Schriftelijke vragen : De beantwoording van het CBS op vragen van het lid Van Haga over de doodsoorzakenregistratie ten behoeve van het onderzoek naar de oversterfte

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van de beantwoording van het Centraal Bureau voor de Statistiek
(CBS) op de vragen van het lid Van Haga (Groep Van Haga) met betrekking tot de doodsoorzakenregistratie,
naar aanleiding van het gesprek «Adviezen en factsheets inzake het gebruik van data
voor onderzoek naar de oorzaken van oversterfte»?1, 2

Vraag 2

Kunt u aangeven waarom het CBS in deze beantwoording doet voorkomen alsof het CBS
niet zelf de partij is die de onderliggende doodsoorzaak bepaalt op basis van de op
de overlijdensformulieren genoemde diagnoses? Is het niet zo dat het CBS een International
Classification of Diseases and Related Health Problems (ICD)-codering uitvoert van
de medisch-diagnostische informatie, die op de doodsoorzaakformulieren staat vermeld
en dat het CBS eindverantwoordelijk is voor het vaststellen van de onderliggende doodsoorzaak
conform Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)-richtlijnen?

Vraag 3

Waarom doet het CBS het voorkomen dat alle doodsoorzakenverklaringen met een vermelding
van COVID-19 tot eind 2022 handmatig zijn geanalyseerd en verwerkt? Betekent dit dus
dat daadwerkelijk alle doodsoorzakenverklaringen door een of meerdere personen zijn
gecontroleerd? Door wie is dit gebeurd, volgens welke methodiek en op basis van welke
bevoegdheid en expertise? Kunt u de «zorgvuldige en correcte» werkwijze waarop dit
is gebeurd toelichten en de documentatie daarvan overhandigen? Kunt u bevestigen dat
de IRIS-software niet is toegepast bij het vaststellen van de onderliggende doodsoorzaak
en zo ja, hoe is die onderliggende doodsoorzaak dan vastgesteld?

Vraag 4

Indien alle doodsoorzakenverklaringen inderdaad handmatig zijn gecontroleerd en verwerkt,
kunt u dan uitleggen wat de rol is van de (internationale) software die is gebruikt
voor het genereren van de doodsoorzakendata en ingaan op de initiële vraag van het
lid Van Haga over wat de COVID-bias is van deze software? Kunt u inzichtelijk maken
op welke manier deze software doodsoorzaken bepaalt, welke criteria hiervoor gehanteerd
worden, op basis van welke diagnostische richtlijnen?

Vraag 5

Klopt het dat de data die de software genereert middels steekproeven wordt gecontroleerd
door het CBS? Zo ja, hoe rijmt u dat dan met het antwoord van het CBS dat alle doodsoorzakenverklaringen
handmatig zijn verwerkt? Heeft er nu wel of geen geautomatiseerd proces plaatsgevonden
waarbij data in ieder geval deels zonder controle is opgenomen in de doodsoorzakenstatistieken?
Zo ja, kunt u dan ook de methodiek achter die steekproeven toelichten?

Vraag 6

Kunt u toelichten hoe de categorisering (ICD-10) van doodsoorzaken in de registratie
door het CBS tot stand komt? Is het niet zo dat artsen nooit een doodsoorzaak, maar
slechts de factoren die mee (kunnen) hebben gespeeld bij het overlijden van een persoon
aangeven? Zo ja, hoe zijn de overleden personen dan gecategoriseerd door (de software
van) het CBS en op basis van welke afwegingen en criteria hebben zij een doodsoorzakenclassificatie
gekregen?

Vraag 7

Hoe kan het dat het CBS ervan uitgaat dat een aanzienlijke over- of onderrapportage
van COVID-19 overlijdens onwaarschijnlijk is, als onder andere recente internationale
berichtgeving aannemelijk maakt dat er wel degelijk sprake is van discrepanties tussen
de registraties en de werkelijke gevallen van COVID-19 en daardoor veroorzaakte overlijdens
en men bovendien weet dat positieve uitslagen van PCR-testen voor het coronavirus
weinig zeggen over of iemand daadwerkelijk op dat moment een actieve COVID-19-infectie
had/heeft, die geleid kan hebben tot overlijden?3

Vraag 8

Hoe kan worden geweten of een «sterk vermoeden» van COVID-19 als doodoorzaak op basis
van de door de WHO opgestelde richtlijnen niet onderhevig is (geweest) aan COVID-bias,
aangezien tijdens de coronapandemie veel reguliere diagnostische protocollen zijn
losgelaten en de test- en besmettingscijfers onderhevig waren aan veel onzekerheden,
discrepanties, aannames en gemankeerde registraties en de diagnostische criteria voor
COVID-19 bovendien in ontwikkeling en aan regelmatige verandering onderhevig waren?

Vraag 9

Bent u bereid de directeur-generaal van het CBS, die de vragen van het lid Van Haga
namens het CBS heeft beantwoord, in gezelschap van een CBS-statisticus die betrokken
is bij de doodsoorzakenregistratie tijdens de coronacrisis, met kennis van de gebruikte
software en methodiek rondom de doodsoorzakenclassificatie, uit te nodigen voor de
technische briefing Ontwikkelingen rondom het coronavirus van dinsdag 9 mei 2023,
voor nadere toelichting en eventuele aanvullende vragen?

Vraag 10

Kunt u deze vragen uiterlijk een week voor bovengenoemde technische briefing beantwoorden?