Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Strolenberg over het artikel 'Arbeidsinspectie: Veel ongelukken bij installatie zonnepanelen'

Antwoord van Minister Van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) (ontvangen 8 mei
2023). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 2159.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Arbeidsinspectie: Veel ongelukken bij installatie zonnepanelen»?1

Antwoord 1

Ja, het artikel heb ik gelezen. Ik betreur het zeer dat bij het uitvoeren van de werkzaamheden
werknemers zijn overleden. Niemand mag bij het uitvoeren van zijn werk betrokken raken
bij een arbeidsongeval, zeker niet bij een ongeval met dodelijke afloop.

Vraag 2

Deelt u de mening van de Nederlandse Arbeidsinspectie dat er meer aandacht moet komen
voor veiligheid bij de installatie van zonnepanelen?

Antwoord 2

Ja, die mening deel ik. De Nederlandse Arbeidsinspectie (hierna: NLA) heeft een project
zonnepanelen waarin reactieve meldingen worden opgepakt en preventieve inspecties
worden uitgevoerd. Ook heeft de NLA recent aandacht besteed aan de problematiek in
vakmedia en via de (sociale) media.2

De laatste jaren worden er in het kader van verduurzaming veel zonnepanelen geïnstalleerd
en door de hoge energieprijzen neemt de vraag naar het plaatsen van zonnepanelen toe.
Ik vind het belangrijk dat hierbij veilig wordt gewerkt. De NLA constateert dat met
name bij verduurzamingswerkzaamheden op kleine bouwplaatsen en renovaties veiligheidsvoorschriften
onvoldoende worden nageleefd.

Vraag 3

Wat is volgens u de achterliggende reden dat er zoveel (dodelijke) ongelukken gebeuren
in deze specifieke branche?

Antwoord 3

De achterliggende reden is mij niet bekend. Vermoedelijk verkiest men snelheid boven
veiligheid. Zoals aangegeven is de vraag naar het plaatsen van zonnepanelen groot.
De branche is de afgelopen jaren enorm gegroeid. Het betreft hier een relatief jonge
branche waarin veel wordt gewerkt met kleine onderaannemers. Het gebrek aan werkervaring
kan ervoor zorgen dat de werkenden veiligheidsrisico’s niet goed inschatten. Daarnaast
is de keten lang en zijn opdrachtgevers soms niet op de hoogte van het feit dat een
klus is uitbesteed aan een andere onderaannemer. Dit ontslaat hen uiteraard niet van
de verantwoordelijkheid om veilig te werken. Uit de gesprekken die de NLA en mijn
ministerie voeren met de branche komt naar voren dat zij zich hiervan bewust zijn
en initiatieven ontwikkelen om de veiligheid te verbeteren.

Verder gaat het bij de installatie van zonnepanelen veelal om kleine projecten op
verschillende locaties, vaak in opdracht van een particuliere eigenaar van een woning.
Op elke locatie moet het werk veilig worden gedaan. Dit betekent het steeds opnieuw
opbouwen en afbreken van de veiligheidsmaatregelen. Dit kan tijdrovend zijn. Echter,
vooral bij dit soort risicovolle werkzaamheden, is het van groot belang om voor elke
klus en elk project de juiste voorzorgsmaatregelen te nemen en gezond en veilig te
blijven werken.

Vraag 4

Hebben bedrijven die de veiligheidsregels overtreden een oneerlijk concurrentievoordeel
ten opzichte van bedrijven die de regels netjes toepassen? Zo ja, verhoogt dit dan
de urgentie bij u om de handhaving te verscherpen?

Antwoord 4

Ik vermoed dat bedrijven die de veiligheidsregels niet naleven denken dat ze sneller
werken. Hierdoor bieden zij hun werkzaamheden aan tegen een lagere prijs. Maar wanneer
er door de NLA wordt gehandhaafd (bijvoorbeeld door het stilleggen van de werkzaamheden,
of het opleggen van een boete, of als er iets misgaat en er een ongeval gebeurt bij
het plaatsen van de zonnepanelen), lopen de kosten al gauw op. Gerichtere controle
door de NLA draagt bij aan het beter naleven van de geldende wetgeving over werken
op hoogte.

Vraag 5

Vindt u dat de sancties die de Nederlandse Arbeidsinspectie kan opleggen verstrekkend
genoeg om een preventieve werking op werkgevers te hebben? Zo nee, zou u bereid zijn
strengere sancties voor overtreders te overwegen?

Antwoord 5

Ja, ik vind de huidige sancties verstrekkend genoeg. Overtreding van het Arbobesluit
3.16, het niet voorkomen van valgevaar, valt onder de zware overtredingen. Bij constatering
van deze overtreding kan de arbeidsinspecteur de werkzaamheden direct stilleggen.

Vraag 6

Bent u in gesprek met partijen uit de sector (zoals Bouwend Nederland, Techniek Nederland
en Holland Solar) om te onderzoeken welke maatregelen werken om naleving van de veiligheidsregels
te doen toenemen? Wellicht kunnen bewezen methoden uit de bouw namelijk worden toegepast
op deze sector, zo nee, waarom niet? Zo ja, wat is de uitkomst van deze gesprekken?

Antwoord 6

De NLA is samen met mijn ministerie in gesprek met de sector over het verbeteren van
de veiligheid. Uit die gesprekken komt naar voren dat de branche zelf initiatieven
ontwikkelt om de veiligheid te verbeteren. De brancheverenigingen spelen verder een
belangrijke rol in het onder de aandacht brengen van de arbocatalogi.