Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Peters, Boswijk en Krul over het bericht 'Nieuw probleem bij zoeken opvangplekken: ‘Dassen blokkeren opvang 800 asielzoekers’'

Antwoord van Minister Van der Wal-Zeggelink (Natuur en Stikstof) (ontvangen 5 juni
2023). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 2516. Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 2553.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht in het Algemeen Dagblad, getiteld: «Nieuw probleem bij
zoeken opvangplekken: «Dassen blokkeren opvang 800 asielzoekers»»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de opvatting dat alles op alles moet worden gezet om zo snel mogelijk deze
dassenburchten te verwijderen? Zo ja, welke stappen gaat u zetten om dit zo snel mogelijk
te doen?

Antwoord 2

In deze situatie botsen die twee belangen. De opvang van asielzoekers is een belangrijke
maatschappelijke opgave en het vinden van geschikte locaties voor opvang is een grote
uitdaging. Daar tegenover staat dat de das een soort is waar het tot voor kort niet
goed mee ging. De das is beschermd onder de Wet natuurbescherming (Wnb), dat betekent
dat het doden van dassen of verwijderen van dassenburchten niet is toegestaan zonder
ontheffing of vrijstelling.

Provincies zijn aangewezen als bevoegd gezag voor het verlenen van ontheffingen voor
dergelijke ruimtelijke projecten. De provincie Gelderland is zich in dit geval goed
bewust van het geschetste probleem en werkt met snelheid aan een passende oplossing.
Het COA, als aanvrager van de ontheffing heeft hiervoor een ecologisch onderzoek laten
uitvoeren door een gecertificeerd ecologisch bureau.

Vraag 3

Deelt u de opvatting dat niet alleen Prorail een generieke ontheffing zou moeten krijgen
voor het verwijderen van dassenburchten, maar dat gemeenten die ook zouden moeten
krijgen voor de realisatie van opvanglocaties? Zo ja, welke acties gaat u uitzetten
om dit zo snel mogelijk voor elkaar te krijgen?

Antwoord 3

Een ontheffing is naar zijn aard casus-specifiek. Alleen in uitzonderlijke situaties
kan sprake zijn van een generieke ontheffing. Omdat een generieke ontheffing verder
gaat dan een locatie specifieke ontheffing, wordt daarbij de zorgvuldigheid in acht
genomen die nodig is om te borgen dat zo’n ontheffing voldoet aan de wettelijke eisen
(en daardoor ook een rechtelijke toets kan doorstaan). De Ministeries van Landbouw,
Natuur en Voedselkwaliteit en Infrastructuur & Waterstaat onderzoeken met RVO en ProRail
de mogelijkheden voor het verlenen van een generieke ontheffing van verplichtingen
die voortvloeien uit de wet Natuurbescherming.

De Minister voor Natuur en Stikstof is bevoegd ontheffingen te verlenen van de voor
activiteiten met een provincie-overstijgend karakter, waaronder landelijke infrastructuur
zoals spoorwegen. De Minister is niet bevoegd om gemeenten een generieke ontheffing
te verlenen van de Wet natuurbescherming. In dergelijke gevallen is altijd maatwerk
nodig, afhankelijk van de lokale omstandigheden. Zoals gezegd is de provincie hier
het bevoegd gezag.

Vraag 4

Deelt u de opvatting dat enkel een verkenning naar een generieke ontheffing, zoals
aangekondigd in de beantwoording van de vragen van de leden Krul en Amhaouch (beiden
CDA)2 niet getuigt van voldoende urgentie en de juiste prioriteitstelling, en dat juist
moet worden overgegaan tot actie, zodat deze generieke ontheffingen er zo snel mogelijk
komen? Zo ja, welke acties gaat u op korte termijn ondernemen om deze generieke ontheffingen
in te stellen?

Antwoord 4

Het kabinet is zich goed bewust van de urgentie. Op de spoortrajecten met de meest
urgente problemen is daarom versneld actie ondernomen en is locatie-specifiek ontheffing
verleend door RVO voor het verwijderen van burchten. ProRail heeft sinds januari 2023
een gedragscode (vrijstelling) om holen met een beperkte bijdrage aan het leefgebied
(geen kraamburchten en andere belangrijke verblijfplaatsen) te verwijderen. Dit zou
dergelijke problemen in de toekomst zoveel mogelijk moeten voorkomen. Daarnaast verkennen
de Ministeries van IenW en LNV, zoals gezegd, de mogelijkheden voor een generieke
ontheffing. Het is belangrijk dat dit zorgvuldig gebeurt (zie mijn antwoord op vraag
3).

Vraag 5

Zou u willen aangeven of de beschermde status van de das zwaarder weegt dan het zorgen
voor een dak boven het hoofd voor 800 mensen? Indien dit het geval is, zou u dit dan
willen onderbouwen? Indien dit niet het geval is, hoe kan het zo zijn dat de situatie,
zoals in het artikel beschreven, is ontstaan?

Antwoord 5

De beschermde status van de das en de opvang van asielzoekers zijn twee vraagstukken
die niet met elkaar te vergelijken zijn. De wetgever heeft bepaald wanneer ontheffing
van de Wnb mogelijk is. Dit is bijvoorbeeld het geval bij in de Wnb opgesomde dwingende
redenen van groot openbaar belang, mits dit niet bijdraagt aan een verslechtering
van de staat van instandhouding en er geen andere bevredigende oplossingen voorhanden
zijn. Zoals aangegeven is de provincie bevoegd gezag op grond van de Wnb en is het
het aan de provincie om die afweging te maken.