Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Nijboeren Van der Lee over private deelname in TenneT Duitsland na verkoop door de Nederlandse Staat

Antwoord van Minister Kaag (Financiën) en Minister Jetten (Klimaat en Energie) (ontvangen
25 mei 2023).

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Bud will Tennet-Übernahme nicht allein stemmen»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Wat vindt u van de uitspraken van de Duitse Staatssecretaris over het voornemen van
Duitsland om na de verkoop in zee te gaan met private partijen? Bent u het eens dat
het onwenselijk is TenneT (deels) te privatiseren?

Antwoord 2

Zoals aangegeven in de brief van 24 februari 20232 (de «Kamerbrief») is het voorkeursscenario van het kabinet de volledige verkoop van
TenneT Duitsland aan de Duitse staat. In het geval dat TenneT Duitsland wordt verkocht,
ontstaan er twee onafhankelijke bedrijven: het Nederlandse TenneT, waarvan de Nederlandse
staat 100% eigenaar is, en de na verkoop te hernoemen Duitse netbeheerder (nu nog
aangeduid als «TenneT Duitsland»).

Zoals beschreven in de Kamerbrief wil het kabinet geen concessies doen aan het uitgangspunt
dat de overheid volledige zeggenschap behoudt over de Nederlandse vitale elektriciteits-infrastructuur.
Daarom acht het kabinet het onwenselijk om TenneT Holding, als moederbedrijf van de
Nederlandse netbeheerder («TenneT Nederland»), te privatiseren. Aangezien de beoogde
transactie alleen zou zien op dochteronderneming TenneT Duitsland is een privatisering
van de Nederlandse netbeheerder ook in zijn geheel niet aan de orde.

Mocht het scenario zich voordoen dat de Duitse staat overweegt om mogelijk op termijn
een deel van TenneT Duitsland over te dragen aan private partijen, dan staat het kabinet
daar niet principieel afwijzend tegenover. Dit blijkt ook uit het feit dat een oplossing
met private investeerders ook nadrukkelijk overwogen is. Voor het kabinet blijven
de voorwaarden rondom continuïteit van de operatie en het behouden van de synergievoordelen
zoals geschetst in de Kamerbrief leidend. Voor het kabinetsstandpunt over de uitspraken
in het door u aangehaalde artikel verwijs ik u naar mijn antwoord op vraag 3.

Vraag 3

Was u reeds bekend met dit voornemen? Zo nee, hoe beïnvloedt dit uw positie ten opzichte
van de verkoop van het Duitse deel? Zo ja, waarom is dit niet eerder gemeld?

Antwoord 3

Ik was bekend met het feit dat Kreditanstalt für Wiederaufbau (KfW) de mogelijkheid
openhield dat het op een later moment externe investeerders «achter KfW» zou betrekken
ter financiering van de aankoop. KfW zou in dat mogelijke geval 100% van de aandelen
van TenneT Duitsland behouden en vervolgens aan de achterkant contractuele afspraken
maken met private investeerders. Dit mogelijke voornemen heeft de positie van het
kabinet ten aanzien van een verkoop van het Duitse deel niet beïnvloed, omdat de Duitse
staat de door haar beoogde invloed in dit scenario immers volledig zou behouden. Wel
wordt er in het kader van de onderhandelingen rekening gehouden met dit scenario.

Voor zover de uitspraken in dit artikel erop zouden duiden dat de Duitse staat eventueel
ook overweegt om private investeerders na een eventuele verkoop daadwerkelijk te laten
toetreden als aandeelhouder van TenneT Duitsland, zou dit wel nieuwe informatie zijn.
De Duitse staat heeft immers meermaals te kennen gegeven TenneT Duitsland volledig
te willen kopen. Ook dit hoeft de positie van het kabinet niet direct te beïnvloeden.
Een van de belangrijke redenen voor het kabinet om een volledige verkoop aan de Duitse
staat te onderzoeken, was het feit dat de Duitse staat verstrekkende invloed op TenneT
Duitsland wenste te verkrijgen. De Duitse staat heeft mij bevestigd dat ze ongeacht
de financieringsvorm de door haar verlangde invloed wil verkrijgen. Daarnaast blijven,
zoals hierboven aangegeven, de voorwaarden rondom continuïteit van de operatie en
het behouden van de synergievoordelen leidend voor het kabinet.

In het geval dat de onderhandelingen succesvol worden afgerond, zal de Duitse staat
overigens KfW mandateren de aandelen in TenneT Duitsland over te nemen. De Duitse
staat is meerderheidsaandeelhouder van KfW. De aandeelhoudersbevoegdheden zullen door
KfW worden uitgevoerd op basis van instructie van de Duitse staat. Dit is een gebruikelijke
structuur in Duitsland.

Vraag 4

Hoe verhoudt een (gedeeltelijke) privatisering van TenneT zich tot het deelnemingenbeleid?
Een netwerkbedrijf is toch bij uitstek een bedrijf dat volledig in publieke handen
moet blijven? Het kabinet koerst er toch juist op meer grip op vitale sectoren, waarom
is een (gedeeltelijke) privatisering van TenneT dan überhaupt beschikbaar?

