiten over verbreding
van de ruimte voor het maatschappelijk middenveld.

Voorts ondersteunt Nederland de EU-India Mensenrechtendialoog die jaarlijks plaatsvindt.
Zorgpunten over o.a. de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging worden daarbij
aan de orde gesteld.