Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van der Lee inzake ‘fossiele investeringen met Europees geld

Antwoord van Minister Kaag (Financiën) (ontvangen 13 januari 2023).

Vraag 1

Klopt het dat de onderhandelingen tussen het Europees Parlement en de Raad over het
voorstel voor de wijziging van Verordening (EU) 2021/241 wat betreft REPowerEU-hoofdstukken
in herstel- en veerkrachtplannen zich momenteel in de beslissende fase bevindt?

Antwoord 1

Op 14 december 2022 hebben de Raad en het Europees Parlement een voorlopig akkoord
bereikt op het REPowerEU voorstel. U wordt hier nader over geïnformeerd in het verslag
van de Eurogroep Ecofin van 16 en 17 januari. De tekst moet ten tijden van het schrijven
van deze antwoorden nog formeel worden goedgekeurd door de Raad en het Europese Parlement.

Vraag 2

Houdt u vast aan uw positie dat de uitzonderingen op de Do No Significant Harm-criteria
gebonden moeten zijn aan een toets van de Europese Commissie zodat het totale volume
aan fossiel niet omhoog gaat, een lock-in wordt voorkomen en dat hernieuwbare alternatieven
niet beschikbaar zijn?

Antwoord 2

Nederland is in de onderhandelingen blijven pleiten voor een goede onderbouwing door
lidstaten als binnen het REPowerEU-hoofdstuk van de Do-No-Significant-Harm-uitzondering (hierna: DNSH) gebruik gemaakt wordt. Op die manier zullen lidstaten
een rechtvaardiging voor het gebruik van de uitzondering moeten indienen en kan het
alleen aangewend worden om leveringszekerheid te borgen. Een goede afbakening van
de uitzondering op DNSH is daarbij cruciaal. In het uiteindelijke akkoord is de uitzondering
voor het DNSH-criterium verder ingeperkt, in lijn met de Nederlandse positie.

Vraag 3

Bent u er voorstander van om olie uit te sluiten van REPowerEU-financiering, omdat
dit niet in lijn is met de Europese klimaatdoelstellingen en dit geen vervanging is
van Russisch gas?

Antwoord 3

Ja. In het voorlopig akkoord is olie uitgesloten van REPower met uitzondering van
de lidstaten die in het zesde en negende sanctiepakket zijn uitgezonderd.

Vraag 4

Hoe ziet het krachtenveld in de Raad eruit wat betreft het uitsluiten van olie? Klopt
het dat slechts één of twee lidstaten op dit punt pleiten voor een inclusie van olie?

Antwoord 4

In Brussel waren inderdaad slechts enkele lidstaten die aangaven investeringen in
olie (-infrastructuur) graag onder REpower te willen brengen. Deze lidstaten komen
overeen met de lidstaten die in het zesde en negende sanctiepakket zijn uitgezonderd.

Vraag 5

Bent u bereid om in de Raad proactief en expliciet te pleiten om olie uit te sluiten
van REPowerEU-financiering? Zo niet, waarom niet?

Antwoord 5

Dit heeft Nederland gedaan.

Vraag 6

Bent u bereid om de Europese Commissie voorafgaand aan de goedkeuring van de REPowerEU-hoofdstukken
uit het herstelfonds een beoordeling te laten maken van de EU-behoeften ten aanzien
van leveringszekerheid om scherp te krijgen hoe de REPowerEU-doelstellingen zo efficiënt
mogelijk behaald kunnen worden?

Antwoord 6

In mei heeft de Europese Commissie een inventarisatie gedaan van de benodigde investeringen
om de afhankelijkheid van Russische fossiele energie af te bouwen. Investeringen en
hervormingen in de REPower-EU hoofdstukken dienen bij te dragen aan het afbouwen van
de afhankelijkheid van Russische fossiele energie en in het verlengde daarvan aan
de leveringszekerheid van gas van de EU. Dat kan bereikt worden door een aantal doelen
die in REPower EU opgesteld zijn, zoals het diversificeren van aanbod, verbeteren
van de energie infrastructuur, verminderen van de energievraag, het verhogen van energie
efficiëntie van gebouwen, en het verduurzamen van de industrie. De Europese Commissie
toetst bij het beoordelen van de REPowerEU-hoofdstukken die door lidstaten ingediend
worden in hoeverre de voorgenomen hervormingen en investeringen effectief bijdragen
aan deze doelen van REPowerEU. Het kabinet acht het van belang dat de REPower EU plannen
effectief bijdragen aan de voorgestelde doelen, en deze toets van de Europese Commissie
borgt dit.