Antwoord 4

Zoals in het antwoord op vraag 2 geschetst, heeft dit eventuele voornemen van de Duitse
regering niets te maken met TenneT Nederland. Een (gedeeltelijke) privatisering van
TenneT Nederland is niet aan de orde.

Vraag 5

Beseft u dat het verkopen van TenneT maar één keer kan, terwijl u nu 100 procent publiek
aandeelhouder bent? Bent u bereid te garanderen dat als sprake is van verkoop TenneT
volledig in publieke handen blijft? Zo nee, waarom werkt u er dan aan mee?

Antwoord 5

Zoals in vraag 2 en 4 geschetst zal TenneT Nederland ook na deze transactie 100% in
publieke handen blijven. Voor de toekomst van TenneT Duitsland kan ik na een eventuele
verkoop geen garanties geven. Ieder land gaat over zijn eigen beleid ten aanzien van
energie-infrastructuur. Wel is het voor de overwegingen van het kabinet van belang
dat de Duitse staat heeft laten weten dat zij in het mogelijke scenario met betrokkenheid
van private investeerders de door haar gewenste invloed op TenneT Duitsland zal behouden.

Vraag 6

Waarom lijken zowel Nederland, met de verwijdering van de reservering van de kapitaalstorting
bij de Voorjaarsnota, en Duitsland, met deze uitspraken, voor te sorteren op een succesvolle
verkoop? Klopt het dat de onderhandelingen nog niet in een stadium zitten waarbij
hier iets over gezegd kan worden? Zo nee, wanneer komt u met nadere informatie over
de lopende gesprekken?

Antwoord 6

Het klopt dat de onderhandelingen nog niet in een stadium zijn waarin kan worden geconcludeerd
dat deze zullen slagen. Het bod van de Duitse staat (incl. hun visie op de samenwerkingsafspraken)
zal beoordeeld worden aan de hand van de drie genoemde voorwaarden in de Kamerbrief
en – als daar aanleiding toe is – nogmaals worden afgewogen tegen de alternatieve
scenario’s. Wij zullen uw Kamer voor de zomer informeren over de status van de onderhandelingen.

Vraag 7

Hangt u nog steeds het standpunt aan dat als er tot verkoop over wordt gegaan dit
voor de best mogelijke prijs moet gebeuren? Hoe kwalificeert u de uitspraken van de
Duitse Staatssecretaris waarin zorgen over het komen tot een deal minimaal lijken?
Is een goede prijs daarmee überhaupt nog wel gegarandeerd?

Antwoord 7

Zoals uiteengezet in de Kamerbrief is het ontvangen van een overtuigende en marktconforme
prijs een randvoorwaarde voor een succesvolle transactie. Ik zie geen relatie tussen
het verkrijgen van een marktconforme prijs en de uitspraken van Staatssecretaris Kukies.

Vraag 8

Hoe beziet u de samenwerking van het Nederlandse deel van TenneT met het Duitse deel
wanneer na verkoop allerhande private partijen zullen gaan deelnemen aan het net?
Komen de synergievoordelen zo niet op de helling te staan?

Antwoord 8

Er wordt gewerkt aan een samenwerkingsovereenkomst tussen de twee toekomstige netbeheerders
om zoveel als mogelijk de synergievoordelen te behouden. Inmiddels zijn 14 2GW platforms
besteld voor Nederland en Duitsland met contracten die langjarig doorlopen. In feite
behelst dit nu al de zeer intensieve samenwerking tussen TenneT Nederland en TenneT
Duitsland. Het (toekomstig) eigendom van TenneT Duitsland speelt daarin geen rol.
Daarnaast wordt gewerkt aan een Memorandum of Understanding met de Duitse staat dat
ziet op de toekomstige samenwerking tussen de beide landen.

Vraag 9

Is de deelname van private partijen in het Duitse deel van het net een reden om verkoop
ter heroverwegen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 9

Zie het antwoord op vraag 3.

Vraag 10

Bent u eveneens van mening dat de grote onzekerheid rondom de eigendomsstructuur van
een losstaand TenneT Duitsland risico’s met zich meedraagt voor de energietransitie?
Zo ja, hoe zou u die risico’s omschrijven? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 10

Wij werken aan een Memorandum of Understanding met de Duitse staat dat ziet op de
toekomstige samenwerking tussen de beide landen en tevens aan het samenwerkingsovereenkomst
tussen het Nederlandse en Duitse deel van TenneT om zo de synergievoordelen met betrekking
tot de energietransitie langjarig te borgen. Dat bij elkaar maakt dat de risico’s
voor de energietransitie beperkt zijn.

Vraag 11

Kunt u aangeven of de andere delen van het Duitse hoogspanningsnet ook actief worden
benaderd door Duitsland voor overname? Zo ja, hoe staat het met die gesprekken? Zo
nee, waarom denkt u dat eerste een publieke partij wordt benaderd voor overname in
plaats van een private partij zoals in andere delen van Duitsland gebruikelijker is?

Antwoord 11

KfW is reeds 20% aandeelhouder van 50 Hertz, een andere netbeheerder in Duitsland.
Voor de rest kan ik hier geen uitspraken over doen, aangezien dit aangelegenheden
betreft waar de Duitse regering over gaat.

Vraag 12

Bent u bereid deze vragen voor het aankomende tweeminutendebat te beantwoorden?

Antwoord 12

Ja.